Przejdź do zawartości

Września

Z Wikipodróży
Września

Września
Zabytkowy ratusz z 1910
Herb
Mapa
Informacje
Państwo Polska
Region Województwo wielkopolskie
Powierzchnia 12,73 km²
Wysokość 90-110 m n.p.m.
Ludność 29 144
Nr kierunkowy (+48) 61
Kod pocztowy 62-300
Strona internetowa

Września (niem. Wreschen) – miasto powiatowe w Polsce, położone w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Września; 50 km na wschód od Poznania - przy autostradzie A2 - Autostradzie Wolności, drodze krajowej nr 15 i nr 92. Znane ze strajku dzieci wrzesińskich - strajku uczniów w latach 1901-1902, skierowanego przeciw germanizacji szkół, głównie przeciw modlitwie i nauce religii w języku niemieckim. Siedziba muzeum regionalnego.

Informacje

[edytuj]

Historia

[edytuj]

Wykopaliska archeologiczne świadczą o pojawieniu się na tym terenie pierwszych grup ludzkich w środkowej epoce kamiennej – mezolicie (8000-2500 lat p.n.e.). Z epoki tej pochodzi m.in. osada wydmowa z Tarnowa pod Pyzdrami, stąd w archeologii stosuje się określenie „kultura tarnowska”. Ciągłość osadnictwa potwierdzają znaleziska z epoki brązu i żelaza. Nieopodal Wrześni znajduje się Giecz – jeden z najważniejszych w średniowieczu grodów książęcych i siedziba kasztelanii. Za czasów Bolesława Chrobrego, według Galla Anonima gród skupiał 2300 wojowników. Coraz głośniej mówi się też o grodzisku w Grzybowie – wiosce położonej między Wrześnią a Gnieznem. Gród ma imponujące wymiary (4,7 hektara), a jego położenie blisko Gniezna, Giecza i Ostrowa Lednickiego świadczy o tym, iż musiał pełnić ważną rolę w okresie formowania się państwa polskiego. Najstarsze materiały dendrologiczne datuje się na rok 923.

Pierwsza wzmianka o Wrześni pochodzi z 1256. Lokacja miasta nastąpiła w poł. XIV w. Miasto rozwinęło się na planie owalnicy wzdłuż traktu handlowego łączącego Kalisz z Gnieznem, opodal skrzyżowania ze szlakiem Poznań – Łęczyca. Korzystne położenie miasta sprzyjało rozwojowi handlu i rzemiosła. W 1580 było tu 60 rzemieślników. Podczas wojny szwedzkiej w 1656 miasto zostało poważnie zniszczone. W latach 1807-1815 Września wchodziła w skład Księstwa Warszawskiego.

W wyniku II rozbioru Polski w 1793 miasto zostało włączone do Królestwa Prus. Podczas Wiosny Ludów mieścił się tutaj obóz powstańczy. W drugiej połowie XIX w. istniało kilka zakładów przemysłowych: fabryka obuwia, fabryka powozów, betoniarnia, mleczarnia, cukrownia. Powstało również w tym okresie połączenie kolejowe Gniezno – Września – Oleśnica oraz Poznań – Września – Strzałkowo.

Międzynarodową uwagę przyciągnął |strajk dzieci we Wrześni, który rozpoczął się 20 maja 1901 Niemiecki nauczyciel wymierzył karę cielesną dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii. Zastrajkowało wówczas 118 uczniów i uczennic. Ich rodziców władze niemieckie ukarały więzieniem. Za przykładem dzieci wrzesińskich poszli uczniowie w innych szkołach zaboru pruskiego. W 1906 opór dzieci, podtrzymywany przez rodziców, przybrał postać powszechnego strajku. W fazie największego jego nasilenia strajkowało ok. 75 tys. dzieci w ok. 800 szkołach (na łączną ilość 1100 szkół).

W 1905 w mieście (noszącym wówczas nazwę Wreschen) mieszkało 7007 osób, w tym 65,4% Polaków, 28,9% Niemców i 5,5% Żydów, natomiast w całym ówczesnym powiecie wrzesińskim Polacy stanowili 85,6% (1890). Ponad stuletnie panowanie pruskie zakończył wybuch powstania wielkopolskiego. Po rozbrojeniu garnizonu pruskiego 28 grudnia 1918. Września powróciła pod władzę polską.

W 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej, po odezwie Rady Obrony Państwa z dnia 1 lipca 1920, z inicjatywy hr. Stanisława Mycielskiego, mieszkańcy ziemi wrzesińskiej utworzyli Legię Ochotniczą Wrzesińską, która brała czynny udział w walkach w obronie Polski.

W latach międzywojennych Września była miastem handlowo-rzemieślniczym, zamieszkanym przez Polaków, Żydów] i Niemców. W związku z tym w mieście istniały wówczas: kościół rzymskokatolicki, kościół ewangelicki i synagoga. W tym okresie na terenie Wrześni działało aktywnie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”.

1 września 1939 bombowce hitlerowskie zburzyły cukrownię. 5 września Niemcy zbombardowali węzeł kolejowy we Wrześni, strategiczny punkt, gdyż krzyżowały się tu i łączyły linie wschód-zachód (Warszawa-Poznań) oraz północ-południe (Gdynia-Katowice). Miasto zajęli Niemcy i włączyli w obszar Kraju Warty. Wielu mieszkańców wysiedlono. 22 stycznia 1945 do miasta wkroczyli żołnierze 1 armii pancernej gen. M. Katukowa, kończąc tym samym okres niemieckiej okupacji.

Po wojnie nastąpiła intensywna rozbudowa i modernizacja przemysłu, gospodarki komunalnej, zaplecza socjalnego i kulturalnego, szkolnictwa i węzła komunikacyjnego. Powstała m.in. fabryka głośników Tonsil. Powstały osiedla o zabudowie blokowej oraz willowej. Utworzono Jezioro Wrzesińskie – zalew na rzece Wrześnicy (26 ha, 3 km dł.), a przy nim niewielki ośrodek wypoczynkowy. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do [woj. poznańskiego.

Od 2014 pod Wrześnią trwa budowa fabryki samochodów koncernu Volkswagen AG. Pierwsze samochody mają zjechać z linii produkcyjnej pod koniec 2016.

Według danych z 31 grudnia 2009 miasto liczyło 29 144 mieszkańców[1]. Ważny węzeł komunikacji drogowej i kolejowej. Okolica równinna, rolnicza.

Herb miasta – biała róża na czerwonym tle. Wywodzi się on z rodowego herbu Porajów – rodu będącego pierwszym właścicielem Wrześni.

W latach 1993-2009 we Wrześni przeprowadzano prawybory polityczne – parlamentarne, prezydenckie oraz do Parlamentu Europejskiego.

Geografia

[edytuj]

Września położona jest na Równinie Wrzesińskiej (315.56), mezoregionie fizycznogeograficznym w środkowo-zachodniej Polsce, stanowiącym południową część Pojezierza Wielkopolskiego. Przez miasto przepływa rzeka Wrześnica. W jego granicach położone jest również jezioro Wrzesińskie.

Klimat

[edytuj]

Region znajduje się pod wpływem oceanicznych mas powietrza, co wpływa na łagodność klimatu. Obszar znajduje się w wielkopolsko-śląskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Średnia roczna temperatura wynosi ok. +8 °C. Okres wegetacyjny należy do najdłuższych w Polsce. Opady roczne wahają się od 500 do 550 mm. Miasto można zwiedzać o każdej porze roku.

Dojazd

[edytuj]

Samolotem

[edytuj]

Najbliższy port lotniczy znajduje się w Poznaniu - ok. 50 km od Wrześni. Jest to port lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego (IATA: POZ, ICAO: EPPO) . Najlepszy dojazd z portu lotniczego drogą ekspresową S11 - od węzła Poznań Ławica na południe, do węzła Poznań Zachód, następnie autostradą A2 - Autostradą Wolności na wschód do węzła Września (76 km). Krótszy dojazd z Poznania, ale nie bezkolizyjny, zapewnia droga krajowa nr 92.

Pociągiem

[edytuj]

Stacja kolejowa Września znajduje się przy ul. Dworcowej 1, przy budynku przebiega droga krajowa nr 15. Położona jest na skrzyżowaniu dwóch linii kolejowych: łączącej Poznań z Warszawą (pociągi ekspresowe omijają stację obwodnicą) oraz łączącej Gniezno z Jarocinem. Miasto ma połączenia w następujących relacjach:(stan na: luty 2015)

Legenda: IC-TLK - PKP Intercity - Twoje Linie Kolejowe (pociągi pospieszne), PR-IR - Przewozy Regionalne - InterRegio (pociągi pospieszne), KW - Koleje Wielkopolskie (pociągi osobowe).

W budynku stacji znajduje się kasa, toalety dla podróżnych oraz kiosk. Kasa jest czynna codziennie w godz. 5:10-20:40 (przerwy w godz. 9:00-09:20, 13:40-14:10 i 17:40-18:00)(stan na: luty 2015), płatność gotówką lub kartami płatniczymi. Przy stacji jest postój taksówek oraz przystanek autobusowy.

Samochodem

[edytuj]

Września usytuowana jest przy autostradzie A2, która łączy Berlin z Warszawą. Przez miasto przebiegają drogi krajowe:

oraz drogi wojewódzkie:

Autobusem

[edytuj]

Komunikację autobusową w mieście i powiecie zapewnia lokalny oddział PKS Gniezno. Kursy wykonują także autobusy PKS Poznań, PKS Łodź, PKS Turek, PKS Włocławek, PKS Konin i inne.

Września posiada bezpośrednie połączenia autobusowe z Poznaniem, Gnieznem, Krakowem, Łodzią, Koninem, Turkiem, Włocławkiem, Szczecinem, Kielcami, Kaliszem i inne. Najwazniejsze kierunki lokalne to Słupca, Miłosław, Pyzdry, Orzechowo, Witkowo, Czerniejewo i Środa Wielkopolska. Autobusy lokalne nie kursują w niedziele i święta.

Warto zobaczyć

[edytuj]
  • Kościół farny pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM
  • Kościółek na Lipówce pw. św. Krzyża
  • Pałac i park dworski na Opieszynie
  • Cmentarz parafialny przy ulicy Gnieźnieńskiej
  • Ratusz i rynek
  • Starostwo Powiatowe
  • Muzeum Regionalne im. Dzieci Wrzesińskich
  • Kościół pw. Świętego Ducha
  • Sąd Rejonowy
  • Zabytkowa wieża ciśnień

Aktywny wypoczynek

[edytuj]

Edukacja

[edytuj]
  • Wyższa Szkoła Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy we Wrześni
  • Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych we Wrześni (opieka naukowo-dydaktyczna:Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)
  • Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza we Wrześni
  • Zespół Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino we Wrześni
  • Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. gen. dr. Romana Abrahamawe Wrześni
  • Zespół Szkół Zawodowych nr 2 we Wrześni
  • Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych we Wrześni
  • Szkoła Policealna nr 1 we Wrześni
  • Szkoła Policealna nr 2 dla Dorosłych we Wrześni
  • Niepaństwowe Policealne Studium Bezpieczeństwa i Higieny Pracy we Wrześni
  • Niepaństwowe Policealne Studium Rolnicze we Wrześni
  • Niepaństwowe Policealne Studium Ekonomiczne we Wrześni
  • Gimnazjum nr 1 im. Mikołaja Kopernika we Wrześni
  • Gimnazjum nr 2 im. Andrzeja Prądzyńskiego we Wrześni
  • Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 1 im. 68 Wrzesińskiego Pułku Piechoty we Wrześni
  • Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 2 im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni
  • Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 6 im. Jana Pawła II we Wrześni
  • Przedszkole nr 1 „Słoneczko” we Wrześni
  • Przedszkole nr 3 „Mali Przyrodnicy” we Wrześni
  • Przedszkole nr 4 „Miś Uszatek” we Wrześni
  • Przedszkole nr 6 „Pszczółka Maja” we Wrześni

Zakupy

[edytuj]
  • Biedronka - ul.Opieszyn 9, ul.Wrocławska 34, ul.Daszyńskiego 8
  • Kaufland - ul.Miłosławska 10
  • Netto - ul.Batorego 2A
  • Dino - ul.Wojska Polskiego 18

Wyżywienie

[edytuj]

Zakwaterowanie

[edytuj]

Bezpieczeństwo

[edytuj]

Zdrowie

[edytuj]

Najbliższe przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej znajdują się we Wrześni. Najbliższym szpitalem jest Szpital Powiatowy na ul. Słowackiego 2, tel. 61 437-05-00 .

Policja

[edytuj]

Najbliższą jednostką policji jest Komenda Powiatowa Policji we Wrześni, ul. Szkolna 23, tel. 61 437-52-00, tel. alarmowe 997 i 112 .

Straż pożarna

[edytuj]

Najbliższą jednostką straży pożarnej jest Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej we Wrześni, ul. Wrocławska 44, tel. 61 222-07-70, tel. alarmowe 998 i 112 (na terenie miejscowości nie działa ochotnicza straż pożarna).

Kontakt

[edytuj]

Na terenie Wrześni nie ma punktu informacji turystycznej. Sprawy promocji prowadzi Wydział Promocji i Kultury Starosta Powiatowego we Wrześni, ul. Chopina 10, pok. 110, tel. 61 640-44-95. Informacje można również uzyskać w Muzeum Regionalnym im. Dzieci Wrzesińskich we Wrześni, ul. Dzieci Wrzesińskich 13, tel. 61 436-01-92 .

Gdzie dalej

[edytuj]

W pobliżu Wrześni znajdują się następujące miejscowości, które mogą być kolejnym punktem podróży:

Źródła

[edytuj]

Na stronie wykorzystano treści ze strony Września w polskiej Wikipedii. Jej autorzy wymienieni są w historii edycji. Prawa autorskie: na licencji Creative Commons CC-BY-SA.

Geographical Coordinates
Źródło: „https://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Września&oldid=111763”