Województwo dolnośląskie

Województwo dolnośląskie

Województwo dolnośląskie [1] – województwo ze stolicą we Wrocławiu, położone w południowo-zachodniej Polsce, w dolinie Odry, u stóp Sudetów.

Charakterystyka

Geografia

Województwo położone jest w południowo-zachodnim krańcu Polski. Graniczy z województwami: lubuskim, wielkopolskim oraz opolskim, a także z Niemcami i Czechami.

Większość obszaru województwa położona jest na historycznym Śląsku (ze stolicą we Wrocławiu). Oprócz tego w granicach województwa znajduje się również polska część Górnych Łużyc oraz Ziemia Kłodzka.

Historia

Województwo zostało utworzone po reformie administracyjnej w 1999 roku z województw:

• województwa wrocławskiego
• województwa wałbrzyskiego
• województwa jeleniogórskiego
• województwa legnickiego
• województwa leszczyńskiego (częściowo)
• województwa kaliskiego (częściowo)

Administracja rządowa

Organem administracji rządowej jest wojewoda dolnośląski. Siedzibą wojewody jest Wrocław w mieście znajduje się Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu. Administracja rządowa województwa dolnośląskiego podzielona jest na trzy okręgi administracyjne:

Okręgi województwa

Lp.	Okręg	Miasta podległe okręgowi
1	Wałbrzyski	Świdnica, Kłodzko, Ząbkowice Śląskie, Dzierżoniów, Bielawa
2	Legnicki	Głogów, Jawor, Lubin, Polkowice, Złotoryja
3	Jeleniogórski	Bolesławiec, Kamienna Góra, Lubań, Lwówek Śląski, Zgorzelec

Okręgi administracji tworzą trzy miasta byłe wojewódzkie, obejmują one swoje byłe tereny województwa.

Transport

Samolot

Jedynym portem lotniczym województwa jest Wrocław-Strachowice, zajmujący w ostatnich latach 5. lub 6. miejsce pod względem liczby odprawionych pasażerów (wymieniając się na tych pozycjach z lotniskiem Warszawa-Modlin). Lotnisko obsługuje krajowe loty do Warszawy (LOT), a także trasy zagraniczne, obsługiwane przez Lufthansę, KLM, Scandinavian Airlines, a także tanie linie (WizzAir, Ryanair).

Kolej

Głównym węzłem kolejowym województwa jest Wrocław. Dworzec Wrocław Główny znajduje się od lat w ścisłej czołówce stacji pod względem liczby pasażerów. Do stacji można dojechać z każdego większego miasta w Polsce pociągami dalekobieżnymi. Nieco gorzej prezentuje się oferta międzynarodowa - dojedziemy do/z Berlina oraz Drezna. Od 2024 roku planowany jest powrót połączeń do Pragi. Regionalne pociągi docierają też (głównie w weekendy) do przygranicznych miejscowości czeskich (np. Lichkov) oraz do Görlitz.

Połączenia regionalne obsługiwane są częściowo przez Polregio, jednak głównym przewoźnikiem są Koleje Dolnośląskie. Ich szynobusami dotrzemy do naprawdę wielu mniejszych miejscowości w województwie. Przez kilkanaście ostatnich lat KD sukcesywnie przejmuje od PKP PLK zamknięte i "nierentowne" linie kolejowe, remontując je i przywracając na nich połączenia. Spośród miejscowości które zyskały dzięki temu połączenia kolejowe można wymienić choćby Bielawę, Trzebnicę czy Sobótkę. W kolejnych latach planowany jest powrót pociągów m.in. do Karpacza, Świeradowa Zdroju i być może Złotoryi.

Samochód

Główną arterią komunikacyjną województwa jest biegnąca z grubsza w osi wschód-zachód autostrada A4. Na wschodzie przekracza ona granicę województwa tuż obok węzła Brzeg, a na zachodnie na granicy państwa w pobliżu Zgorzelca. Autostrada przebiega w bezpośrednim sąsiedztwie m.in. Wrocławia, Kątów Wrocławskich, Legnicy, Bolesławca i Zgorzelca.

Powiaty

W skład województwa dolnośląskiego wchodzą następujące powiaty:

Powiaty grodzkie

• 1 – Jelenia Góra (miasto na prawach powiatu)
• 2 – Legnica (miasto na prawach powiatu)
• 3 – Wrocław (miasto na prawach powiatu)
• 4 – Wałbrzych (miasto na prawach powiatu)

Powiaty ziemskie

Powiaty województwa dolnośląskiego

• 1 – powiat bolesławiecki
• 2 – powiat dzierżoniowski
• 3 – powiat głogowski
• 4 – powiat górowski
• 5 – powiat jaworski
• 6 – powiat karkonoski
• 7 – powiat kamiennogórski
• 8 – powiat kłodzki
• 9 – powiat legnicki
• 10 – powiat lubański
• 11 – powiat lubiński
• 12 – powiat lwówecki
• 13 – powiat milicki
• 14 – powiat oleśnicki
• 15 – powiat oławski
• 16 – powiat polkowicki
• 17 – powiat strzeliński
• 18 – powiat średzki
• 19 – powiat świdnicki
• 20 – powiat trzebnicki
• 21 – powiat wałbrzyski
• 22 – powiat wołowski
• 23 – powiat wrocławski
• 24 – powiat ząbkowicki
• 25 – powiat zgorzelecki
• 26 – powiat złotoryjski

Regiony

• Górne Łużyce

Warto zobaczyć

Wrocław, Ostrów Tumski

Zamek Książ

Wodospad Szklarki w Karkonoszach

Przenikające się od stuleci wpływy różnych kultur znajdują odzwierciedlenie w architekturze regionu. Poza licznymi zabytkami ziemia dolnośląska przyciąga turystów także pięknymi krajobrazami. Jej południową część pokrywają pasma górskie: Karkonosze (z najwyższym szczytem Śnieżką – 1602 m n.p.m.), Góry Izerskie czy Góry Stołowe zaskakujące niecodzienną rzeźbą krajobrazu. Są to wymarzone miejsce dla amatorów zarówno wspinaczki skałkowej, jak i wędrówek górskich. Szklarska Poręba i Karpacz są doskonale znane wszystkim miłośnikom sportów zimowych, natomiast Kudowa-Zdrój to jeden z licznych dolnośląskich ośrodków uzdrowiskowych, ceniony ze względu na swoje wody mineralne i unikalny mikroklimat.

Wizytówką województwa jest jego stolica – Wrocław, aktywny ośrodek kulturalny słynący z wielu festiwali muzycznych i renomowanych teatrów. Wrocławską Starówkę zalicza się do najpiękniejszych w Europie. Wśród licznych zabytków regionu wyróżniają się także opactwa cystersów w Trzebnicy i Lubiążu, barokowa bazylika w Wambierzycach, kaplica czaszek w Czermnej, drewniany kościół w Świdnicy oraz zamki (między innymi Książ, Chojnik, Czocha).

• Wrocław – stolica regionu położona nad Odrą, słynąca z pięknej architektury, ze wspaniałym Rynkiem, Halą Stulecia wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz szeroko znanym Ogrodem Zoologicznym;
• Książ – zamek znajdujący się w Wałbrzychu jest to największy zamek na Dolnym Śląsku i trzeci co do wielkości w Polsce;
• Kościoły Pokoju w Świdnicy i Jaworze – największe w Europie budowle sakralne o konstrukcji szkieletowej, są niespotykanym wyrażeniem religii luterańskiej, której wyznawcy wznieśli je mimo wielu narzuconych im ograniczeń; znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO,
• Karkonoski Park Narodowy – objęte parkiem narodowym najwyższe pasmo górskie w całych Sudetach, popularne kurorty w Karpaczu i Szklarskiej Porębie;
• Park Narodowy Gór Stołowych – bogactwo formacji skalnych i ponura Kaplica Czaszek w Czermnej;
• Legnica – miasto, ok. 65 km na zachód Wrocławia;
• Milicz – miasto w północnej części województwa dolnośląskiego, w powiecie milickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Milicz, nad rzeką Barycz, słynne ze stawów hodowlanych. Warto zobaczyć Pałac Maltzenów i Kościół Pokoju.
• Park Krajobrazowy Chełmy;
• Szczawno-Zdrój – malownicze uzdrowisko;
• Szklarska Poręba – największy ośrodek narciarski w polskich Sudetach;
• Karpniki – mała wioska w powiecie jeleniogórskim z zabytkowym kościołem i zamkiem;
• Śląska Fujijama – wygasły wulkan (w pow. złotoryjskim, miejscowość Proboszczów) na szczyt którego prowadzą kamienne schody. Ze szczytu widać całe Karkonosze, a przy dobrej pogodzie i widoczności Ślężę.
• Krzyżowa (powiat świdnicki) – ciekawy jest pałac Helmuta Jamesa Grafa von Moltke pochodzący z 1720 r. który ma piękną, surową bryłę neobarokową. Stanął na wzgórzu nad dawnym korytem rzeki Pilawy. Razem z kościołem i budynkami folwarcznymi tworzy skrzydła otaczające park. W stojącym z boku domu spotykali się od 1940 r. spiskowcy przeciw Hitlerowi „Krąg z Krzyżowej”, jak zostali nazwani przez gestapo. Tu, w Krzyżowej spotkali się w 1989 r. polski premier Tadeusz Mazowiecki z niemieckim kanclerzem Helmutem Kohlem. Odprawiona została wówczas msza pojednania między naszymi narodami, a znak pokoju, jaki przekazali sobie politycy był symbolicznym zamknięciem tragicznej historii polsko-niemieckiej.

---