Pszów

Z Wikipodróży
Pszów

Pszów
Centrum Pszowa z bazyliką Narodzenia NMP
Herb
Informacje
Państwo Polska
Region Województwo śląskie
Powierzchnia 20,44 km²
Wysokość 311 m n.p.m.
Ludność 14 200
Nr kierunkowy (+48) 32
Kod pocztowy 44-370
Strona internetowa

Pszów jest miastem w Polsce, województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.

Informacje[edytuj]

Historia[edytuj]

  • 1265 r. – występuje po raz pierwszy nazwa miejscowości w formie „Psov”, 20 stycznia Pszów uzyskuje lokację jako wieś książęca na prawie niemieckim, pierwszym wolnym sołtysem został Richulf;
  • 1293 r. – został wybudowany pierwszy drewniany kościółek pod wezwaniem Świętego Krzyża, którego pierwszym kapłanem był notowany po łacinie Jasco;
  • ok. 1350 r. – wybudowano murowany kościół pod wezwaniem Wszystkich Świętych;
  • ok. 1380 r. – rycerz Czetrycz dzierżawił dobra pszowskie;
  • 1506 r. – Pszów przeszedł na własność dzierżawcy Bartłomieja Zdara z Chobolic;
  • ok. 1544 r. – właścicielem Pszowa został Wacław Siedlicki z Choltic, właściciel ten starał się wprowadzić luteranizm;
  • 1628 r. – umowny koniec reformacji w Pszowie – powrót katolicyzmu;
  • 1667 r. – Anna Wilkowa, mieszkanka Pszowa, została skazana na śmierć przez spalenie na stosie w Raciborzu jako czarownica;
  • 1682 r. – dziedzicem Pszowa został baron Krzysztof Welczek;
  • 1692 r. – pierwsza wzmianka potwierdzająca istnienie szkoły w Pszowie;
  • 1696 r. – najstarsza wiadomość o karczmie w Pszowie;
  • 1719 r. – właścicielem Pszowa został Jan Bernard Welczek z Wielkiego Dębieńska;
  • 1722 r. – sprowadzono kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej;
  • 1743–1746 r. – budowa późnobarokowego kościoła pod wezwaniem Narodzenia Matki Boskiej, rozwój ruchu pielgrzymkowego;
  • ok. 1769 r. – wieś stała się własnością Jana Karola Lichnowskiego;
  • 1788 r. – Pszów został sprzedany hr. Wilhelmowi Adolfowi Lichnowskiemu;
  • 1802–1803 r. – eksploatacja gipsu szklanego, produkcja wapna oraz potażu;
  • 1803 r. – dziedzicem Pszowa został Gustaw de Wrochem;
  • 1805–1807 r. – wybudowano pierwsze murowane probostwo;
  • 1806 r. – w Zawadzie odkryto źródła siarczane;
  • 1810 r. – został założony folwark „Wrzosy”;
  • 1811 r. – wybuch powstania chłopskiego w Pszowie, rozebrano drewniany kościółek Świętego Krzyża oraz zlikwidowano przyległy cmentarz;
  • 1812–1815 r. – w wojnie prusko-francuskiej z Pszowa zginęło 10 osób;
  • 1830 r. – wybudowano drogę prowadzącą z Wodzisławia przez Pszów, Krzyżkowice, Rzuchów do Raciborza;
  • 1832 r. – na rynku pszowskim postawiono figurę św. Jana Chrzciciela, wybudowano piec wapienniczy oraz parowy młyn do mielenia wapna, wydano pierwsze zezwolenie na eksploatację węgla dla Augustyna Ferdynanda Fritza;
  • 1843 r. – rozpoczęto eksploatację węgla pod nazwą „kopalni »Anna«”;
  • 1847 r. – rozpoczęto budowę pierwszej wieży na kościele;
  • 1848 r. – powstała samodzielna gmina Pszowskie Doły;
  • 1850 r. – zakończono budowę drugiej wieży na kościele;
  • 1855 r. – rozwój kopalni Anna – drążenie szybu „Jan”;
  • 1856 r. – wielki pożar strawił 21 domów i 22 stodoły;
  • 1858 r. – rozpoczęto budowę Drogi Krzyżowej oraz kaplicy pod wezwaniem Świętego Krzyża w obrębie kościelnego placu;
  • 1860 r. – właścicielem Pszowa został Ferdynand Jan Wit zwany Von Doeringiem, poświęcono miejsce pod nowy cmentarz (obecnie ulica Paderewskiego);
  • 1861 r. – wybudowano nową szkołę w Pszowie, ukazała się pierwsza monografia wsi w opracowaniu ks. Pawła Skwary i Augusta Wolczyka;
  • 1865 r. – wybudowano Zakład zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia Św. Karola Boromeusza;
  • 1867 r. – wieś została zakupiona przez Fryderyka Węgierskiego;
  • 1872 r. – powstał pierwszy Urząd Pocztowy;
  • 1882 r. – wybudowano napowietrzną kolejkę linową łączącą kopalnię „Anna” ze stacją kolejową w Rydułtowach
  • 1885 r. – wybudowano drogę prowadzącą z Czernicy przez Rydułtowy, Łapacz, Pszów do Wodzisławia;
  • 1901 r. – rozpoczęto budowę drogi łączącej Pszowskie Doły z Syrynią;
  • 1904 r. – hr. Jan Węgierski sprzedał majątek Pszów i Kokoszyce Bankowi Polskiemu w Poznaniu;
  • 1905 r. – rozpoczęto budowę osiedla patronackiego kopalni „ANNA” tzw. „Familoki”;
  • 1907 r. – powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Pszowie;
  • 1910 r. – został wybudowany Dom Gminny (obecny Urząd Miasta);
  • 1911 r. – rozpoczęto budowę kanalizacji w Pszowie (deszczówka);
  • 1914 r. – została wybudowana linia kolejowa z kopalni „Anna” do Olzy;
  • 1915 r. – poświęcono nowe miejsce na cmentarz na tzw. „Przymiarkach”;
  • 1922 r. – wraz z częścią Górnego Śląska, Pszów został włączony do Polski;
  • 1923 r. – zniesiono obszar dworski w Pszowie;
  • 1924 r. – została założona pierwsza apteka, powstał Klub Sportowy „Unia”;
  • 1927 r. – gmina Pszowskie Doły z powrotem została przyłączona do Pszowa;
  • 1929 r. – ukończono budowę i poświęcono Wielką Kalwarię Pszowską, oddano do użytku nową szkołę podstawową (obecnie Szkoła Podstawowa nr 1);
  • 1929 r. – powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Krzyżkowicach;
  • 1932 r. – wybudowano obecne probostwo;
  • 1934 r. – poświęcono nowo wybudowany kościół pod wezwaniem Serca Jezusowego w Krzyżkowicach;
  • 1935 r. – został wybudowany obecny stadion sportowy;
  • 1939 r. – ukazała się kronika Konstantego Kowola;
  • 1945 r. – odbudowano budynki zniszczone podczas działań drugiej wojny światowej, przystąpiono do regulacji ulic i placów;
  • 1950 r. – została oddana do użytku nowo wybudowana szkoła zawodowa pod nazwą Szkoła Przemysłowa Górnicza;
  • 1954 r. – Pszów otrzymał prawa miejskie;
  • 1967 r. – rozpoczął działalność Dom Kultury;
  • 1975 r. – Pszów włączono do Wodzisławia Śląskiego;
  • 1994 r. – Pszów uzyskał ponownie prawa miejskie (30 grudnia);
  • 1997 r. – kościół NNMP został odznaczony tytułem i godnością Bazyliki Mniejszej;
  • 2001 r. – otwarcie sztucznego lodowiska;
  • 2003 r. – oddano do użytku miejską oczyszczalnię ścieków;
  • 2004 r. – połączenie KWK Anna z KWK Rydułtowy, powstaje Kopalnia Węgla Kamiennego Rydułtowy-Anna;
  • 2007 r. – obchody 100-lecia istnienia Ochotniczej Straży Pożarnej w Pszowie;
  • 2012 r. – wygaszenie Ruchu „Anna” kopalni Rydułtowy-Anna.

Geografia[edytuj]

Miasto położone jest na najwyższym wzniesieniu Płaskowyżu Rybnickiego (311 m n.p.m.), w bliskim położeniu takich miast jak: Wodzisław Śląski, Radlin, Rydułtowy, Rybnik, Racibórz, Jastrzębie-Zdrój, Żory.

W Pszowie swoje źródła mają niewielka struga Sumina oraz rzeka Nacyna, dopływy Rudy.

Do 1954 r. Pszów był siedzibą gminy Pszów. Według podziału administracyjnego Polski w latach 1975–1998 Pszów należał do województwa katowickiego, najpierw jako dzielnica Wodzisławia Śląskiego, a od 30 grudnia 1994 r. jako samodzielne miasto.

Historycznie Pszów leży na Górnym Śląsku.

Klimat[edytuj]

Kiedy jechać[edytuj]

Przygotowania[edytuj]

Dojazd[edytuj]

Samolotem[edytuj]

Najbliższe porty lotnicze:

  • Ostrawa (55 km)
  • Katowice-Pyrzowice (90 km)
  • Kraków-Balice (130 km)

Pociągiem[edytuj]

Najbliższe stacje kolejowe:

  • Rydułtowy (4,5 km) - pociągi Kolei Śląskich relacji Katowice - Racibórz,
  • Wodzisław Śląski (8 km) - pociągi Kolei Śląskich relacji (Katowice -) Rybnik - Wodzisław Śląski (- Chałupki - Bohumin) oraz pociągi PKP InterCity relacji Warszawa Wsch. - Ostrava hl.n. (- Praha hl.n.).

Samochodem[edytuj]

Przez centrum Pszowa przebiega DW 933 (Chrzanów - Pszczyna - Jastrzębie Zdrój - Wodzisław Śląski - Pszów - Rzuchów). W Rzuchowie łączy się ona z DW 935 (Pszczyna - Rybnik - Rzuchów - Racibórz). Najbliższy węzeł autostrady A1 znajduje się w Rybniku.

Autobusem[edytuj]

Poza autobusami komunikacji miejskiej, którymi można się dostać do Pszowa m.in. z Wodzisławia Śląskiego, Rydułtów, Radlina, Raciborza i Rybnika, przez miejscowy dworzec autobusowy przejeżdża kilka autokarów dalekobieżnych, między innymi z Krakowa, Nowego Sącza, Cieszyna, Wisły, Nysy i Wrocławia. W Pszowie zatrzymują się również autokary międzynarodowe, przede wszystkim kursujące między Polską a Niemcami.

Dzielnice[edytuj]

Administracyjnie w obrębie miasta Pszowa została wydzielona jedna dzielnica:

  • Krzyżkowice.

Dodatkowo można wyróżnić nazwy własne dla niektórych części Pszowa:

  • Pszowskie Doły,
  • Kalwaria,
  • Stara Maszyna,
  • Wrzosy.

W Pszowie są cztery osiedla:

  • Osiedle Józefa Tytki,
  • Osiedle Grunwaldzkie,
  • Osiedle Tadeusza Kościuszki,
  • Osiedle Alojzego Biernackiego.

Transport[edytuj]

Wnętrze bazyliki Narodzenia NMP

Komunikacja miejska w Pszowie jest mocno rozdrobniona. Miasto należy do Międzygminnego Związku Komunikacyjnego (linie 221, 222, 224, 225, 226). Ponadto na teren miasta wjeżdżają linie trzech innych organizatorów: Zarządu Transportu Zbiorowego w Rybniku (linia 10), Urzędu Miasta Wodzisław Śląski (linia C) Przedsiębiorstwa Komunalnego Racibórz (linia 14), a także autobusy PKS Racibórz.

Nie istnieje żadna forma integracji taryfowo-biletowej, ani żadne planowe skomunikowania pomiędzy autobusami różnych organizatorów.

Warto zobaczyć[edytuj]

  • Bazylika mniejsza pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny - tę barokową świątynię budowano w latach 1743-1747. Architektem był Fryderyk Gans z Karniowa. W 1750 r. w prezbiterium zamontowano ołtarz główny, w którym umieszczono cudowny obraz Matki Bożej Pszowskiej. W latach 1847-1848 została wybudowana pierwsza wieża, a w latach 1849-1850 druga. W 1862 r. nastąpiła konsekracja świątyni pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. W latach 1877, 1900 i 1923 kościół był malowany. W latach 1908-1909 na wieżach zostały zamontowane nowe kopuły. W 1997 r. budowla została ogłoszona bazyliką mniejszą przez papieża Jana Pawła II.
  • Kalwaria pszowska - kaplica stacji VIII
    Kalwaria pszowska - zespół czternastu murowanych neobarokowych kaplic, położonych na rozległym pagórkowatym terenie w Pszowie. Kalwaria znajduje się w odległości ok. 3 km od centrum miasta. Wewnątrz kaplic znajdują się figury przedstawiające sceny danej stacji drogi krzyżowej Jezusa Chrystusa. Kaplice zaprojektował i wybudował mistrz budowlany Walenty Maciejek. Pierwsze kaplice zostały wybudowane w 1907 r. z inicjatywy księdza proboszcza Brunona Laski. Pozostałe kaplice nakazał wybudować ksiądz kanonik Mikołaj Knosala. Kaplice poświęcono uroczyście 1 września 1929 r.
  • Kościół parafialny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa znajdujący się w dzielnicy Krzyżkowice. Budowla neobarokowa z lat 30. XX wieku, nie stanowiąca arcydzieła architektury, na uwagę zasługuje jednak jego wyposażenie. Na przykościelnym cmentarzu znajduje się małe mauzoleum poświęcone osobom uczestniczącym w Powstaniach Śląskich.
  • Tereny pokopalniane
Szyb Jan byłej KWK Anna

Imprezy[edytuj]

  • Uroczystości odpustowe
  • Dni Pszowa

Aktywny wypoczynek[edytuj]

Na terenie miasta znajdują się między innymi:

  • 6 oznakowanych tras rowerowych,
  • 1 szlak pieszy,
  • korty do tenisa ziemnego,
  • sztuczne lodowisko.

Praca i nauka[edytuj]

Na początku roku 2017 w Pszowie znajdowały się 3 szkoły podstawowe i 1 gimnazjum. Liczne zajęcia pozalekcyjne organizuje Miejski Ośrodek Kultury.

Po likwidacji Kopalni Węgla Kamiennego Anna, największego pracodawcy miasta, liczni mieszkańcy musieli szukać pracy w innych miejscowościach.

Zakupy[edytuj]

Miasto posiada własne targowisko miejskie, a także kilka supermarketów i dyskontów.

Pamiątki można znaleźć w sklepiku przykościelnym.

Rozrywka[edytuj]

Noclegi[edytuj]

Zdrowie[edytuj]

Kontakt[edytuj]

Gdzie dalej[edytuj]



Geographical Coordinates