Powiat międzychodzki

Powiat międzychodzki – powiat w Polsce, w województwie wielkopolskim), utworzony w 1999 r. w ramach ówczesnej reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Międzychód.

Informacje[edytuj]

Przez południową część powiatu przebiega droga krajowa nr 24 Pniewy–Kostrzyn.

Współrzędne geograficzne stolicy powiatu: 52°36′03,60″N 15°53′23,58″E

Powierzchnia powiatu wynosiła 736,44 km² (dane GUS 1 stycznia 2011 r.)

W skład powiatu wchodzą:

2 gminy miejsko–wiejskie: Międzychód, Sieraków,
2 gminy wiejskie: Chrzypsko Wielkie, Kwilcz,
2 miasta: Międzychód, Sieraków.

Według danych z 31 grudnia 2010 r. powiat miał 36 704 mieszkańców, jest więc powiatem o najmniejszej liczbie mieszkańców w województwie wielkopolskim.

Zurbanizowanie wynosi 46,39%. W miastach powiatu mieszka 16 986 osób z czego kobiet 8786, czyli 51,7%, a we wsiach mieszka 19 629 z czego kobiet 9783 czyli 49,8%.

Siedziba powiatu, Międzychód, jest najmniejszym demograficznie miastem z siedzib powiatów w województwie.

Walory przyrodnicze[edytuj]

Powiat międzychodzki należy do najatrakcyjniejszych przyrodniczo regionów Wielkopolski. Położony w zachodniej części województwa wielkopolskiego, na terenie Pojezierza Poznańskiego, północną częścią wkracza na obszar Kotliny Gorzowskiej. Powiat i tereny na zachód od niego określane są mianem Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego. Jest to region o bogatej rzeźbie, zasobny w lasy zajmujące 45% terenu i jeziora (ponad 100 akwenów, zalewających ok. 5% obszaru, dlatego często nazywany jest „krainą 100 jezior”). Przez środek powiatu płynie Warta, od południa przyjmująca parę niewielkich dopływów.

Z powodu przyrodniczych aspektów jego obszar został objęty licznymi formami ochrony przyrody.

Jest tu 7 rezerwatów przyrody m.in. ornitologiczny „Czaple Wyspy” na Jez. Kłosowskim, leśny „Cegliniec”, torfowiskowy „Mszar nad Jeziorem Mnich”, leśny „Buki nad Jeziorem Lutomskim”, krajobrazowy „Bukowy Ostrów”. W północnej części, na północ od Warty, rozciągają się rozległe bory Puszczy Noteckiej (powiat czarnkowsko-trzcianecki). Ponad połowę powiatu obejmują parki krajobrazowe: Sierakowski i enklawa Pszczewskiego.

Gminy Sieraków, Chrzypsko Wielkie oraz północna część gminy Kwilcz leżą na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego, chroniącego unikatowe elementy rzeźby polodowcowej Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego.

Jeziora Pojezierza są bardzo zróżnicowane: od rynnowych - długich i wąskich, jak np. Jezioro Lutomskie (173 ha, dług. 5,8 km, szer. 0,5 km), po owalne, jak Jezioro Chrzypskie (304 ha, dług. 2,9 km, szer. 2,2 km). Kilka jezior przekracza głębokość 30 m. Najgłębsze jest Jezioro Śremskie (118 ha, głębokość 45 m) dzięki temu stanowi ono jedyną kryptodepresję w Wielkopolsce (jego dno znajduje się o 6 m niżej niż poziom morza).

Na terenie parku znajdują się liczne pomniki przyrody, punkty widokowe oraz 5 rezerwatów przyrody. Natomiast wschodnio-południowa część gminy Międzychód obejmuje niewielki obszar Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, chroniącego głównie przyrodnicze walory Doliny Kamionki. Za prawym brzegiem Warty przecinającej gminy Sieraków oraz Międzychód leży Puszcza Notecka. Dzięki temu, gminy te cechuje wysoka lesistość (ponad 50%).

Ważnym elementem turystyki poznawczej są także zabytkowe miasteczka regionu – Sieraków i Międzychód.

Zabytki[edytuj]

W Międzychodzie

Kościół pw. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela z XVI w. Wzmiankowany po raz pierwszy w 1404, w latach 1555-1589 w rękach luteran. W 1591 r. z cegły palonej zbudowano nowy, istniejący do dzisiaj kościół (obecnie część między chórem a amboną), który w 1635 r. spłonął razem z miastem. Obecny transept i prezbiterium dobudowano do wcześniejszej budowli w latach 1902-1904. Wieża kościelna dwukrotnie była uszkadzana przez czynniki atmosferyczne - w 1672 r. ucierpiała na skutek huraganu, a w 1706 r. uderzył w nią piorun,
Przykościelny zabytkowy cmentarz z barokowymi płytami nagrobkowymi z XVIII w. (przy poewangelickim kościele pw. Niepokalanego Serca Maryi, dziś siedzibie parafii rzymskokatolickiej, w tym kościele płyta nagrobna Krzysztofa Unruha z XVII w.)
"Laufpompa" - głębinowa studnia artezyjska w centrum miasta ujęta w ozdobną żeliwną pompę z 1912 r.,
Muzeum Regionalne w Międzychodzie.

W Sierakowie:

Historyczne założenie urbanistyczne z okresu od 1416 r.,
Zespół klasztorny bernardynów:
- kościół NMP Niepokalanie Poczętej – zwany Perłą Sierakowa. Kościół parafialny zbudowany w latach 1624-1639 z bogato zdobionym barokowym wnętrzem,
- skrzydło klasztoru z 1819, obecnie plebania,
Kościół ewangelicki – gmina ewangelicka została założona w Sierakowie w 1750 r. Kościół konstrukcji szachulcowej wzniesiono w latach 1783-1985. Nieczynny obiekt, znajdujący się dawniej w zarządzie parafii sierakowskiej w listopadzie 2010 uległ katastrofie budowlanej (zawaliła się południowa część świątyni - wieża). Był on jednym z dwóch zachowanych w Wielkopolsce oryginalnych (nieprzebudowanych) kościołów ewangelickich konstrukcji szachulcowej,
Synagoga - budowla z końca XIX w.,
Pozostałość Zamku Opalińskich – odrestaurowane lewe skrzydło istniejącego od XIV w. zamku, gdzie czerwcu 1995 w zamku zostało otwarte muzeum. Do piwnic zamkowych, zamienionych na kryptę z ołtarzem, przeniesiono odnalezione w 1991, w podziemiach kościoła pobernardyńskiego sarkofagi z prochami rodu Opalińskich.
Zespół zabudowań stada ogierów z 1. poł. XIX–XX w.,
Dawny szpital św. Ducha - obecnie dom mieszkalny,
Dom z 1. poł. XIX w. (ul. 8 Stycznia 7).

Turystyka[edytuj]

Zwiedzając tereny Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego można zdobyć Regionalną Odznakę PTTK "Turysta Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego". Odznaki przyznaje Zarząd Oddziału PTTK w Szamotułach.

Przez powiat przebiega gęsta sieć kilkunastu szlaków pieszych, ścieżek edukacyjnych i przyrodniczo-edukacyjnych i sieć szlaków rowerowych, wytyczonych w 2006 r. o łącznej długości 105 km. A także szlaki wodne (kajakowe) oraz konne (Szlak Konny "Wilczy szlak" o długości 143 km).

Duże ośrodki wczasowe znajdują się w Sierakowie i Międzychodzie Ustroniu, ponadto jest kilka mniejszych. Bogata jest baza noclegowa oraz kilka ośrodków jeździeckich i łowisk.

"Szlakiem Znanych Międzychodzian" w Międzychodzie na długości około 2 km można poznać dzieje 11 osób znanych i zasłużonych dla tego miasta.