Krzyżowa (powiat świdnicki)
| Krzyżowa | |
 Zespół pałacowy w Krzyżowej
| |
| Informacje | |
| Państwo | Polska |
| Region | Województwo dolnośląskie |
| Wysokość | 230 m n.p.m. |
| Ludność | 220 |
| Nr kierunkowy | (+48) 74 |
| Kod pocztowy | 58-112 |
| krzyzowa.org.pl Strona internetowa | |
Krzyżowa – wieś w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, siedziba gminy wiejskiej, leży nad rzeką Piławą.
Charakterystyka[edytuj]
Położenie geograficzne: 50°47′58″N 16°32′04″E
W latach 1975-1998 wieś administracyjnie należała do ówczesnego województwa wałbrzyskiego.
Krzyżowa zawsze leżała na uboczu. Nawet jej niemiecką nazwę (Kreisau) językoznawcy rozwijają jako „wieś graniczną”. To położenie - odległe od centrum wojennych wydarzeń II wojny światowej - stało się wielkim atutem dla grupy spiskowców. „Krąg z Krzyżowej”, jak zostali nazwani przez gestapo, spotykał się tam od 1940 r. Arystokraci, dyplomaci i duchowni widzieli nadciągającą klęskę Niemiec, dlatego niektórzy planowali zgładzenie Adolfa Hitlera. Spisek wyszedł na jaw i na początku 1944 r. spiskowców spotkały represje. Gdy latem 1944 r. nie powiódł się również zamach na Hitlera, nieformalny przywódca spiskowców i właściciel pałacu Helmut James Graf von Moltke został stracony w styczniu 1945 r. Jego grobu nie znaleziono.
Podziwiany przez nas dziś pałac von Moltkego pochodzi z 1720 r. i ma piękną, surową bryłę neobarokową. Stanął na wzgórzu nad dawnym korytem rzeki Pilawy. Razem z kościołem i budynkami folwarcznymi tworzy skrzydła otaczające park. Sam dom, w którym spotykali się spiskowcy, stoi z boku.
Po II wojnie światowej, gdy Dolny Śląsk przypadł Polsce, pałac podzielił los wielu podobnych obiektów. Umieszczony w nim PGR doprowadził obiekt do ruiny. Odbudowa ruszyła dopiero w 1990 r.
W 1989 r. w Krzyżowej miało miejsce wyjątkowe wydarzenie – spotkanie polskiego premiera Tadeusza Mazowieckiego z niemieckim kanclerzem Helmutem Kohlem. Odprawiona została wówczas msza pojednania między naszymi narodami, a znak pokoju, jaki przekazali sobie politycy był symbolicznym zamknięciem tragicznej historii polsko-niemieckiej.
Dzisiaj w pałacu ma siedzibę kontynuująca to dzieło Fundacja dla Porozumienia Europejskiego. Oglądać można stałą wystawę „Odwaga i pojednanie”. Przed pałacem stoi fragment Muru Berlińskiego.
Pałac można zwiedzać codziennie w godz. 8-19. Przystosowany jest do przyjęcia osób niepełnosprawnych, obok znajduje się wygodny parking.
Dojazd[edytuj]
Samolotem[edytuj]
Koleją[edytuj]
Przystanek kolejowy na otwartej w 1899 r. linii kolejowej 137 Katowice – Legnica.
Samochodem[edytuj]
Krzyżowa znajduje się na Dolnym Śląsku, 8 km na południowy wschód od Świdnicy, przy drodze wojewódzkiej nr 382 łączącej granicę państwa w pobliżu Paczkowa poprzez Ząbkowice Śląskie (droga krajowa nr 8) z drogą wojewódzką nr 374 w Stanowicach w pobliżu Strzegomia. Z Wrocławia to 55 km (w kierunku na południe).
Autobusem[edytuj]
Statkiem[edytuj]
Komunikacja[edytuj]
Warto zobaczyć[edytuj]
Wpisane na listę zabytków następujące obiekty:
- kościół filialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła, gotycki, wzniesiony w pocz. XIV w., częściowo odbudowany po pożarze w 1846 r., orientowany, murowany z kamienia, jednonawowy z prostokątnym prezbiterium, nakrytym sklepieniem krzyżowo-żebrowym.
- cmentarz ewangelicki rodziny von Moltke, z 1870 r.
- zespół pałacowo-folwarczny, neobarokowy z XVII-XIX w.:
- pałac z lat 1712-26, przebudowany w latach 1868-69
- park
- folwark, z I połowy XIX w.:
- 5 budynków mieszkalnych
- stajnie
- owczarnia-obora
- budynek inwentarski
- stodoła
- wozownia
- budynek wagi (nieistniejący)
Najbliższe okolice[edytuj]
- Świdnica (Kościół Pokoju, na uwagę zasługuje także jedyne w Polsce Muzeum Dawnego Kupiectwa, znajdujące się w rynku, Muzeum Broni i Militariów, położone przy katedrze, oraz manufaktura czekolady),
- Ślężański Park Krajobrazowy,
- Walim (hitlerowskie podziemne fabryki broni),
- Wałbrzych,
- Zamek Książ.
Praca[edytuj]
Nauka[edytuj]
Zakupy[edytuj]
Gastronomia[edytuj]
Znajdująca się w parku otaczającym pałac nieduża kawiarenka oferuje przysmaki kuchni polskiej i niemieckiej.
Imprezy[edytuj]
Noclegi[edytuj]
Na terenie majątku jest hotel.
Kontakt[edytuj]
Pałac Krzyżowa, ul. Krzyżowa 7, Grodziszcze Krzyżowa, tel.: 74 850 02 00.
Bezpieczeństwo[edytuj]
Informacje turystyczne[edytuj]
Wokół pałacu i miejscowości Krzyżowa są wyśmienite tereny do turystyki rowerowej, wypożyczalnia rowerów na miejscu.
Wyjazd[edytuj]
Zobacz też[edytuj]
- Ewa Lodzińska, Waldemar Wieczorek Polska niezwykła. Przewodnik po Polsce. Dolnośląskie: przewodnik + atlas, wyd. Demart 2012,
- Joanna Lamparska Tajemnice, zamki, podziemia. Przewodnik, jakiego nie było, wyd. Asia-Press Wrocław 1998,
- Romuald M. Łuczyński Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica 2008, s. 197
- www.krzyzowa.org.pl
- www.dolny-slask.org.pl /506149,Krzyzowa.html
|