Konin

Konin – miasto w środkowej Polsce, w województwie wielkopolskim, położone nad Wartą w Dolinie Konińskiej, miasto na prawach powiatu i siedziba powiatu konińskiego, główny ośrodek Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego.

Ratusz w Koninie

Słup milowy, najstarszy znak drogowy w Polsce

Stacja kolejowa od strony peronów

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 52°13′39″N 18°15′41″E

Położone ok. 100 km na wschód od Poznania, przy szosie i linii kolejowej Poznań-Warszawa, ponad 82 000 mieszkańców. Początek miastu dała osada targowa, założona w połowie XII w. w miejscu dzisiejszej wsi Stare Miasto. Lokacja miasta nastąpiła przed 1293 r. w obecnym miejscu, na lewym brzegu Warty. Po II wojnie światowej nastąpił szybki rozwój w wyniku rozpoczęcia eksploatacji złóż węgla brunatnego, budowy elektrowni i innych zakładów przemysłowych. Na prawym brzegu rzeki zbudowano nowe, rozległe dzielnice mieszkaniowe.

Najcenniejsze zabytki: romański słup z połowy XII w. i gotycki kościół z XIV w. oraz dwa obiekty w dzielnicy Gosławice – zamek z początku XV w., mieszczący dziś muzeum, oraz gotycki kościół z XV w.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie było stolicą ówczesnego województwa konińskiego.

Warto zobaczyć

• Najstarszy w Polsce znak drogowy. Na skwerze przed kościołem w starej części Konina, na czworobocznej podstawie, stoi oryginalny słup w kształcie wielkiego kręgla. Jego wysokość – zmierzono to dokładnie – wynosi 252 cm. Słup wykonany jest z piaskowca, pochodzącego prawdopodobnie z podkonińskiej wsi Brzeźno. Tamtejszy kamieniołom czynny był co najmniej od XII w. aż po początek naszego stulecia; z piaskowca brzezińskiego wyrzeźbiono m.in. słynne romańskie kolumny w Strzelnie. W górnej części słupa, w czterech wierszach, wyryty jest majuskułą napis łaciński o następującej treści:

Roku wcielenia Pana naszego 1151

Do Kalisza z Kruszwicy tu prawie punkt środkowy

Wskazuje ta formuła drogi i sprawiedliwości

Którą kazał uczynić komes palatyn Piotr

starannie też przepołowił tę drogę Abyś był go pamiętny, racz każdy podróżny

Modlitwą prosić łaskawego Boga.

Pochodzenie słupa nie jest wyjaśnione. Wiadomo tylko, że na obecne miejsce przeniesiono słup w 1828 r. Przedtem stał on w pobliżu konińskiego zamku. Niektórzy historycy domyślają się w nim kultowej rzeźby pogańskiej, użytej tu wtórnie w XII w. Przytaczany jest przykład „mnicha" z Garncarska pod Ślężą, którego powstanie datuje się na przełom starej i nowej ery. Przedmiotem dyskusji jest postać fundatora słupa. Bezsporny natomiast jest fakt, że słup – ustawiony w odległości ok. 52 km od Kalisza i Kruszwicy – jest najstarszym znakiem drogowym w Polsce.

• Gotycki kościół pw. św. Bartłomieja. Obecna zakrystia (dawna kaplica) z 2 połowy XIV w. jest jego najstarszą częścią. Gotyckie prezbiterium i nawy wzniesiono w XV w., renesansową kaplicę – na początku XVII w. W zewnętrzną ścianę zakrystii wmurowany jest średniowieczny monolityczny krzyż z piaskowca. Wewnątrz na uwagę zasługują m.in. wczesnobarokowy nagrobek starosty konińskiego Stanisława Przyjemskiego (zm. 1595) oraz wyposażenie renesansowej kaplicy: rokokowy ołtarz, przyścienne epitafium Jana Zemełki (zm. 1607) i intarsjowane stalle z 1604 r. ozdobione motywami roślinnymi i zwierzęcymi.

Zobacz też