Tuczno

	Tuczno;
	Zamek w Tucznie
	Herb
	Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo zachodniopomorskie
Powierzchnia	9,21 km²
Ludność	1984
Nr kierunkowy	(+48) 67
Kod pocztowy	78-640
	Strona internetowa

Tuczno – miasto w Polsce, we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, we wschodniej części powiatu wałeckiego, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Tuczno.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 53°11′38″N 16°09′16″E

Miasto przy płn.-zach. granicy historycznej Wielkopolski, w sąsiedztwie Puszczy Drawskiej, w pagórkowatej okolicy nad jeziorami: Tuczno (o powierzchni 129 ha), Zamkowym (o powierzchni 18 ha) i Liptowskim (o powierzchni 130 ha), przy szosie Człopa-Mirosławiec oraz linii kolejowej Piła-Stargard, 1900 mieszkańców.

Prawa miejskie od 1331 r. Od XV do XVII w. własność rodu Wedłów-Tuczyńskich.

Zabytki:

Zamek o formach renesansowych z XVII w. wznoszący się na południowym skraju Tuczna, na skraju lasów Puszczy Drawskiej. To dawna rezydencja Wedlów-Tuczyńskich, pięknie odrestaurowany w latach 70. XX w. Budowę murowanego zamku rozpoczęli Wedlowie w 1. poł. XIV w., najprawdopodobniej na miejscu dawnego grodu. Stanął on na wzgórzu otoczonym z trzech stron trudno dostępnymi terenami bagiennymi.

Do XVII w. był to jedyny trwały pomnik architektury świeckiej w tej części Wielkopolski. Gotycki zamek został zbudowany na planie regularnego czworoboku o wymiarach ok. 30 x 40 m, z dziedzińcem otoczonym murem i częścią mieszkalną od wschodu. Do budowy użyto cegieł i kamieni. O potędze zamku świadczy fakt, że cesarz niemiecki Karol IV w 1375 r. wymienił go jako jeden z 12 najsilniejszych zamków na wschód od Odry. W latach 1516-1587 Stanisław Wedel-Tuczyński przebudował część mieszkalną w stylu renesansowym, a w latach 1608-1631 Krzysztof Wedel-Tuczyński zbudował nowe skrzydła: południowe i zachodnie oraz wzniósł trzecią basztę narożną; później zamek otrzymał barokowe elewacje. Z obiektu obronnego przekształcony został w rezydencję pałacową na planie podkowy, z dziedzińcem otwartym od strony północnej. Kolejna przebudowa na pocz. XVIII w. nadała rezydencji formy posiadane obecnie. Po śmierci ostatniego z Wedlów wskutek częstych zmian właścicieli zamek popadł w ruinę. Mimo przebudowy i restauracji w poł. XIX w., na pocz. XX w. ponownie był opuszczony. Później został adaptowany na cele szpitalne. W latach 30. XX w. raz jeszcze wzgórze zamkowe przystosowane zostało do celów obronnych: na jego stokach, tuż przy zamku, zbudowano żelbetowe schrony bojowe, wchodzące w skład umocnień Wału Pomorskiego. Po częściowych zniszczeniach w toku walk w 1945 r. zamek został spalony w 1947 r. Pieczołowitej odbudowy zamku dokonano w latach 1966-1976 do postaci z pocz. XVIII w., z wyeksponowaniem niektórych elementów renesansowych. M.in. na elewacjach skrzydła wschodniego zrekonstruowano sgraffito, w skrzydle wschodnim — najstarszym — gotyckie i renesansowe piwnice, parter jego skrzydła otrzymał renesansowe wnętrza. Od 1976 r. w zamku mieści się dom pracy twórczej Stowarzyszenia Architektów Polskich. Dysponuje on 84 miejscami noclegowymi, restauracją, salą konferencyjną oraz obszernym zapleczem rekreacyjnym.

Zamek otoczony jest parkiem o powierzchni 4,0 ha z rosnącymi tam okazami drzew rodzimych i obcych. Przy wjeździe na teren zamkowy zbudowano nowy, stylizowany budynek mieszkalno-gospodarczy. Na południowym stoku wzgórza zamkowego widoczne są fragmenty ruin żelbetowych schronów wysadzonych w powietrze po 1945 r.
Na zachód od zamku, w dolinie rzeki Runicy, znajduje się dawny młyn wodny, zbudowany na miejscu młyna wymienianego w XVIII w.
W sąsiedztwie zamku, przy pustym dziś placu (dawnym rynku) wznosi się ocalały z pożogi wojennej kościół N M P. Pierwszy kościół istniał w Tucznie w XIV, a być może już w XIII w. Zachowana do dziś budowla jest świątynią trójnawową typu halowego, bez wyodrębnionego prezbiterium, późnogotycką z XVI w. Gwiaździste sklepienia wspierają się wewnątrz na ośmiu filarach. Na sklepieniach znajduje się ciekawa polichromia z XIX w. Wieża powstała w 1670 r. Renowacja przeprowadzona w latach 1971-1972 przywróciła wnętrzu wiele elementów dawnego gotyckiego wystroju. Wśród zabytkowego wyposażenia na uwagę zasługują: barokowy ołtarz główny z obrazem wybitnego malarza pomorskiego Hermana Hana, wczesnobarokowe ołtarze boczne, ambona, rzeźba Pieta z XVI w. oraz portrety trumienne Tuczyńskich.
Kuria – dom zwany Kuria pochodzi z XVIII w., mieści się przed bramą wjazdową do Zamku
Kapliczka św. Jerzego – zbudowana w I połowie XVII w., znajduje się na niewielkim wzgórzu w południowej części miasta.
Układ urbanistyczny dawnego miasta – pochodzi z XIV w.
Kompleks umocnień Wału Pomorskiego – pochodzi z lat 1922-1939.
Cmentarz żydowski w Tucznie – powstał zapewne w XVII w., znajduje się na wzgórzu w południowo-zachodniej części miasta za młynem. Ma powierzchnię 0,39 ha. W latach 50. XX w. został zdewastowany przez miejscową ludność. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1788 r. Do czasów współczesnych zachowało się kilkanaście nagrobków z napisami w języku hebrajskim i niemieckim

Przyroda

Na terenie miasta znajdują się:

2 jeziora,
Obszar chronionego krajobrazu „Puszcza nad Drawą”
Rezerwat przyrody „Mszary Tuczyńskie”
Rezerwat przyrody „Leśne Zdroje”

Szlaki turystyczne

Żółty: Tuczno PKS – Plaża - pole namiotowe „u Szymona” – Rynek - kościół - młyn - Stanica ZHP - dookoła Jezioro Tuczno – Urząd Miejski - Tuczno PKS = 12 km
Niebieski: Tuczno Rynek – Nadleśnictwo - droga Tuczno - Jeziorki - mostek - pole namiotowe (Cypel) – Tuczno = 8,5 km
Czarny: Nakielno – Próchnowo – Piecnik – Toporzyk - Wierzchowo Pom. = 44 km (w gminie Tuczno ok. 13km)
Zielony: Tuczno – Martew - Brzeźniak – Golin – Człopa - Przelewice Żelichowo = 30 km(w gminie Tuczno ok. 9 km)
Czerwony: Człopa PKS – Drawieński Park Narodowy – Martew - Tuczno – Strzaliny - Zdbowo – Mączno - J. Bytyń – Nakielno – Wałcz - Nadarzyce = 100 km (w gminie Tuczno ok. 28 km)

Miasto leży w odległości:
- Człopa – 12 km
- Gorzów Wielkopolski – 83 km
- Mirosławiec – 20 km
- Piła – 40 km
- Poznań – 133 km
- Szczecin – 138 km
- Wałcz – 25 km

Strona internetowa miasta http://www.tuczno.pl/