Przejdź do zawartości

Wałbrzych

Z Wikipodróży
Wałbrzych

Wałbrzych
Herb
Informacje
Państwo Polska
Region Województwo dolnośląskie
Wysokość 450-620 m n.p.m.
Ludność ok. 120000.
Nr kierunkowy 074
Kod pocztowy 58-300 do 58-309 i 58-314, 58-316
Strona internetowa

Wałbrzych (niem. Waldenburg, śl-niem. Walmbrig, albo też Walmbrich, czes.Valdenburk, Valbřich) – miasto na prawach powiatu na południowym zachodzie Polski, w województwie dolnośląskim, siedziba powiatu wałbrzyskiego. Miasto leży w Sudetach Środkowych, w Górach Wałbrzyskich nad rzeką Pełcznicą.

Wałbrzych to drugie co do wielkości miasto zaraz po Wrocławiu na Dolnym Śląsku. Wałbrzych jest centrum aglomeracji wałbrzyskiej i dawną stolicą województwa wałbrzyskiego. Obecnie rozwijający się ośrodek turystyczny i duży ośrodek przemysłowo-handlowo-usługowy regionu, ośrodek akademicki i naukowy Polskiej Akademii Nauk. Największy ośrodek ceramiki szlachetniej w Polsce, miasto stanowi też ośrodek kulturalno-rozrywkowy.

Nazwa Wałbrzych w języku niemieckim Waldenburg oznacza „leśny gród”. Wałbrzych zawdzięcza tę nazwę położeniu który był porośnięty gęstym lasem w trudno dostępnym terenie. Dziś potocznie mówi się, że Wałbrzych to „Zielone Miasto”, „Miasto Zielonego Dębu”. lasy, parki i łąki zajmują ponad połowę miejskiej powierzchni.

Informacje ogólne

[edytuj]
Kamienica w Rynku
Kolegiata św.Aniołów Stróżów
Kamienica w centrum miasta
Państwowa Inspekcja Pracy w Wałbrzychu
Wałbrzych zabudowania pałacowe Hochbergów

Symbole miasta

[edytuj]
  • Herb przedstawia dąb stojący na zielonym podłożu w głębi szary odcień gór na czerwonym tle.
  • Hejnał Wałbrzycha powstał w 1999 roku. Został skomponowany przez Patrycję Noskowiak, uczennicę Szkoły Muzycznej w Wałbrzychu.
  • Flaga Wałbrzycha zielone tło, a po środku Herb Wałbrzycha
  • Logo Miasta Wałbrzycha Znak graficzny przedstawiający trzy różnokolorowe (ciemnozielony, jasnozielony i pomarańczowy), łukowate i różnej długości linie, skomponowane na inicjale litery „W” wraz z ciemnozielonym „Wałbrzych”[1].
  • Wałbrzych stare miasto nocą
    Wałbrzych stare miasto w nocy
    Maskotka jest to postać muflona zwanego „Johny Mooflon” „Moofim”[2].

Historia

[edytuj]

Miasto istniało już w 1191 roku. Wałbrzych od wieków był miastem prywatnym, należał do śląskich rodów rycerskich – początkowo Schaffgotschów, następnie Czettritzów, a od 1738 roku niemieckiej rodziny Hochbergów, posiadaczy Zamku Książ.

Miasto od kilkunastu lat przekształca się w ośrodek turystyczny. Dawniej Wałbrzych był miastem typowo przemysłowym, znajdował się tu przemysł górniczy i hutniczy, który spowodował ogromne zniszczenia przyrodnicze, uzdrowiskowe oraz w infrastrukturze. Niektóre dzielnice Wałbrzycha były odrębnymi miastami uzdrowiskowymi np. Stary Zdrój. W czasie rozwoju przemysłu górniczego do miasta przyłączono niektóre miejscowości, które straciły walory turystyczne i uzdrowiskowe. Od 1999 roku, po utracie rangi stolicy województwa, Wałbrzych pełni rejonizację administracji województwa dolnośląskiego w następujących powiatach: świdnickim, dzierżoniowskim, kłodzkim, ząbkowickim i wałbrzyskim[3].

Dojazd

[edytuj]

Do Wałbrzycha można dostać się koleją oraz skorzystać z pobliskiego lotniska Sudeckiego w Świebodzicach koło miasta.

Po mieście jeździ komunikacja miejska oraz prywatna. Okoliczne miejscowości są skomunikowane komunikacją prywatną i PKS-em. Z Wałbrzycha można dojechać komunikacją miejska linii nr 5 do uzdrowisk Szczawno-Zdrój i Jedlina-Zdrój[4].

Wałbrzych ma dobrze rozwiniętą komunikację miejską. Linie kursują na terenie miasta i do ościennych gmin oraz do uzdrowiska. Autobusami można dojechać również do granicy państwa z Republiką Czeską. Autobusy komunikacji miejskiej są nowoczesne i nowe, a w każdym autobusie jest konduktor, który zajmuje się obsługą autobusu, dba o bezpieczeństwo pasażerów, sprzedaje bilety, pomaga pasażerom niepełnosprawnym i starszym. Trasy komunikacji miejskiej są wyposażone w nowoczesne wiaty oraz elektroniczne tablice informujące o przyjeździe autobusu.

Warto zobaczyć

[edytuj]
Zamek Książ

Wałbrzych ma wiele zabytków sakralnych, kamienic mieszczańskich, pałaców i zamków oraz architektury przemysłowej. Najważniejszymi zabytkami są:

  • Zamek Książ – największy zamek na Dolnym Śląsku, trzeci co wielkości w Polsce. Położony w Książańskim Parku Krajobrazowy. Zbudowany w XIII w.
  • Ruiny zamku Stary Książ – wybudowany w 1794–1799 przez malarza i architekta Krystiana Wilhelma Tischbeina dla Henryka VI Hochberga. Zamek znajduje się po przeciwnej stronie zamku Książ.
  • Stado Ogierów „Książ” – wybudowany w pierwszej połowie XIX w., niegdyś stajnia i powozownia Zamku Książ. Posiada jedną z najpiękniejszych w Europie krytą ujeżdżalnię. W stadnie odbywają się międzynarodowe zawody w powożeniu i ujeżdżeniu oraz aukcje koni[5].
  • Ruiny Zamku Nowy Dwór – położone są na szczycie Góry Zamkowej (618 m). Zbudowany XIV w.Znajdujący się w dzielnicy Podgórze[6].
  • Palmiarnia Wałbrzyska – zbudowany w latach 1911-1914 z polecenia Jana Henryka XV Hochberga, w hołdzie dla pięknej żony księżnej Marii Theresie von Pless zwanej Daisy.
  • Park Wielokulturowy Stara Kopalnia – skansen budownictwa górniczego XIX wieku. (obecnie trwa tam rewitalizacja obiektu na wysoką skalę).

Muzea

  • Muzeum w Wałbrzychu – mieści się tu jedyny w Polsce i drugi na świecie okaz stawonoga z gromady wijów kopalnianych z epoki karbońskiej i inne bogate eksponaty geologiczne. Muzeum posiada też inne eksponaty z różnych dziedzin.

Ciekawym okazem jest też skrzemieniały pień drzewa z przed 300 mln lat, środkowej części pnia drzewa szpilkowego rosnącego w okresie karbonu, znajdujący się przy gmachu Państwowej Szkoły Zawodowej[7].

Pałace

Pałac Tielscha

Sakralne

Inne miejsca warte zobaczenia

[edytuj]
  • W mieście znajduje się kilka sztolni i podziemnych bunkrów wybudowanych w czasie II Wojny Światowej, część z tych tuneli jest zasypana całkowicie lub częściowo. Warto też wspomnieć o Mauzoleum w Wałbrzychu zbudowanym w 1936–1938 według projektu Roberta Tischlera[13].

W Wałbrzychu w dzielnicy Podgórze znajduje się największy tunel kolejowy w Polsce i jeden z dłuższych w Europie, wybudowany w latach 1909-1912 w szczycie zwanym Małym Wołowcem o długości 1601 metrów[14].

  • Wałbrzyski Rynek odrestaurowanymi kamienicami i przyległymi uliczkami.
Wałbrzych ulica Gdańska widok na pl. Magistracki
Dworzec kolejowy Wałbrzych Miasto

Rekreacja

[edytuj]

Wałbrzych dysponuje dobrze oznakowanymi i utrzymanymi trasami rowerowymi, przeznaczonymi do uprawiania kolarstwa górskiego i rekreacyjnego. To ponad 100 kilometrów tras rowerowych krętymi stromymi uliczkami miasta oraz w pobliskich terenach zielonych w lasach, parkach, łąkach. Podziwiać można piękne widoki i zabytki oraz mieć kontakt z przyrodą. W mieście odbywają się liczne cykliczne imprezy MTB o randze europejskiej i polskiej. W pobliskim uzdrowisku Szczawno-Zdrój znajduje się specjalny tor crossowy[15].

W mieście są następujące trasy:

  • Trasa wokół góry Borowej,
  • Trasa na góry Chełmiec
  • Trasa wokół góry Ptasiej Kopy (najłatwiejsza trasa)
  • Trasa wokół góry Niedźwiadków (najtrudniejsza trasa)
  • Trasa wokół Książańskiego Parku Krajobrazowego
  • Trasa wokół Wałbrzycha
  • Zielona Trasa Toyoty

Wokół Wałbrzycha są zlokalizowane trasy narciarskie z wyciągami, najbliższa to Góra Dzikowiec w Boguszowie-Gorcach oraz w Rzeczce, Schronisko PTTK „Andrzejówka” gdzie odbywa się Bieg Gwarków, jest to drugi co do wielkości bieg narciarski w Polsce. W Wałbrzychu są organizowane różne inne imprezy sportowe oraz kulturowe, Moto Hałda, Wystawa Kwiatów Zamek Książ, Międzynarodowy Festiwal Kameralistyki Ensemble, Półmaraton Wałbrzyski, Dni Wałbrzycha, Dni Podzamcza i wiele innych imprez.

W mieście można skorzystać z pływalni krytych i odkrytych, siłowni, kortów tenisowych, stadionów sportowych, squasha, z nowoczesnej hali lekkoatletycznej, która jest jedną z najnowocześniejszych w Polsce, Skateparku, i kilku hal sportowych oraz boisk.

W trakcie budowy jest kompleks sportowo-rekreacyjny Aqua Zdrój, w którym mieścić się będzie basen pełnowymiarowy, hala widowiskowa i ośrodek fitness, baseny rekreacyjne, oraz odnowa biologiczna i hotel (czas zakończenia budowy to wiosna 2013 roku).

Oprócz tego jest 7 parków miejskich w tym Książański Park Krajobrazowy, w którym można napotkać spacerujące muflony, sarny i różnego rodzaju roślinności oraz podziwiać widoki.W ogrodzie zimowym zwanym Palmiarnią Wałbrzyską można podziwiać bujną roślinność z całego świata oraz niektóre zwierzęta. Czas można spędzić również w ExploraPark – Park Nauki i Techniki działający na takiej samej zasadzie jak Centrum Nauki „Kopernik” w Warszawie. Również można spędzić czas w kinach, muzeach, galeriach sztuki, teatrach, filharmonii. Czy latem w miejskim amfiteatrze gdzie odbywają się imprezy kulturalne dla dzieci i dorosłych. W Wałbrzyskim Ośrodku Kultury i Bibliotece Miejskiej również wiele się dzieje i można spędzić ciekawie czas.

Dla miłośników wspinaczek górskich i skalnych również są takie miejsca zlokalizowane w mieście i poza miastem. Największym punktem widokowym jest góra Chełmiec 851 m n.p.m. i znajdująca się tam wieża z punktem widokowym (przy dobrej pogodzie można ujrzeć Polkowice).

Na górze Chełmiec stoi 45 metrowy krzyż milenijny, jest to najwyższy krzyż w Polsce, a nawet i w Europie. Pod Chełmcem na stadionie odbywają się co roku od 2 kwietnia 2005 roku, obchody upamiętniające śmierć Jana Pawła II. Po tych uroczystościach zawsze 2 kwietnia, pod krzyż wyrusza co roku pielgrzymka upamiętniająca śmierć Jana Pawła II, o 21:37 pod krzyżem zapalane są znicze i odprawiana modlitwa, uczestniczą w tych uroczystościach wierni z całego regionu wałbrzyskiego.

Jeziorko dzielnica Poniatów
Wałbrzych widok z Parku Sobieskiego na Stare Miasto

Bezpieczeństwo i ważne adresy

[edytuj]

Nad bezpieczeństwem w mieście czuwa Policja, Straż Miejska, Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe, i wiele innych ważnych instytucji[16].

  1. Komenda Miejska Policji w Wałbrzychu, ul. Mazowiecka 2 tel. 74 846 39 08, alarmowy 997
  • Komisariat Policji I w Wałbrzychu, ul. Wrocławska 69. Dyżurny: (74) 841-83-23
  • Komisariat Policji II w Wałbrzychu, ul. Psie Pole 7. Dyżurny: (74) 842-51-16
  • Komisariat Policji V w Wałbrzychu, ul. Andersa 161. Dyżurny: (74) 847-72-71
  1. Komenda Straży Miejskiej w Wałbrzychu, ul. Matejki 1, pok. nr 10
  • Telefony – Służba dyżurna (całodobowo) – tel. 74 66 55 200 alarmowy 986
  • Sekcja Patrolowo-prewencyjna Podzamcze, ul. Kasztelańska 3, tel. 74 66 47 238 (czynna od 6:00 do 22:00).
  1. Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Wałbrzychu, ul. Ogrodowa 20
  • Sekretariat 74 887 72 00 tel. alarmowy 998
  • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 1, ul. Przemysłowa 1
  • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2, ul. Ogrodowa 20
  1. Pogotowie Ratunkowe w Wałbrzychu, ul. Chrobrego 39
  • telefon 84-261-10, 84-24 alarmowy 999
  • podstacja Wałbrzych Północ, ul. Ogrodowa 20
  1. Specjalistyczny Szpital im. dr Alfreda Sokołowskiego, ul. Sokołowskiego 4
  • Centrala Szpitala (Informacja telefoniczna) 74/ 64 89 742
  • Szpitalny Oddział Ratunkowy: 74/ 64 89 659
  1. Specjalistyczny Szpital im. Stefana Batorego, ul. Batorego 4
  • centrala 074 6489 879
  • Izba Przyjęć: 74 6489841, wew: 841
  1. Specjalistyczny Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. E. Biernackiego, ul. Paderewskiego 10
  • Telefon: centrala tel. (074) 88 77 101

Inne

  • Pogotowie Gazowe – 74 992
  • Paramedyk Ratownictwo Medyczne, ul. Spacerowa 38, tel. +48 536 000 112, +48 74 660 43 33
  • Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, ul. Poznańska 6, tel. alarmowy 985, 74 84 23 414
  • Wałbrzyskie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, ul. J. Brzechwy 13, tel./fax 74 84-230-72
  • Sudeckie Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Wałbrzychu, ul. Pankiewicza 10/2, tel.: 74 665 08 70

Informacja turystyczna

[edytuj]

W mieście działa Centrum Informacji Turystycznej i Kulturalnej w Wałbrzychu, Rynek 9.

Gastronomia

[edytuj]

W mieście jest dużo barów i restauracji oraz klubów. W pobliżu Wałbrzycha również jest wiele miejsc noclegowych i gastronomicznych, np. uzdrowisko Szczawno-Zdrój[17].

  • Hotel „Zamek Książ” **

ul. Piastów Śląskich 1. http://www.ksiaz.walbrzych.pl/

  • Hotel „Przy Oślej Bramie” ***

ul. Piastów Śl. 1. http://www.zamek-ksiaz.com.pl/

  • Hotel Zamkowy ***

ul. Piastów Śl. http://www.hotelzamkowy.pl/

  • Hotel „QUBUS” ***

ul. Wysockiego 45. http://www.qubushotel.com/hotele.php?lang=1&id_h=5

  • HOTEL Club Restauracja APROPOS***

Ul. Wieniawskiego 82. http://www.aproposclub.pl/

  • Zielone Wzgórze

ul. Świdnicka 12A http://www.zielonewzgorze.net/

  • Hotel „Maria”

ul. Wrocławska 134 b http://sirbud.pl/hotelmaria/

  • HOTEL * Arkadia

Ul. Wrocławska 113

  • Pensjonat Stada Ogierów Skarbu Państwa „KSIĄŻ”

ul. Jeździecka 3. http://www.stadoksiaz.pl/aktualnosci

  • Zajazd „ADAMSKI”

ul. Fabiana 20.

  • Zajazd

ul. Orkana 92. http://www.zajazd.walbrzych.pl/

  • Dom Turysty HARCÓWKA

Park Sobieskiego. http://www.harcowka.com.pl/

  • Centrum Biurowo – Hotelowe DAKS

Pl. Skarżyńskiego 1. http://www.centrumdaks.pl/

  • Pokoje Gościnne KONRAD

Ul. B. Chrobrego 14. http://www.pokoje-konrad.pl/

  • NOCLEGI U ALI

Ul. Równoległa 2. http://www.eholiday.pl/noclegi-hh7214.html

  • KWATERA PRYWATNA FARTUS

Ul. Nowy Świat 5 D.

  • Holiday Inn Express

ul. 1 Maja 70 http://www.expresshotelwalbrzych.pl/kontakt.html

Gdzie dalej

[edytuj]

Okolice Wałbrzycha są pełne tajemnic z czasów II wojny światowej. Dla miłośników przygód poleca się sztolnie Riese tajemnicze sztolnie hitlerowskie oraz Jezioro Bystrzyckie i okoliczne miejscowości.

Dolny Śląsk:

Republika Czeska:

Przypisy

[edytuj]


Geographical Coordinates