Województwo podlaskie
| Województwo podlaskie | |
| Lokalizacja | |
.svg) | |
| Herb | |
 | |
| Flaga | |
 | |
| Główne informacje | |
| Stolica | Białystok |
| Waluta | złoty (PLN) |
| Powierzchnia | 20 187 |
| Liczba ludności | 1 181 533 (2019) |
| Język | polski, białoruski, litewski |
| Religia | katolicyzm, prawosławie |
Województwo podlaskie – województwo położone w północno-wschodniej części Polski, ze stolicą w Białymstoku.
Charakterystyka
[edytuj]Geografia
[edytuj]Dzisiejsze województwo podlaskie obejmuje prócz Podlasia, krainy historycznej leżącej na Nizinie Podlaskiej po obu brzegach środkowego Bugu, także część Mazowsza (na zachodzie) oraz ziemie Suwalszczyzny (na północy).
Fauna i flora
[edytuj]W Puszczy Białowieskiej hodowane są żubry, w Wigierskim Parku Narodowym występują bobry, a nad Biebrzą i Narwią można spotkać wiele gatunków ptactwa.
Klimat
[edytuj]Klimat w porównaniu z innymi regionami Polski jest bardziej surowy, a Suwałki, są nazywane „polskim biegunem zimna”. Jest on pod silnym wpływem mas powietrza kontynentalnego; średnia roczna temperatura powietrza poniżej 7 °C, w części północno-wschodniej poniżej 6,5 °C. Jest to jeden z chłodniejszych obszarów w kraju (zimy najchłodniejsze w Polsce, poza górami, o temp. poniżej 5,5 °C); amplitudy temperatur powyżej 23 °C, większe niż przeciętne w kraju. Opady wynoszą średnio 550 mm na południu województwa, do 700 na północy. Z warunków klimatycznych wynika długi okres zalegania pokrywy śnieżnej (ponad 3 miesiące) oraz skrócony okres wegetacyjny roślin 190–205 dni.
Historia
[edytuj]W czasach przed chrztem Polski i kilka dekad później Podlasie (oprócz zachodniej części obecnego woj. podlaskiego, która historycznie należała do Ziemi łomżyńskiej – największej ziemi na Mazowszu), leżało w Księstwie Kijowskim. Jednak granice przesuwały się dość często i wpływy tegoż Księstwa na ówczesną ludność Podlasia były znikome. Później przez kilka lat obszar ten pozostawał bez przynależności do państw ościennych. Na nic zdały się zakusy Książąt Mazowieckich, Księstwa Litewskiego i Jaćwieży. Następnie, wraz z ekspansją Wielkiego Księstwa Litewskiego, obszar ten został włączony do Litwy.
Przed nastaniem Unii Polsko-Litewskiej najazdy z obu stron powodowały przesuwanie się granic. W pewnym momencie obszar Podlasia został na krótko włączony do Mazowsza (Bielsk Podlaski, Drohiczyn), a granica wschodnia znajdowała się w okolicach miejscowości Czarna Białostocka (na północy) i na wschód od Bielska (na południu). Potem jednak Litwa odzyskała swoje ziemie i była w ich posiadaniu aż do wejścia w życie Unii Polsko-Litewskiej. Cięższe walki toczyły się tylko o ziemie w okolicach Tykocina, który przechodził spod panowania mazowieckiego pod panowanie litewskie. W czasach Unii Podlasie zostało włączone do Korony Polskiej.
Gospodarka
[edytuj]W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. podlaskiego wynosił 36,1 mld zł, co stanowiło 2,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 30,1 tys. zł (71,7% średniej krajowej), co plasowało podlaskie na 14. miejscu względem innych województw.
W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. podlaskim wynosiła 16,7 mld zł, co stanowiło 1,7% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w podlaskim wynosiła 4,8 mld zł, co stanowiło 3,0% tej sprzedaży Polski.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. podlaskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3220,88 zł, co lokowało je na 11. miejscu względem wszystkich województw.
W końcu marca 2012 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 69,1 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 14,7% do aktywnych zawodowo.
Według danych z 2011 r. 11,0% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. podlaskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji), co stanowiło największy odsetek względem innych województw.
Dojazd
[edytuj]Pociągiem
[edytuj]Dojazd od strony Warszawy przez Łapy do Białegostoku, a także z Olecka do Suwałk.
Samochodem
[edytuj]Na Podlasie nie można dostać się autostradą. Dojazd drogami szybkiego ruchu umożliwiają drogi ekspresowe S8, S16, S19 i S61. Dotarcie do województwa podlaskiego jest możliwe drogami krajowymi (DK8, DK16, DK19, DK58, DK61, DK63, DK65 i DK66) i innymi drogami niższych kategorii.
Autobusem
[edytuj]Samolotem
[edytuj]W województwie podlaskim nie ma międzynarodowych portów lotniczych i lotnisk pasażerskich. Najbliższe polskie port lotnicze znajdują się w Warszawie, Modlinie i Szczytnie, a najbliższe zagraniczne to Port Lotniczy Brześć-Telmy i Port Lotniczy Grodno.
Regiony
[edytuj]
Białostocczyzna:
Ziemia Tykocińska:
Ziemia Bielska:
- Białowieża
- Bielsk Podlaski
- Hajnówka
- Kobylin-Borzymy (granica między Mazowszem a Podlasiem na rzece Ślina)
- Sokoły
.jpg)
Powiaty
[edytuj]- Powiat suwalski
- Powiat augustowski
- Powiat sokólski
- Powiat białostocki
- Powiat hajnowski
- Powiat siemiatycki
- Powiat bielski
- Powiat wysokomazowiecki
- Powiat zambrowski
- Powiat łomżyński
- Powiat grajewski
- Powiat kolneński
Miasta
[edytuj]Wsie
[edytuj]Ciekawe miejsca
[edytuj]- Muzeum Pożarnictwa w Szczuczynie
Transport
[edytuj]Język
[edytuj]W regionie językiem urzędowym jest polski. Przebywając na przygranicznych terenach możemy spotkać się z mową mieszaną lub językiem białoruskim czy litewskim. W niektórych częściach województwa (okolice Hajnówki) obecna gwara podlaska, zwana także mikrojęzykiem podlaskim.
Warto zobaczyć
[edytuj]- Białystok
- Czarna Hańcza – rzeka, która mija na swojej drodze szereg atrakcyjnych turystycznie lokalizacji:
- Hańcza – najgłębsze jezioro w Polsce,
- Wigierski Park Narodowy,
- Zespół klasztorny Kamedułów w Wigrach,
- Kanał Augustowski – najdłuższy zabytek w Polsce.
- Białowieski Park Narodowy – hodowla żubrów
- Narwiański Park Narodowy – Narew i bagna
- Jezioro Rajgrodzkie
- Jezioro Siemianowskie
- Puszcza Knyszyńska
- Łomża
- Biebrzański Park Narodowy
- Podlaski Szlak Tatarski
- Bohoniki i Kruszyniany – tatarski meczet
Warto spróbować
[edytuj]Potrawy pogranicza polsko-litewskiego: Kartacze (cepeliny), kołduny, kindziuk. W ciepłe dni znakomicie smakuje chłodnik litewski. Sękacz, jako oryginalne i trwałe (można przechowywać tygodniami) ciasto może być pamiątką lub prezentem.
W wielu miejscach można kupić produkty wytwarzane metodami tradycyjnymi (ser, masło, miód, wędliny).
Ze względu na bliskość granicy z Białorusią i Litwą, można zakupić tam regionalne produkty i tamtejszą żywność.
Gastronomia
[edytuj]W mniejszych miejscowościach, atrakcyjnych turystycznie spotyka się restauracje, bary. Część z nich czynna jest tylko w sezonie letnim.
Bezpieczeństwo
[edytuj]W województwie podlaskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Białymstoku i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999.