Żywiecczyzna
Żywiecczyzna | |
Widok na Korbielów z przysiółka Na Groniu | |
Lokalizacja | |
Herb | |
Informacje | |
Państwo | Polska |
Stolica | Żywiec |
Powierzchnia | około 1060 km² |
Liczba ludności | około 160 000 |
Język | polski, gwara żywiecka |
Kod samochodowy | SZY, SBI, KSU |
Strona internetowa |
Żywiecczyzna – region geograficzny i etnograficzny w południowej Polsce, historycznie najbardziej wysunięta na zachód, część Małopolski, w południowej części, obecnego województwa śląskiego.
Tereny Żywiecczyzny pomimo swego położenia, należą do historycznej Małopolski, z którą utożsamia się kultura żywiecka (widoczna np. w stroju ludowym). Oprócz tego region zamieszkuje grupa Górali Żywieckich, posiadających własną gwarę i styl budownictwa ludowego. Co ciekawe położona poza obszarem powiatu wsie Wilkowice, Buczkowice, Rybarzowice, Lachowice, Stryszawa, Kuków, Kurów, Hucisko, Krzeszów, Targoszów, Pewelka, Tarnawa Górna oraz miasta Szczyrk i Sucha Beskidzka, przynależą historycznie do tych terenów.
Główne atrakcje
[edytuj]- Żywiec (Wzgórze Grojec, Park Zamkowy, Pałac Habsburgów, Muzeum Zamkowe, Muzeum Browaru Żywiec, Starówka, Plaża miejska)
- Łodygowice (drewniany kościół, zespół pałacowo-parkowy Habsburgów, kamieniołom, góra Czupel)
- Wilkowice (zabytkowy kościół, schronisko na Magurce, narciarskie trasy biegowe i trasy rowerowe)
- Tresna (zapora, Jezioro Międzybrodzkie, szlaki turystyczne)
- Lipowa (Dolina Zimnika, szlaki na Skrzyczne, zabytkowy kościół)
- Szczyrk (stoki narciarskie, szlaki na Skrzyczne, Jaskinia Malinowska, Stara Karczma, Kościół św. Jakuba, Sanktuarium MB na Górce)
- Węgierska Górka (bunkry bojowe, Aleja Zbójników, Bulwary nad Sołą)
- Jeleśnia (zabytkowa karczma, rynek)
- Sopotnia Wielka (wodospad (najwyższy w polskich Beskidach), obserwatorium astronomiczne, Rysianka)
- Korbielów (stoki narciarskie, Pilsko, Redyk góralski (wypasanie owiec))
- Rajcza (sanktuarium, pałac, rynek)
- Milówka (skansen, cmentarz żydowski, Kościół WNMP, rynek)
- Sucha Beskidzka
Największe miejscowości
[edytuj]- Żywiec (30 tys. mieszkańców)
- Sucha Beskidzka (10 tys. mieszkańców)
- Łodygowice (7 tys. mieszkańców)
- Wilkowice (7 tys. mieszkańców)
- Szczyrk (7 tys. mieszkańców)
- Stryszawa (5,5 tys. mieszkańców)
- Lipowa (5 tys. mieszkańców)
- Pietrzykowice (4,5 tys. mieszkańców)
- Radziechowy (4,5 tys. mieszkańców)
- Milówka (4,5 tys. mieszkańców)
- Cięcina (4,5 tys. mieszkańców)
- Buczkowice (4 tys. mieszkańców)
- Węgierska (4 tys. mieszkańców)
- Gilowice (4 tys. mieszkańców)
- Jeleśnia (4 tys. mieszkańców)
Strój ludowy
[edytuj]Na Żywiecczyźnie występuje powszechnie jeden strój ludowy, w kilku różnych odmianach (zazwyczaj są to regionalne odmiany o niewielkich różnicach we wzornictwie). Wyróżnia się strój góralski męski i żeński oraz żywiecki strój mieszczański, również damski i męski. Górale żywieccy, a później mieszczanie odeszli od swojego ubioru już prawie zupełnie przed rozpoczęciem I wojny światowej, głównie w wyniku masowych wyjazdów do sezonowych prac rolnych na Węgrzech, Morawach, a także – już w mniejszym stopniu – do pracy w przemyśle na pobliskim Śląsku (głównie w Bielsku i Białej). W okresie międzywojennym, staraniem miłośników folkloru, próbowano zachować i odtworzyć strój górali jako reprezentacyjny dla wsi żywieckiej i zespołów folklorystycznych. Obecnie nowe stroje bazujące na dawnych projektach noszą np. członkowie zespołu Grojcowianie.
- Damski strój górali żywieckich
- Żywieckie stroje mieszczańskie
- Męski strój górali żywieckich
- Dzieci w góralskich strojach ludowych