Muchocin

Muchocin – wieś sołecka w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Międzychód.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 52°36′10,8″N, 15°50′42,9″E

W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa gorzowskiego. Położona jest nad Dormowską Strugą, w pobliżu lewego brzegu Warty, 3,5 km na zachód od Międzychodu. W skład sołectwa wchodzi też Muchocinek oraz dawny młyn Nadolnik.

Wieś liczy 370 mieszkańców.

Historia

Pierwsze ślady osadnictwa na tym terenie sięgają paleolitu (starszej epoki kamiennej), skąd pochodzą narzędzia krzemienne. W okolicach miejscowości znaleziono toporek z kultury ceramiki sznurowej. W pobliskim jeziorze Tuczno znaleziono łódź - dłubankę wykonaną z jednego pnia.

W XIV w. wieś stanowiła własność cystersów z Bledzewa. Współczesną historię wsi rozpoczyna dokument z 18 grudnia 1378 r., na mocy którego w posiadanie wsi drogą zamiany wszedł Mikołaj z Bytynia, herbu Łodzia, ostatni znany kasztelan starogrodzki, wówczas wspomniany po raz pierwszy. W zamian za Mychoczino i Radgoszcz oddał on cystersom z Zemska (Bledzewa) wieś Rokitno. W nieznanym bliżej czasie wieś przeszła w ręce Grzymalitów. W 1418 r. właścicielem wsi był Jan Międzychodzki, i aż do połowy XVII w., wieś wchodziła w skład dóbr międzychodzkich. W latach 1432-1592 wieś wielokrotnie wymieniana jaka idealna współwłasność Skórów z Gaju i Ostrorogów. W 1597 r. wraz z innymi posiadłościami międzychodzkimi nabył ją Krzysztof Unrug (zm. 1620 r.). W 1627 roku jego 3 synów podzieliło się spadkiem. Muchocin z młynem otrzymał Baltazar Unrug, który w 1615 r. poślubił Ewę Brudzewską. Jego synowie dokonali w 1634 r. kolejnego podziału dóbr. Muchocin stał się odrębną dziedziną, którą wnuczka Baltazara, Ewa von Unrug, wniosła w posagu mężowi Adamowi von Kalckreuthowi (1638-1711). Stało się to ok. 1660 r., lub – po jego powrocie z wojen tureckich, czyli ok. 1676 r. Ok. 1840 r. właścicielem majątku był kapitan August Leonard von Kalckreuth, który poślubił pannę von Unruh. W 1860 r. wspomniana jako wdowa mieszkała na Lipowcu. W latach 1874-1900 jako dziedzic wspominany był Otto von Kalckreuth, w międzyczasie landrat powiatu międzychodzkiego. Jego żoną była Diana, z domu hrabina von Beust. To ich synem mógł być rotmistrz Wilhelm von Kalckreuth (1873-1915), poległy w I wojnie światowej, któremu wystawiono we wsi pomnik. W 1922 r., a także po 1926 r. właścicielem majątku był Joachim Kalkreuth. W 1922 r. w majątku wybuchł strajk robotników rolnych. Właściciel w odwecie zawiesił wypłaty.

Po 1945 r. majątek został znacjonalizowany i Przekazany Państwowym Nieruchomościom Ziemskim. Obecnie jest to gospodarstwo należące do Rolniczego Zakładu Doświadczalnego w Gorzyniu, gospodarstwo doświadczalne m.in. z zakresu rybactwa poznańskiej Akademii Rolniczej.

Nieopodal szosy z Międzychodu do Muchocina (ok. 2 km od stacji kolejowej Międzychód, na wysokości oczyszczalni ścieków Międzychodu), kilometr od wsi odkryto też wklęsłe, czworoboczne grodzisko, o wymiarach 17x19 metrów, zwane przez okoliczną ludność „Zbójecką Górą”. Z 3 stron posiada dobrze zachowane wały o wysokości 4-5 m. W tradycji niemieckiej wzgórze to nosiło nazwę Räuberberge („zbójecka góra”), na przedwojennych mapach polskich występowało jako Szwedzki Okop. Nazwa ta sięga czasów wojny północnej. W 1705 r. podczas pobytu Karola XII w Międzychodzie Szwedzi podejrzewali Polaków o zdradziecki napad. Król szwedzki kazał nawet sypać szańce na Mühlenbergen (młyńskie wzgórza) i Räuberberge, chcąc ostrzelać miasto. Pastor Balde odwiódł go jednak od tego zamiaru i miasto uratował. Stąd Szwedzki Okop, jak zwano jeszcze przed 1945 r. Po wojnie wzgórze w 1996 r. wróciło pod utrwaloną w literaturze nazwę Zbójecka Góra. Nazwa ta nawiązuje zapewne do legendarnego przekazu o przekształceniu grodziska w siedzibę zbójców, którzy kontrolowali ruch na Warcie, dzieląc się nielegalnie ściąganym mytem ze Skórami i Nałęczami, właścicielami Muchocina do XVI w. Wg innej legendy, żyły tu trzy piękne siostry - sieroty, o których rękę poprosiło trzech bogato ubranych młodzieńców. Obdarowane pierścionkami zaręczynowymi dziewczęta podążały potajemnie za chłopcami do lasu, gdzie okazało się, że narzeczeni to zbójcy. Siostry, uciekając przed nimi skoczyły do Warty i utonęły. Odtąd wzgórze nazywano Zbójecką Górą, a urwisty brzeg rzeki – Dziewiczym Skokiem. Ustawiono tam krzyż, pod którym w południe i północy widywano czarnego kota, straszącego przechodniów. Kto zaś w tym miejscu wpadnie do wody, nie ma dla niego ratunku.

Z grodziska, wznoszącego się ok. 20 m nad poziom płynącej w dole Warty, roztacza się ładny widok na rzekę i leżący w jej dolinie Międzychód.

Gospodarka

W 1563 r. był tu młyn korzecznik o 2 kołach, 1 młyn także w 1580 r. W 1591 r. przypomniano, że od młynarza w Muchocinie należy się meszne dla plebana w Międzychodzie. Młyn ten musiał mieć spore znaczenie gospodarcze, skoro wymieniono go specjalnie w akcie podziałowym z 1627 r. W końcu XVIII w. był znów dwa młyny wodne, zlokalizowane nad Dormowską Strugą. Ten mniejszy, położony na północ od wsi to Nadolnik. Większy znajdował się w samej wsi i miał aż 6 kół z turbiną. Stąd Großmühle, po polsku zwany Wielki (1846 r.), w końcu XIX w. – Obermühle [= górny]. W XIX w. miał nadal 1 budynek. Młyn ten występuje jeszcze na mapie z 1964 r.

W XIX w. w pobliżu wsi czynna była kopalnia węgla brunatnego. W latach 70. XIX w. dominium dworskie obejmowało 3917 mórg (1000 ha), w 1890 r. – 1105 ha. W 1837 r. wieś liczyła 19 dymów, w 1885 r. – 19 domów, 1905 r. – 18. Przez następne stulecie niewiele się zmieniło, bo w 1982 r. wieś tworzyły tylko 23 zabudowania. W 1837 r. policzono tu 147 dusz, w 1885 r. – 225, w 1905 r. – 194. Boom ludnościowy nastąpił dopiero w II po. XX w., bowiem w 1970 r. spisano tu 254 osoby, w 1978 r. – 323, a w 1988 r. – 370. Obecnie (2003 r.) mieszka tu 361 osób, nie licząc Muchocinka.

Mimo protestanckiego wyznania dziedziców, wieś zachowała katolicki charakter. W 1885 r. ewangelicy stanowili 30,2% mieszkańców, w 1905 r. – 30,9%. Mieszkała tu wówczas 8-osobowa grupa „innych chrześcijan”. Wszyscy katolicy w liczbie 126 (64,9%) byli Polakami.

Przyroda

W parku z połowy XIX w. (o powierzchni 3,3 ha) rośnie okazała lipa o obwodzie 400 cm. Na skraju folwarku dwór z XIX w., odnowiony w latach 1985-1988. Przy drodze, w centrum wsi, dorodny dąb o obwodzie 540 cm. Grupa 5 dębów o obwodach do 500 cm rośnie na dawnym cmentarzu. W obrębie sołectwa Muchocin zlokalizowanych jest 5 jezior:

• 1,5 km na południe, w rynnie jeziornej, położone jest jezioro Tuczno (pow. 50 ha)
• 1,5 km na zachód leży jezioro Winnogórskie (Winnogóra, pow. 64 ha, głębokość 31 m) o urozmaiconej linii brzegowej, pięknie otoczone lasami mieszanymi.
• W kierunku pn.-zach. ciągną się 3 dalsze jeziora:
  • Głębokie (pow. 8 ha),
  • Płytkie (Płotkowe, zwane też Pleśno, pow. 9 ha),
  • Mieszyn (Wielka Maszyna, pow. 19 ha; nazwa ta związana jest z istniejącym tam dawniej tartakiem).

Szlaki turystyczne

Do Międzychodu i do Wierzbna wiedzie szlak pieszy P-34, do Gorzycka i Międzychodu szlak pieszy P-30.

Dojazd

Najbliższa stacja kolejowa PKP w Międzychodzie, 3,5 km.