Region ten zlokalizowany jest w dorzeczu Odry i Wisły, na pograniczu polsko-czeskim, pomiędzy Beskidami na południu, a źródłami Warty i Stobrawy na północy. Sąsiaduje z Małopolską, Wielkopolską, Dolnym Śląskiem, Kysucami i Morawami.
Górny Śląsk dzieli się na trzy części: Śląsk Cieszyński (położony u podnóża Beskidu Śląskiego), Śląsk Opolski (leżący w większości w województwie opolskim) oraz Górny Śląsk właściwy - skupiony przy aglomeracji katowickiej, leżącej w województwie śląskim.
Główne zbiorniki wodne: Jezioro Goczałkowickie, Racibórz Dolny, Jezioro Turawskie, Jezioro Otmuchowskie, Jezioro Nyskie.
Główne rzeki: Wisła, Odra, Mała Panew, Opawa, Olza, Stobrawa, Kłodnica, Osobłoga, Ostrawica[1].
Przed ukształtowaniem się polskiej państwowości tereny te zamieszkiwane były przez Celtów, Madziarów i Wandalów. W IX wieku powstało państwo wielkomorawskie, którego zasięg obejmował m.in. Górny Śląsk, Morawy, zachodnią Słowację i północną Austrię. W 907 r. kraj został najechany przez Węgrów. Około X wieku tereny te podzielono pomiędzy Państwo Polan i Czechy. Roku 1000 założono we Wrocławiu biskupstwo, którego zasięg obejmował tereny od Nysy Łużyckiej po Górny Śląsk. W 1038 r. czeski władca Brzetysław najeżdża Śląsk, nakazując płacenie trybutu i wyłączając Górny Śląsk z obszaru biskupstwa. Aż do pokoju kłodzkiego ziemie te pozostają częścią sporów pomiędzy Polską i Czechami.
Pałac w Brynku
W 1138 r. następuje podział Polski na dzielnice, Śląsk i Małopolska dostały się pod władzę Władysława II Wygnańca, który jako książę-senior i princeps miał zwierzchnią władzę nad wszystkimi dzielnicami Królestwa Polskiego. Ziemie późniejszego Górnego Śląska znalazły się w dzielnicy śląskiej i dzielnicy senioralnej (krakowskiej), z wyjątkiem opawskiej (wcielonej do Moraw). Ten stan rzeczy pozostał aż do 1320 r. kiedy to władcą Polski został Władysław Łokietek. W 1327 książęta górnośląscy składają hołd nowemu władcy Janowi Luksemburskiemu. Podczas jego panowania zachodzą wielkie zmiany w przynależności księstw, m.in. Racibórz zostaje oddany dynastii Przemyślidów z czeskiej Opawy. Roku 1345 ziemie te najeżdża Kazimierz Wielki, który to zostaje wyparty przez Czechów pod Wodzisławiem Śląskim. Trzy lata później w Namysłowie zostaje podpisanyakt inkorporacji Śląska do Korony Czeskiej.
W 1526 r. Górny Śląsk zostaje przyłączony do Imperium Habsburgów. Odtąd zaczyna się rozwój górnictwa i hutnictwa. Aż do wybuchu I wojny śląskiej granice pozostają niezmienne. Niestety w wyniku przegranej Habsburgów, znaczna część Górnego Śląska dostaje się pod panowanie Prus. W 1751 r. w nieopanowanej przez Niemcy części powstaje prowincja Śląsk Austriacki. W 1811 r. dochodzi do zrywu chłopskiego, któremu przewodzi Józef Bienia. Powstanie szybko upada, a w jego efekcie nasila się dyskryminacja i germanizacja (już w 1819 r. w pruskiej części Górnego Śląska nakazano nauki języka niemieckiego w szkołach). Roku 1889 dochodzi do wielkiego strajku górników (15 tys. osób), trwającego blisko dwa tygodnie.
Kościół ewangelicki w Ozimku
W 1918 r. Polska odzyskuje niepodległość. Na terenie Górnego Śląska zostają organizowane w 1919 r. plebiscyty. Zostają one zorganizowane w bardzo sprzyjający Niemcom sposób, ale dzielą Górny Śląsk po połowie dla obu państw. Około pół roku później wybucha I powstanie śląskie. Jego celem było przyłączenie ziem śląskich do Polski. Powstanie po 6 dniach upadło. W 1920 r. część ziemi raciborskiej trafia do Czechosłowacji, wraz z Zaolziem. Wybucha też II powstanie które także upada. W 1921 r. dochodzi do drugiego plebiscytu w sprawie przynależności terytorialnej tego obszaru do Polski lub Niemiec. 59,41% głosujących opowiada się za zostawieniem regionu w Niemczech zaś 40,59% opowiada się za przyłączeniem tego regionu do Polski. Blisko miesiąc później wybucha III powstanie śląskie, będące odpowiedzią na wyniki głosowania (plebiscytu). W 1938 r. na zajęte przez Czechy Zaolzie wkraczają kilkudziesięciotysięczne polskie armie.
W 1939 r. dochodzi do wybuchu II wojny światowej. Rok później dochodzi do założenia obozu pracy przymusowej dla kobiet w Sławięcicach i wielu filii obozu Auschwitz-Birkenau. Nasila się rasizm wobec Ślązaków, Czechów, Polaków i innych mniejszości. W styczniu 1945 przez Górny Śląsk przechodzą nazistowskie marsze śmierci. Po upadku III Rzeszy następuje deportacja wielu mieszkańców regionu na pracy przymusowe do ZSRR, a autonomia śląska zostaje usunięta. Czechosłowackie Zaolzie zostaje pozbawione Polaków w administracji.
Okres Polskiej Republiki Ludowej to głównie wystąpienia górnicze i rozwój przemysłu. Pod koniec XX wieku region staje się także bastionem walki z komunizmem. Dochodzi wtedy do wielkich wystąpień robotniczych w Jastrzębiu-Zdroju, Rybniku czy Katowicach. Niedługo później Polska i wiele państw wychodzi z bloku wschodniego.
Obecnie nazwa Górny Śląsk używana jest tradycyjnie, natomiast nie funkcjonuje urzędowo, na szczeblu administracji państwowej. Ziemie Górnego Śląska zajmują część woj. opolskiego, woj. śląskiego i kraju morawsko-śląskiego.
Muzeum Śląskie w Katowicach
Blisko 52% powierzchni województwa śląskiego należy do historycznej Małopolski, przez co błędnie utożsamia się tą krainę z województwem - nie odpowiadającym swymi granicami, podziałowi historycznemu, którego początki sięgają średniowiecza.
Zamek piastowski w Gliwicach
Równocześnie część obecnych mieszkańców woj. opolskiego nie czuje się związku z Górnym Śląskiem, uznając powstałe po II wojnie światowej polskie neologizmy Opolszczyzna i Śląsk Opolski. Także administracja woj. opolskiego jedynie częściowo nawiązuje w nazwach do Górnego Śląska. Warto zaznaczyć, że po zmianach administracyjnych w 1999 r. prezydent A. Kwaśniewski przyznał większość ziem Górnego Śląska województwu opolskiemu.
Ten artykuł ma już minimum informacji, które czynią go użytecznym. Jednak jeszcze wiele brakuje, aby stał się przewodnikiem. Możesz pomóc uzupełniając luki i rozbudowując już rozpoczęte sekcje.
Katowice
