Szczytno

Szczytno
Szczytno, zabudowa nad brzegiem jeziora
Herb
Flaga
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo warmińsko-mazurskie
Powierzchnia	10,62 km²
Ludność	25 308
Nr kierunkowy	(+48) 89
Kod pocztowy	12-100
Strona internetowa

Szczytno – miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, nad rzeką Sawica. Leży na granicy dwóch pojezierzy: olsztyńskiego i mrągowskiego.

Szczytno, widok ogólny Centrum, na I planie pozostałości zamku krzyżackiego

Szczytno, w głębi wieża ratusza

Szczytno, jezioro Małe Domowe

Szczytno, wieża wodociągowa przy ul. Spacerowej, widok od strony parku

Szczytno. Kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP przy ul. Konopnickiej, zbudowany w latach 1899-1923

Szczytno. Kościół ewangelicki przy ul. Warszawskiej 1 z 1718 r.

Szczytno. Macewy na cmentarzu żydowskim

Szczytno. Stacja kolejowa

Budynek sądu rejonowego

Budynek przy ul. Mickiewicza 7

Kamienica przy ul. Polnej

Budynek mieszkalny – kamienica z przedogródkiem, zachowaną częścią ogrodzenia i działką (ul. Curie-Skłodowskiej 3)

Budynki przy ul.1 Maja 16, 18, 20a, 22, 24, 26 ,28

Budynek przy ulicy Lipperta 2

Charakterystyka

Szczytno jest nazywane bramą Mazur.

Położenie geograficzne:53°33′46″N 20°59′07″E

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa olsztyńskiego.

Przez Szczytno przepływa „Kanał Domowy” – kanał wodny łączący Jezioro Domowe Małe i rzekę Sawica. To ciek wodny, który wypływa z Jeziora Domowego Małego, a kanalizacja burzowa dostarcza do niego wody deszczowe z ponad połowy powierzchni Szczytna. Pod miastem kanał płynie głównie pod ziemią (choć na terenach mniej zurbanizowanych jest otwarty), poza miastem jest kanałem otwartym. Poza granicami miasta wpływa do niego także woda z oczyszczalni miejskiej i tu kanał staje się szerszy i zasobniejszy w wodę. Przecina drogę krajową nr 57 Bartoszyce-Pułtusk.

Dojazd

Samolotem

W Szymanach pod Szczytnem (7 km) znajduje się jedyny w tej części Polski międzynarodowy port lotniczy "Szczytno-Szymany". Port działa od 1996 r. Obecnie można przylecieć tutaj z Krakowa, Wrocławia oraz okresowo z Rzeszowa.

Koleją

W Szczytnie istnieje stacja kolejowa, ale nie ma kasy. Przez Szczytno przechodzą linie kolejowe:

• linia kolejowa 35 Ostrołęka – Szczytno 92,460 km
• linia kolejowa 219 Olsztyn Główny – Ełk 157 km
• linia kolejowa 262 Szczytno – Biskupiec Reszelski – obecnie nieprzejezdna, długość 45 km, tory w gminie Dźwierzuty rozebrane w 2014 r.

Samochodem

Przez Szczytno przebiegają następujące drogi:

• krajowe:
  • droga krajowa nr 53 (Olsztyn-Ostrołęka)
  • droga krajowa nr 57 (Bartoszyce-Pułtusk)
  • droga krajowa nr 58 (Olsztynek-Szczuczyn).
• wojewódzkie:
  • droga wojewódzka nr 600 do Mrągowa przez Rybno

Komunikacja

W Szczytnie funkcjonuje komunikacja miejska (3 linie autobusowe), która oprócz terenu miasta obsługuje także bliskie tereny podmiejskie, przewoźnikiem jest ZKM Szczytno.

Warto zobaczyć

• Ratusz Miejski, mieszczący Muzeum Mazurskie
• Ruiny zamku krzyżackiego z ok. 1370 r. W okresie średniowiecza zamek był siedzibą komtura, pierwotnie elbląskiego, później ostródzkiego, od 1525 r. (po sekularyzacji Prus) – siedziba starosty. W latach 1579-81 zamek został przebudowany na reprezentacyjny zamek myśliwski dla księcia Jerzego Fryderyka. Od końca XVIII w. zamek popadł w zapomnienie i ruinę. W 1792 r. został zamieniony na magazyny. W 1825 r. budynki zostały zaadaptowane na szkołę. W końcu wieku XIX, w 1896 r. został rozebrany. W 1924 r. podjęto prace archeologiczne i zrekonstruowano część murów, natomiast na miejscu przedzamcza w 1938 r. wzniesiono gmach starostwa. Rok później, w 1939 r. pozostałe fragmentu zamku zaadaptowano na muzeum. Obecnie ruiny są zmodernizowane i wyeksponowane, stanowią ozdobę miasta.
• barokowy kościół ewangelicko-augsburski z 1718 r. Wcześniej w tym miejscu był drewniany kościół katolicki z XV w. Kościół ewangelicki to budowla założona na planie wydłużonego prostokąta z wielobocznie zamkniętym prezbiterium i masywną, 5-kondygnacyjną wieżą. Barokowy ołtarz pochodzi z 1719 r., odnowiony w 1773 r. Ambona ufundowana była w 1719 r. przez Carla Fischera. Wolno stojąca chrzcielnica pochodzi z XVIII w. Obok kościoła plebania z początku XX w.
• Chata mazurska z XIX w.
• Dawny zajazd – klasycystyczny, z XIX w.
• Trakt Królewski
• Bartna Strona
• Ulica Rynkowa
• Dom Polski
• Średniowieczna pompa ssąca
• Cmentarze:
  • żydowski, założony w 1815 r. na działce kupionej za 50 talarów (najlepiej zachowany cmentarz żydowski na Warmii i Mazurach)
  • ewangelicki (założony w pierwszej połowie XIX w.), obecnie park z zachowanymi nagrobkami oraz kwatera wojenna z okresu I wojny światowej (170 żołnierzy armii niemieckiej i 78 żołnierzy armii rosyjskiej)
  • żołnierzy radzieckich (z okresu II wojny światowej, w zbiorowych mogiłach spoczywa 1008 żołnierzy armii radzieckiej, którzy polegli w czasie zdobywania powiatu szczycieńskiego). Na cmentarzu pomnik autorstwa Janusza Kompowskiego. W tym samym miejscu cmentarz z okresu I wojny światowej z 32 żołnierzami armii rosyjskiej (upamiętnionych drewnianym krzyżem prawosławnym z niemieckim napisem).
  • Cmentarz wojenny z okresu pierwszej wojny światowej, przy ul. Poznańskiej (20 żołnierzy armii rosyjskiej i 4 armii niemieckiej).
• Dawne starostwo – w stylu pseudoklasycystycznym z 1885 r. (obecnie mieści się w nim Urząd Skarbowy)
• Budynek Sądu Rejonowego z lat 1867–1869
• Dom Pomocy Społecznej (dawne gimnazjum żeńskie) z 1884 r.
• Budynki Wyższej Szkoły Policji z 1886 r.
• neogotycki Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z lat 1897–1899, konsekrowany w 1903. Jest to budowla halowa, trójnawowa. Wieża założona na planie kwadratu. Zniszczona w czasie pożaru w 1905 r. oraz w czasie pierwszej wojny światowej. Wyposażenie kościoła w stylu neogotyckim. Ołtarz główny pochodzi z początku XX w., jest autorstwa Augusta Lorkowskiego z Gietrzwałdu. Ołtarze boczne ufundowane przez ks. Walentego Tolsdorfa, wykonane w 1899 r. w Tyrolu. Obok kościoła plebania z 1916 r.
• Budynek Poczty z 1892 r.
• Szpital z lat 1908-1909
• Wieża ciśnień i wodociągi wybudowana w 1908 r.

Nauka

W Szczytnie działają: przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły zawodowe, technika, licea dzienne, licea wieczorowe.

W mieście znajduje się jedyna w Polsce Wyższa Szkoła Policji, ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 111, założona w 1954 r.

Gastronomia

Restauracje, bary i kawiarnie, znakomita smażalnia ryb.

Festiwale, imprezy

• Dni i Noce Szczytna
• Święto Policji
• Hunter Fest

Nocleg

Hotel „Leśna”, Hotel Krystyna, apartamenty.

Informacje turystyczne

Oznaczenie południka 21°E

• Atrakcje turystyczne:
  • Międzynarodowy Port Lotniczy Szczytno-Szymany
  • Oznaczone miejsce południka 21°E
  • Pomnik Krzysztofa Klenczona
  • Pomnik Henryka Sienkiewicza w symbolicznym miejscu tragedii Juranda i Danusi
  • Punkt widokowy na wieży ratuszowej
• Po śladzie rozebranej linii kolejowej Szczytno - Biskupiec Reszelski, z uwagi na walory krajobrazowe, które doskonale są widoczne z nasypu kolejowego, samorządowcy z powiatu szczycieńskiego i gminy Biskupiec porozumieli się w sprawie budowy trasy rowerowej, która ma mieć około 30 km i mają powstać tam miejsca parkingowe oraz tablice informacyjne opisujące trasę i położenie na szlaku.
• Spychowo to miejscowość związana z sienkiewiczowską legendą ze szczycieńskim zamkiem w głównej roli. Tam przecież był więziony jeden z bohaterów „Krzyżaków”, Jurand ze Spychowa. To stamtąd, okrutnie okaleczony i oślepiony przez Krzyżaków, udał się na tułaczkę po leśnych duktach, szukając drogi do swojego grodu w Spychowie.

Zobacz też

• "Krzyżacy" – Henryka Sienkiewicza
• Synagoga w Szczytnie

http://www.szczytno.com.pl/