Iława
Iława | |
Herb | |
Flaga | |
Mapa | |
Informacje | |
Państwo | Polska |
Region | województwo warmińsko-mazurskie |
Ludność | 32 664 |
Kod pocztowy | 14-200, 14-201, 14-202 |
Iława – miasto w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba gminy Iława i powiatu iławskiego.
Charakterystyka
[edytuj]Położenie geograficzne: 53°35′52.0″N 19°33′34.7″E.
Historia
[edytuj]Historia miasta Iława (niem. Deutsch-Eylau) sięga roku 1305. W roku tym komtur krzyżacki z Dzierzgonia, Sieghond von Schwarzburg założył na półwyspie jeziora Jeziorak, w miejscu staropruskiej osady, nową osadę i nadał jej prawa miejskie. W 1317 przywilej miejski został odnowiony. W najstarszych dokumentach miasto występuje pod nazwami Ylawia (1317 r.), Ilow themptonikalis (1421 r.), Deutschen Ilow (1404 r.), Deutschen Ylaw (1421 r.), Ylow (1437). Miasto było siedzibą urzędnika krzyżackiego podlegającego komturowi w Dzierzgoniu. W latach 1362–1363 miasto nawiedziła zaraza hamująca jego rozwój. W powstaniu 1454 r. Iławianie stanęli po stronie Związku Pruskiego dążącego do przejścia Prus spod rządów krzyżackich do polskich. Po przegranej bitwie pod Chojnicami Iława znalazła się w granicach Państwa Krzyżackiego. W wyniku wojny 13-letniej 1454-1466, Iława przez pewien czas była w granicach lenna polskiego. W 1513 r. miasto stało się lennem biskupa pomezańskiego, a po jego śmierci w 1522 r. zastawione. W 1520 r. miasto złożyło hołd królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu, wkrótce później w 1525 roku Iława znalazła się w rękach Prus Książęcych. Po trwającym ponad wiek spokoju w mieście w 1628 roku weszli do niego Szwedzi. Podczas kolejnych wojen, działania wojenne szczęśliwie omijały Iławę. Została ona jedynie zajęta przez wojska brandenburskie. Po traktacie pokojowym w Oliwie w 1660 roku do miasta znów zagościł spokój. W 1706 r. praktycznie większość miasta została strawiona przez pożar. Ocalał jedynie kościół Przemienienia Pańskiego i kilka domów. W 1758 miasto zajmują Rosjanie. W wieku XVIII i XIX miasto stale się rozwijało. W 1860 r. Iława zyskała drogę wodną do Elbląga i Ostródy, a w 1876 roku również linie do Malborka i Gdańska. Wtedy również w Iławie umiejscowiono sąd obwodowy i urząd celny. Początek XX wieku oznaczał dalszy rozwój miasta, wybudowano ratusz (1912 r.), gazownię rozbudowaną w 1901 r. oraz wodociągi miejskie ukończone w 1903 r.
W 1920 r. odbył się tu plebiscyt mający zadecydować o przynależności Iławy. Za jej przynależnością do Prus opowiedziało się 95% głosujących. W latach trzydziestych, w wyniku likwidacji bezrobocia poprzez roboty publiczne, w Iławie popularność zyskała partia nazistowska NSDAP. Podczas II wojny światowej w Iławie mieścił się obóz pracy oraz obóz karny dla więźniów ze Sztumu. W 1944 r. zaczęto przygotowania do ewakuacji ludności. 22 stycznia 1945 r. do Iławy wkroczyły II oddziały Frontu Białoruskiego. W wyniku działań wojennych miasto zostało w znacznym stopniu zniszczone. Po wejściu do miasta Rosjan Iława była niszczona, a pozostałe maszyny i inne mienie wywożone do Związku Radzieckiego. W dawnym obozie pracy powstał obóz jeniecki, więźniów wykorzystywano do prac lokalnych, a także wywożono na roboty do Związku Radzieckiego.
Po wojnie Iława w 1945 r. została włączona do Polski, na te tereny zaczęli przybywać urzędnicy i osadnicy polscy. W 1948 r. wywieziono z Iławy większość ludności pochodzenia niemieckiego, pozostałych na tych terenach. Iława była i jest jednym z najbardziej rozwijających się miast w województwie warmińsko-mazurskim. W czasach Polski Ludowej w mieście powstały zakłady przemysłu ziemniaczanego, fabryka podzespołów samochodowych, tartak, zakłady prefabrykatów trzcinowych, betoniarnia, wytwórnia cegły silikatowej i zakłady młynarskie.
W latach 80. XX w. w iławskim zakładzie karnym byli internowani działacze Solidarności, m.in.: Antoni Macierewicz, Bronisław Geremek, Ryszard Kalinowski, Jan Samsonowicz, Tadeusz Syryjczyk, Tadeusz Witkowski.
Dojazd
[edytuj]Samolotem
[edytuj]Pociągiem
[edytuj]Iława to ważny węzeł kolejowy, łączący Trójmiasto z Warszawą, Krakowem i Śląskiem. W mieście znajdują się dwa przystanki kolejowe: dworzec Iława Główna i stacja Iława Miasto. Iława jest jedynym miastem w województwie warmińsko-mazurskim, w którym zatrzymują się pociągi Pendolino.
Samochodem
[edytuj]Iława jest także węzłem drogowym. W mieście kończy się droga wojewódzka nr 521 oraz droga wojewódzka nr 536, które wchodzą do drogi krajowej nr 16 przy McDonaldzie w Ostródzie.
Odległości drogowe od innych, większych miast:
Autobusem
[edytuj]Statkiem
[edytuj]Komunikacja
[edytuj]Warto zobaczyć
[edytuj]- Promenady nad jeziorami
- Kościół Przemienienia Pańskiego z początku XIV w.
- Cerkiew św. Jana Teologa/Kościół św. Jana Apostoła
- Ratusz
- Wyspę Wielka Żuława, leżącą w obrębie miasta
- Jezioro Czyste, położone 7 km od Iławy, które zostało zbudowane w środku lasu na potrzeby garnizonu stacjonującego w Dt. Eylau oraz ich rodzin
- ruiny zamku von Finckensteinów w Szymbarku (8 km od Iławy), gdzie kręcono „Króla Olch” (1996 r.) z Johnem Malkovichem, reż. Volker Schlöndorff
- Jerzwałd (23 km. od Iławy), dom, w którym mieszkał do śmierci Zbigniew Nienacki, autor „Przygód Pana Samochodzika”
- Siemiany (18 km od Iławy), słynna wioska turystyczna nad Jeziorakiem, o ogólnokrajowej sławie i renomie
Najbliższe okolice
[edytuj]Praca
[edytuj]Oświata
[edytuj]Szkoły podstawowe
[edytuj]- Szkoła Podstawowa Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Konopnickiej
- Szkoła Podstawowa Nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Olimpijczyków
- Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Polskich Podróżników
- (od nowego roku szkolnego) Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Mikołaja Kopernika
- (od nowego roku szkolnego) Szkoła Podstawowa Nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Noblistów
- ZPS-W Szkoła Podstawowa Specjalna
- Szkoła Podstawowa w CKU nr 1
Szkoły ponadgimnazjalne
[edytuj]- Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego
- Zespół Szkół im. Bohaterów Września 1939 roku
- Zespół Szkół im. Konstytucji 3 maja
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
- Zespół Szkół im. I. Kosmowskiej
- Centrum Edukacji
- Centrum Edukacji Dorosłych „Alfa”
- Centrum Edukacji Zawodowej
- CKU nr 1 (w Z.K.)
- Liceum dla dorosłych „Eduma”
Uczelnie
[edytuj]- filia Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku
- Politechnika Gdańska – Ośrodek Doświadczalny Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa w Iławie
- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Zakład Hydrobiologii (Stacja Limnologiczna) w Iławie
- Akademia Morska w Gdyni – Badawczo-Szkoleniowy Ośrodek Manewrowania Statkami (Szkoła Kapitanów) w Iławie
- Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Iławie
Szkoły artystyczne
[edytuj]- Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Tadeusza Bairda
Zakupy
[edytuj]Kawiarnie i restauracje
[edytuj]- Tawerna Kaper,
- Restauracja Tęczowa,
- Restauracja Marina,
- Restauracja Stary Tartak,
- Bistro Centrum.
Noclegi
[edytuj]- Grand Hotel TIFFI*****,
- PORT 110 Hotel***,
- Willa Alva,
- Hotel Stary Tartak****,
- Hotel Kaper***,
- Zajazd Wielka Żuława.