Starogard Gdański

	Starogard Gdański;
	Herb
	Flaga
	Mapa
	Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo pomorskie
Powierzchnia	25,27 km²
Ludność	48 313
Nr kierunkowy	+48 58
Kod pocztowy	83-200
	Strona internetowa

Starogard Gdański

Starogard Gdański – miasto i gmina w Polsce, w województwie pomorskim, siedziba powiatu starogardzkiego oraz gminy wiejskiej Starogard Gdański. Leży nad rzeką Wierzycą, na Pojezierzu Starogardzkim, jest stolicą i centrum nadwiślańsko-pomorskiego regionu Kociewie, a także jednym z najstarszych miast na Pomorzu.

Do miasta najlepiej przyjechać późnym latem. Nie będzie wtedy wiele osób, jednak większość lodziarni oraz kawiarni będzie jeszcze otwarta.

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 53°57′50″N 18°31′35″E

Kazimierz Deyna, jeden z najlepszych polskich piłkarzy w historii, pochodził ze Starogardu. Tu ma stadion swego imienia i „murale”.

Historia

Według badań archeologicznych gród wykształcił się w tym miejscu z osady neolitycznej sprzed ok. 4-5 tysięcy lat, jednak pierwsza wzmianka (Starigrod) pojawiła się w 1198, w dokumencie księcia pomorskiego Grzymisława, ofiarowującym gród rycerzom zakonnym św. Jana. W 1339 Krzyżacy nadali Starogardowi herb, zaś chełmińskie prawo miejskie nadane zostało w 1348. Starogard przeciwstawiał się uciskowi krzyżackiemu, m.in. wstępując w 1440 do Związku Pruskiego, a w 1454 uznając władzę króla Polski. Powrót Starogardu i Pomorza Gdańskiego do Polski Krzyżacy uznali w 1466 r.

W 1484 ogromny pożar zniszczył połowę miasta. W czasie potopu szwedzkiego był okupowany przez Szwedów.

W 1772 miasto zostało zajęte przez Prusy w wyniku I rozbioru Polski. W 1807 miasto na krótko zajęły wojska gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. W 1846 (2 lata przed Wiosną Ludów) Florian Ceynowa pokierował chłopskim atakiem na garnizon wojsk pruskich w Starogardzie. W 1862 w Starogardzie powstała straż pożarna – jedna z pierwszych na ziemiach polskich. Miasto powróciło do Polski 29 stycznia 1920 – nastąpił przemarsz wojsk gen. Józefa Hallera, obejmujących miasto w imieniu Rzeczypospolitej.

Przez okres niemal całej II wojny światowej Starogard był okupowany przez Niemców, którzy w pobliskim Lesie Szpęgawskim dokonali masowych egzekucji, zabijając ok. 7 tys. ludzi, w tym pacjentów szpitala dla umysłowo chorych w Kocborowie.

6 marca 1945 r. następuje wyzwolenie miasta przez oddziały 116 korpusu armijnego 2 armii uderzeniowej 2 Frontu Białoruskiego. W walkach zginęło 26 żołnierzy radzieckich. Dla ich pamięci wzniesiono Pomnik Wdzięczności na ówczesnym pl. 1 Maja.

W 1950 do nazwy Starogard dodano „Gdański”, w celu odróżnienia go od Stargardu na Pomorzu Zachodnim. W sierpniu 1980 w mieście wybuchły protesty i powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy.

Organem wykonawczym władzy samorządowej od 1987 roku jest prezydent miasta, pomimo braku wymaganej dawnej liczby 50 tys. mieszkańców. W 1990 roku, kiedy podwyższono wymagane kryterium do 100 tys. mieszkańców, tytuł prezydenta dla Starogardu został zachowany.

Geografia

Według danych z 1 stycznia 2010 powierzchnia miasta wynosi 25,28 km². Miasto stanowi 1,88% powierzchni powiatu.

Według danych z 2002 Starogard Gdański zajmuje obszar o powierzchni 25,27 km², w tym: użytki rolne stanowiące 56% powierzchni oraz użytki leśne stanowiące 9%.

Miasto znajduje się w południowej części województwa pomorskiego, w północnej części powiatu starogardzkiego. Gmina Starogard Gdański od północy graniczy z gminą Skarszewy, od zachodu z gminą Zblewo, od południa z gminami Lubichowo oraz Bobowo, od strony wschodniej zaś graniczy z powiatem tczewskim.

W latach 1945–1998 (także w latach 1975–1998) miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego.

Dzielnice

Miasto zostało umownie podzielone na 8 dzielnic:

Centrum
Hermanowo
Kocborowo
Korytyba
Przylesie
Stadnina
Piekiełki
Łapiszewo

Klimat

Klimat jest podobny do klimatu Polski – latem ciepło, zimą zimno.

Prognoza - klimat

Dojazd

Samolotem

Około 7 km na północ od miasta funkcjonuje lądowisko Linowiec. Najbliższe porty lotnicze znajdują się w Gdańsku i w Bydgoszczy, jednak lotnisko w Gdańsku jest o wiele bliżej.

Pociągiem

Znajduje się tu dworzec kolejowy.

Do dworca kolejowego w Starogardzie Gdańskim przyjeżdżają pociągi z kilku miejscowości w Polsce: Chojnice (przez Zblewo, Kaliska, Czarna Woda, Czersk), Gdańsk, Gdynia, Hel (w sezonie letnim), Tczew. W mieście jest także drugi przystanek kolejowy (nazywany Starogard Przedmieście lub Starogard Szlachecki), działający obecnie jako przystanek pociągów towarowych na linii kolejowej nr 243 Starogard Gdański–Skórcz.

Samochodem

Starogard Gdański jest ważnym węzłem drogowym.

Miasto leży około 50 km na południe od Gdańska. Jeśli jedziemy autostradą A1 od Trójmiasta, należy zjechać na węźle Swarożyn i skierować się drogą 22 w lewo. W weekendy nie powinno być problemu z parkowaniem w ścisłym centrum, do południa, szczególnie w niedziele, mogą być jednak zajęte miejsca na parkingu w sąsiedztwie kościoła farnego.

Odległości drogowe od innych miast:

46 km – Gdańsk,
65 km – Elbląg,
67 km – Sopot,
78 km – Gdynia,
114 km – Bydgoszcz,
130 km – Toruń,
134 km – Słupsk
163 km – Piła,
166 km – Olsztyn,
173 km – Włocławek,
187 km – Koszalin.

Autobusem

Do Starogardu można dojechać m.in. ze Tczewa, Gdańska, Smętowa Granicznego, Kolincza czy Bytonii.

Ceny biletów: http://website.pks-starogard.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=23&Itemid=37

Rozkład jazdy: http://website.pks-starogard.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=25&Itemid=1

Statkiem

Najbliższe porty morskie znajdują się w Gdyni i Gdańsku.

Komunikacja

W mieście kursuje 10 linii autobusowych:

7 - Przedmieście - Dworzec PKP - Stadnina
12 - Dworzec PKP - Przylesie - Koteże
14 - Hermanowo - Stadnina/Kochanki - Dworzec PKP
16 - Droga Nowowiejska-Rzeczna - Dworzec PKP - Os. Zielona Dolina
19 - Żabno - Cmentarz Łapiszewo - Szkoła nr 1 - Zblewska-Borówkowa/Nowa Wieś Rzeczna
27 - Dworzec PKP - Przedmieście
28 - Kościuszki-Starostwo - Linowiec AQ

Rozkład jazdy: https://www.mzk.starogard.pl/rozklad-jazdy/

Warto zobaczyć

Rynek jest bardzo ładny, niewiele miast północnego Pomorza może z nim konkurować (na poważnie chyba tylko Wejherowo). Uporządkowany, starannie odnowiony rynek otacza historycznie najstarsza część miasta, udowadniająca jak ładny to i bogaty był gród.
Średniowieczny układ urbanistyczny przetrwał w dobrym stanie mimo zniszczeń z końca II wojny światowej. Można więc znaleźć kilku zachowanych baszt i w kilku miejscach miasta dobrze zachowane fragmenty średniowiecznych murów wzniesionych w XIV w. przez krzyżaków. Nawet dzisiaj dają wyobrażenie jak dobrze miasto było ufortyfikowane.
Najcenniejszym zabytkiem miasta jest gotycki kościół farny z XV w. Długo skrywał swe wielkie i bezcenne tajemnice. Pierwszą widać z daleka – nad wejściem znajduje się krucyfiks, tzw. „Chrystus Starogardzki”. To kopia, oryginał z 1320 r. trafił do Muzeum Diecezjalnego w pobliskim Pelplinie. Krucyfiks odnaleziono przypadkiem w latach 30. XX w.
- Jeszcze później światło dzienne ujrzał, i to w sensie dosłownym, bezcenny fresk „Sąd Ostateczny”. Kiedy podniesiemy wzrok, zobaczymy swego rodzaju komiks, tzw. biblia pauperum – obrazkowa opowieść dla niepiśmiennych wiernych. Takie freski były popularne w całej Europie w średniowieczu, często w kościołach klasztornych. Jednym z ich celów było docieranie do tych wiernych, którzy nie potrafili czytać. Starogardzki „Sąd Ostateczny” w czasie licznych remontów i renowacji został kiedyś nawet zamalowany. Odsłonięto go dopiero w 1957 r., podczas prac konserwatorskich.
Warto pospacerować po sąsiadujących z rynkiem ulicach, odkryć kilka pięknych kamienic, mury i pałac fabrykanta. To pozostałości po starych, dobrych czasach, które dzięki znanym zakładom farmaceutycznym zdają się do Starogardu wracać.
Warty zobaczenia jest poewangelicki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Jest najwyższym budynkiem miasta. W środku znajdują się jeszcze ornamenty i ozdoby świadczące o jego dawnym, ewangelicko-augsburskim wyznaniu.

Najbliższe okolice

Pelplin w odległości 15 km, z gotycką katedrą. Bezpośrednio przed katedrą jest pojemny bezpłatny parking. Najbardziej imponująco prezentuje się ołtarz główny o wysokości 25 metrów. Inną atrakcją jest jedyny w Polsce egzemplarz pierwszej w historii drukowanej książki, „Biblia” Gutenberga, znajdującej się w Muzeum Diecezjalnym.

Trzeba też zobaczyć Grodzisko w Owidzu, oddalone o około 3,5 km od starogardzkiego rynku. Na jego terenie znajduje się m.in. Muzeum Mitologii Słowiańskiej i restauracja (Uwaga! Restauracja jest nieczynna w poniedziałki!).

Aktywny wypoczynek

Warto pospacerować po parku miejskim. Znajdują się w nim m.in. niewielkie tężnie. Przez miasto przechodzi żółty szlak kociewski (Tczew – Czarna Woda), niebieski szlak rzeki Wierzycy (Gniew – Pogódki), żółty rowerowy szlak św. Rocha (Starogard Gdański – Skórcz), niebieski rowerowy szlak starogardzki (Starogard Gdański – Czarna Woda) oraz czarny rowerowy szlak Joannitów (Skarszewy – Tczew).

Praca

W mieście znajduje się wiele budynków biurowych oraz fabryka mebli okrętowych Famos. Wiele obiektów biurowych znajduje się w sąsiedniej wsi – Linowcu. Jest tam Business Park. O pracę w mieście i okolicach ogólnie łatwo. Można się zatrudnić również jako pracownik sklepów.

Oświata

Przedszkola

Miejskie Przedszkole Publiczne nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 3
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 4
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 5
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 6
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 8
Miejskie Przedszkole Publiczne nr 10

Szkoły podstawowe

Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 6
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 (stworzona z przekształcenia Publicznego Gimnazjum nr 1)
Chrześcijańska Szkoła Podstawowa

Licea

I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie
II Liceum Ogólnokształcące im. Ziemi Kociewskiej

Technika

Technikum nr 1 im. Noblistów Polskich (w Zespole Szkół Ekonomicznych)
Technikum nr 2 (w Zespole Szkół Zawodowych im. majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”)

Szkoły zawodowe

Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 1 (w Zespole Szkół Zawodowych im. majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”)

Uczelnie

Pomorska Szkoła Wyższa

Zakupy

W Starogardzie znajduje się największa galeria handlowa na Kociewiu – Galeria Neptun. Mieszczą się w niej takie sklepy jak np.: CCC, Reserved, Mohito, 4F, House, Intermarche czy CROPP.

Oprócz Galerii Neptun, w mieście znajdują się takie sklepy jak: Carrefour, 2 Lidle i 6 Biedronek.

Wiele sklepów znajduje się przy skrzyżowaniu ulicy Władysława Reymonta z ulicą Mikołaja Kopernika. Jest tam m.in. sklep rybny czy sklep z artykułami kuchennymi Nela.

Przy alei Niepodległości znajduje się Targowisko. Za nim jest Centrum Handlowe Kupiec.

Przy ulicy Chojnickiej znajduje się sklep, w którym jest piekarnia, stragan z mięsem oraz stoiska z napojami.

Kawiarnie i restauracje

W Galerii Neptun znajdują się takie lokale gastronomiczne jak np. Grycan, oraz restauracje i kawiarnie, np. Kino Cinema City (w nim znajduje się kawiarnia Carte D'or), Kropek Café, KFC, Subway lub Telepizza.pl. Przy ulicy Hallera znajduje się burgerownia-pub OX. Zaraz obok jest kawiarnio-lodziarnia Słodka dziupla. Wokół Rynku znajduje się m.in. Bar Mleczny Junior, kawiarnio-lodziarnia Manufaktura Lodów i pizzeria TABU pizza. Na skrzyżowaniu alei Niepodległości z ulicami: Zblewską, Władysława II-go Jagiełły i Drogą Nowowiejską znajduje się restauracja McDonald’s. W na parterze Centrum Biznesu Szwarc znajduje się pizzeria Da Grasso. Przy ulicy A. Mickiewicza, obok stacji paliw BP jest pizzeria Bella Napoli. W skład hotelu Ren wchodzi restauracja Browar Kociewski. Przy ulicy Jana Kilińskiego znajduje się klubokawiarnia Szafa. Wzdłuż pasażu pomiędzy ulicami: T. Kościuszki i Pomorską jest Pub & Pizzeria Gusto oraz kebabo-pizzeria Hassan. Przy ulicy F. Chopina mieści się restauracja Kuchnia Halinki. Przy ulicy zachodniej znajduje się restauracja Biały Kruk. Przy ulicy R. Dmowskiego jest kebabownia Imbiss Istambul.

Imprezy

Co roku odbywa się noworoczny pokaz fajerwerków. Każde otwarcie ważnej, wyremontowanej ulicy jest uroczyste i grają na nim różne zespoły muzyczne. Warto przyjechać na Dni Starogardu (organizowane również w Zblewie pod ogólną nazwą Dni Kociewia). Rozstawiane są budy, odbywają się koncerty, czasami przyjeżdżają food tracki.

Noclegi

Hotel dla sportowców na terenach stadionu im. Kazimierza Deyny, hotel średnio zadbany
Hotel Ren****, hotel wygodny, przyjemna atmosfera.
Hotel Bachus***, hotel w miarę zadbany,
Pokoje U Agaty,
Apartamenty Biały Kruk,
Willa Browar.

Booking.com – zobacz ceny hoteli.

Kontakt

Najłatwiej skontaktować się ze służbami ratunkowymi, domami kultury czy urzędami, np.: urzędem miasta, gminy czy starostwem. Nr kierunkowy miasta to (+48) 58.

Bezpieczeństwo

W mieście znajduje się wiele przychodni, szpital im. św. Jana, szpital psychiatryczny, Państwowa Straż Pożarna, Ochotnicza Straż Pożarna i Państwowa komenda policji.

Informacje turystyczne

Muzeum Ziemi Kociewskiej znajduje się dwa kroki od rynku, przy ul. Bocznej 2, otwarte od poniedziałku do piątku w godz. 8-16, a w soboty 10-15. Wstęp płatny: bilety normalne po 5 zł, ulgowe po 3 zł.

Kościół św. Mateusza jest otwarty w ciągu dnia, cały tydzień.

Kościół św. Katarzyny A. jest otwierany w okolicach godz. 14:00 w środy. W inne dni można zobaczyć jego wnętrze jedynie w czasie mszy. Podobnie jest z kościołem św. Wojciecha.

Msze święte w kościołach

Kościół Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata

w niedziele i święta:

8:00, 10:00, 11:30, 18:00 (w lipcu i sierpniu 19:00)

w dni powszednie:

18:00, a w soboty także o godz. 8:00

Święta w dni robocze o godz. 9:00 i 18:00

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa

w niedziele i święta:

7:00, 8:15, 9:15, 10:30, 11:45, 18:00

w dni powszednie: 7:00, 18:00

Kościół Miłosierdzia Bożego

w niedziele i święta:

7.00, 8.30, 10.30 (Suma parafialna), 12.00 (Msza św. z udziałem dzieci), 16.30, 20.00

W dni powszednie:

7.00, 17.00

W święta w dni robocze:

7.00, 8.30, 10.30 (Suma parafialna), 12.00 (Msza św. z udziałem dzieci), 16.30, 20.00

Kościół NMP Matki Kościoła

w niedziela i święta:

7:00, 9:00, 10:30 (suma), 12:00 (dla dzieci), 18:00

W dni powszednie:

6:30, 7:00, 18:00 (lipiec i sierpień 7:00 i 18:00)

W święta w dni robocze:

6.30; 7.00; 9.00; 16.30; 18.00

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

w niedziele i święta:

7:00, 8:15, 9:30, 11:00, 12:15, 18:00

w dni powszednie:

6:30, 7:00, 17:30

w święta w dni robocze:

6:30, 7:00, 10:00, 16:00, 17:30

Kościół św. Mateusza

w niedziele i święta:

7:00, 8:30, 10:00 (suma), 11:15 (dla dzieci), 12:30, 17:00 i 20:00 (w okresie letnim)

w dni powszednie:

6:15, 7:15, 8:30 i 18:00

w święta w dni robocze:

6:15, 7:15, 8:30, 10:00, 16:30 i 18:00

Kościół św. Wojciecha

w niedziele i święta:

6:15, 7:30, 8:45, 10:00, 11:15, 12:30, 13:30, 18.00

w dni powszednie:

6:30, 7:00, 8:00, 18:30

w święta w dni robocze:

6:15, 7:00, 8:00, 9:00, 10:00, 17:00, 18:30

Wyjazd

Z miasta najłatwiej wyjechać autobusem, np. do Gdańska czy Tczewa. Wyprawy samochodowe mogą być ciekawe, dużo osób pewnie zrobi postoje, ponieważ zachwyci się mijanymi widokami oraz zabytkami. Najczęstsze wycieczki ze Starogardu prowadzą do Tczewa. Dużo osób odwiedza również Pelplin, Gdańsk, Sopot i Gdynię. Pełne zabytków jest również miasto Chojnice. Miasto jest oddalone o około 70 km i jedzie się tam około godzinę. Po drodze warto zobaczyć Czersk, w nim gotycki kościół św. Michała Archanioła oraz przytulny rynek. Takie wyjazdy warto organizować późnym latem lub wczesną wiosną. Jeżeli ktoś chce zobaczyć iluminacje świąteczne tych miast, najlepiej przyjechać pod koniec grudnia lub na początku stycznia.