Powiat kielecki: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
→top: Removing RelatedSites links, see phab:T202761 using AWB |
Dodano nazwy rozdziałów, 1 kategorię i zdjęcia. |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Powiat kielecki''' – powiat w [[Polska|Polsce]], w [[Województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto [[Kielce]]. |
'''Powiat kielecki''' – powiat w [[Polska|Polsce]], w [[Województwo świętokrzyskie|województwie świętokrzyskim]], utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto [[Kielce]]. |
||
== Geografia i podział administracyjny == |
|||
⚫ | |||
Współrzędne geograficzne stolicy powiatu: 50°53′N 20°37′E |
Współrzędne geograficzne stolicy powiatu: 50°53′N 20°37′E |
||
[[File:Powiat kielecki herb.svg|thumb|175 px|herb powiatu kieleckiego]] |
|||
⚫ | |||
[[File:Lasocin pałac.JPG|thumb|175 px|Ruiny pałacu w Lasocinie gm. Łopuszna]] |
|||
W skład powiatu wchodzą: |
W skład powiatu wchodzą: |
||
* miasta: [[Bodzentyn]], [[Chęciny]], [[Chmielnik (województwo świętokrzyskie)|Chmielnik]], [[Daleszyce]] |
* miasta: [[Bodzentyn]], [[Chęciny]], [[Chmielnik (województwo świętokrzyskie)|Chmielnik]], [[Daleszyce]] |
||
Linia 12: | Linia 11: | ||
Powiat liczy 202 753 mieszkańców (dane GUS na 31 grudnia 2010 r.), z czego w miastach 13 371 (6,6%), kobiet w miastach 6 849, kobiet na wsiach 95 109. Powierzchnia 2246,07 km², gęstość zaludnienia 91,83 osób/km². |
Powiat liczy 202 753 mieszkańców (dane GUS na 31 grudnia 2010 r.), z czego w miastach 13 371 (6,6%), kobiet w miastach 6 849, kobiet na wsiach 95 109. Powierzchnia 2246,07 km², gęstość zaludnienia 91,83 osób/km². |
||
== Zabytki i atrakcje == |
|||
Walory turystyczne gmin: |
Walory turystyczne gmin: |
||
* Gminę '''Bodzentyn''' przecinają szlaki turystyczne, wzdłuż których napotkać można pomniki historyczne i zabytkowe kapliczki. Przy jednej z nich, nazwanej imieniem św. Franciszka, bije źródło leczniczej wody. Turystów przyciągają do Bodzentyna ruiny zamku biskupów krakowskich z XIV wieku, kościół parafialny z XIV wieku z zabytkowym wnętrzem, ruiny kościoła p.w. Świętego Ducha z XVIII w., zagroda świętokrzyska z XIX w., zespół zabudowań Dyrekcji [[Świętokrzyski Park Narodowy|Świętokrzyskiego Parku Narodowego]]. Park położony jest w centralnej części [[Góry Świętokrzyskie|Gór Świętokrzyskich]] i obejmuje najważniejsze pasmo - Łysogóry, z najwyższymi szczytami: Łysicą (611m n.p.m.) i Łysą Górą (593 m n.p.m.). Park jest ostoją dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Żyją one zwłaszcza w rezerwatach przyrody: "Łysica", "Czarny Las", "Mokry Bór". Uroki tej ziemi opisywał w swoich pracach '''Stefan Żeromski'''. |
*[[Plik:Lysica 20080701 3630.jpg|mały|200x200px|Gołoborze na Łysicy]]Gminę '''Bodzentyn''' przecinają szlaki turystyczne, wzdłuż których napotkać można pomniki historyczne i zabytkowe kapliczki. Przy jednej z nich, nazwanej imieniem św. Franciszka, bije źródło leczniczej wody. Turystów przyciągają do Bodzentyna ruiny zamku biskupów krakowskich z XIV wieku, kościół parafialny z XIV wieku z zabytkowym wnętrzem, ruiny kościoła p.w. Świętego Ducha z XVIII w., zagroda świętokrzyska z XIX w., zespół zabudowań Dyrekcji [[Świętokrzyski Park Narodowy|Świętokrzyskiego Parku Narodowego]]. Park położony jest w centralnej części [[Góry Świętokrzyskie|Gór Świętokrzyskich]] i obejmuje najważniejsze pasmo - Łysogóry, z najwyższymi szczytami: Łysicą (611m n.p.m.) i Łysą Górą (593 m n.p.m.). Park jest ostoją dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Żyją one zwłaszcza w rezerwatach przyrody: "Łysica", "Czarny Las", "Mokry Bór". Uroki tej ziemi opisywał w swoich pracach '''Stefan Żeromski'''. |
||
* Gmina '''Chęciny''' jest częścią subregionu chęcińskiego, który stanowi zwarty teren ograniczony od północy pasmami Posłowickim i Zgórskim, od zachodu doliną Łososiny - Wiernej Rzeki, natomiast od południa rzekami: Białą i Czarną Nidą. Na terenie Gminy znajduje się prawdziwa atrakcja turystyczna - '''Jaskinia "Raj".''' Jej korytarze i komory ciągną się na długości 250 metrów, duża ich część jest udostępniona do zwiedzania. W Tokarni znajduje się Park Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej z wieloma obiektami lokalnego, dawnego budownictwa. Chęciny mają stary rodowód, pierwsza wzmianka pochodzi z 1275 r. Za Władysława Łokietka była tu siedziba starostwa grodowego i powiatu, jednego z siedmiu w ówczesnym województwie sandomierskim. Symbolem Chęcin i okolicy jest potężny zamek gotycki z 1306 roku zbudowany na wysokiej górze, obecnie trwała riuna. |
*[[Plik:20180817 Chęciny 1145 9071 DxO.jpg|mały|200x200px|Widok na zamek w Chęcinach]]Gmina '''Chęciny''' jest częścią subregionu chęcińskiego, który stanowi zwarty teren ograniczony od północy pasmami Posłowickim i Zgórskim, od zachodu doliną Łososiny - Wiernej Rzeki, natomiast od południa rzekami: Białą i Czarną Nidą. Na terenie Gminy znajduje się prawdziwa atrakcja turystyczna - '''Jaskinia "Raj".''' Jej korytarze i komory ciągną się na długości 250 metrów, duża ich część jest udostępniona do zwiedzania. W Tokarni znajduje się Park Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej z wieloma obiektami lokalnego, dawnego budownictwa. Chęciny mają stary rodowód, pierwsza wzmianka pochodzi z 1275 r. Za Władysława Łokietka była tu siedziba starostwa grodowego i powiatu, jednego z siedmiu w ówczesnym województwie sandomierskim. Symbolem Chęcin i okolicy jest potężny zamek gotycki z 1306 roku zbudowany na wysokiej górze, obecnie trwała riuna. |
||
* '''Chmielnik''' otrzymał prawa miejskie w 1551 r. na mocy przywileju Zygmunta Augusta. Miasto zachowało szesnastowieczny układ urbanistyczny, wytyczony czworoboczny rynek i sieć prostopadłych ulic. Z dawnych obiektów architektury godzien obejrzenia jest późnobarokowy kościół parafialny wzniesiony w XVII w., późnogotycki kościół Św. Trójcy z XVI w., przebudowana synagoga. W Piotrkowicach znajduje się późnorenesansowy kościół z Sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej z klasztornym zespołem pobernardyńskim, obecnie zajmowanym przez oo. Karmelitów Bosych. W Tarnoskale i Śladkowie Dużym występują pozostałości klasycystycznych zespołów pałacowych. |
*[[Plik:Synagogue synagoga Świętokrzyski Sztetl 1630 1942 rok Chmielnik 8 ulica Wspólna 14.jpg|mały|Ulica Wspólna w Chmielniku]]'''Chmielnik''' otrzymał prawa miejskie w 1551 r. na mocy przywileju Zygmunta Augusta. Miasto zachowało szesnastowieczny układ urbanistyczny, wytyczony czworoboczny rynek i sieć prostopadłych ulic. Z dawnych obiektów architektury godzien obejrzenia jest późnobarokowy kościół parafialny wzniesiony w XVII w., późnogotycki kościół Św. Trójcy z XVI w., przebudowana synagoga. W Piotrkowicach znajduje się późnorenesansowy kościół z Sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej z klasztornym zespołem pobernardyńskim, obecnie zajmowanym przez oo. Karmelitów Bosych. W Tarnoskale i Śladkowie Dużym występują pozostałości klasycystycznych zespołów pałacowych. |
||
* Znaczną część gminy '''Daleszyce''' zajmuje Orłowiński Park Krajobrazowy z licznymi rezerwatami. Jeden z nich, o powierzchni ponad 400 ha, utworzono w celu ochrony kompleksu torfowisk. Ponad połowę powierzchni gminy zajmują lasy z bogactwem runa leśnego. |
* Znaczną część gminy '''Daleszyce''' zajmuje Orłowiński Park Krajobrazowy z licznymi rezerwatami. Jeden z nich, o powierzchni ponad 400 ha, utworzono w celu ochrony kompleksu torfowisk. Ponad połowę powierzchni gminy zajmują lasy z bogactwem runa leśnego. |
||
* '''[[Łagów (województwo świętokrzyskie)|Łagów]]''' jest gminą typowo rolniczą, Do jej najciekawszych zabytków należą: późnogotycki kościół parafialny, a w nim zabytkowy dzwon z 1444 r. oraz pochodzące z XVII w. zabudowania dawnego kościoła Świętego Ducha. |
* '''[[Łagów (województwo świętokrzyskie)|Łagów]]''' jest gminą typowo rolniczą, Do jej najciekawszych zabytków należą: późnogotycki kościół parafialny, a w nim zabytkowy dzwon z 1444 r. oraz pochodzące z XVII w. zabudowania dawnego kościoła Świętego Ducha. |
||
Linia 24: | Linia 24: | ||
* Północna część gminy '''Strawczyn''' wchodzi w skład Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Szczególnymi miejscami przyrody są dwa rezerwaty „Perzowa Góra” i „Barania Góra”, a także pomnik przyrody nieożywionej - kopalnia barytu w Strawczynie. Z gminą Strawczyn związani są dwaj wielcy Polacy - '''Stefan Żeromski''' i polski noblista z 1905 r. - '''Henryk Sienkiewicz''', którego letnią rezydencją był majątek w Oblęgorku darowany pisarzowi przez naród. |
* Północna część gminy '''Strawczyn''' wchodzi w skład Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Szczególnymi miejscami przyrody są dwa rezerwaty „Perzowa Góra” i „Barania Góra”, a także pomnik przyrody nieożywionej - kopalnia barytu w Strawczynie. Z gminą Strawczyn związani są dwaj wielcy Polacy - '''Stefan Żeromski''' i polski noblista z 1905 r. - '''Henryk Sienkiewicz''', którego letnią rezydencją był majątek w Oblęgorku darowany pisarzowi przez naród. |
||
* Na terenie gminy '''Zagnańsk''' znajdują się 3 zbiorniki wodne z wyjątkowo czystą wodą, w miejscowościach: Borowa Góra, Zachełmie i Umer. Najatrakcyjniejszym obiektem przyrodniczym uznanym za najstarsze drzewo w Polsce jest '''Dąb „Bartek”''' oraz znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie aleja starego drzewostanu. Bardzo cennym zabytkiem techniki staropolskiego zagłębia przemysłowego są ruiny huty w Samsonowie. |
* Na terenie gminy '''Zagnańsk''' znajdują się 3 zbiorniki wodne z wyjątkowo czystą wodą, w miejscowościach: Borowa Góra, Zachełmie i Umer. Najatrakcyjniejszym obiektem przyrodniczym uznanym za najstarsze drzewo w Polsce jest '''Dąb „Bartek”''' oraz znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie aleja starego drzewostanu. Bardzo cennym zabytkiem techniki staropolskiego zagłębia przemysłowego są ruiny huty w Samsonowie. |
||
== Turystyka == |
|||
=== Ścieżki rowerowe === |
|||
Ścieżki rowerowe z utwardzonej nawierzchni biegnące przez teren powiatu kieleckiego |
Ścieżki rowerowe z utwardzonej nawierzchni biegnące przez teren powiatu kieleckiego |
||
* Ścieżka rowerowa w ciągu drogi powiatowej nr 0355T Suków-Borków-Pierzchnica-Chmielnik łączna długość 1,316 km |
* Ścieżka rowerowa w ciągu drogi powiatowej nr 0355T Suków-Borków-Pierzchnica-Chmielnik łączna długość 1,316 km |
||
Linia 31: | Linia 35: | ||
{{Jest w|Województwo świętokrzyskie}} |
{{Jest w|Województwo świętokrzyskie}} |
||
[[Kategoria:Powiat kielecki| ]] |
[[Kategoria:Powiat kielecki| ]] |
||
[[Kategoria:Województwo świętokrzyskie]] |
|||
[[Kategoria:Powiaty województwa świętokrzyskiego]] |
Wersja z 19:15, 14 maj 2019
Powiat kielecki – powiat w Polsce, w województwie świętokrzyskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kielce.
Geografia i podział administracyjny
Współrzędne geograficzne stolicy powiatu: 50°53′N 20°37′E
W skład powiatu wchodzą:
- miasta: Bodzentyn, Chęciny, Chmielnik, Daleszyce
- gminy miejsko-wiejskie: Bodzentyn, Chęciny, Chmielnik, Daleszyce
- gminy wiejskie: Bieliny, Górno, Łagów, Łopuszno, Masłów, Miedziana Góra, Mniów, Morawica, Nowa Słupia, Piekoszów, Pierzchnica, Raków, Sitkówka Nowiny, Strawczyn, Zagnańsk.
Powiat liczy 202 753 mieszkańców (dane GUS na 31 grudnia 2010 r.), z czego w miastach 13 371 (6,6%), kobiet w miastach 6 849, kobiet na wsiach 95 109. Powierzchnia 2246,07 km², gęstość zaludnienia 91,83 osób/km².
Zabytki i atrakcje
Walory turystyczne gmin:
- Gminę Bodzentyn przecinają szlaki turystyczne, wzdłuż których napotkać można pomniki historyczne i zabytkowe kapliczki. Przy jednej z nich, nazwanej imieniem św. Franciszka, bije źródło leczniczej wody. Turystów przyciągają do Bodzentyna ruiny zamku biskupów krakowskich z XIV wieku, kościół parafialny z XIV wieku z zabytkowym wnętrzem, ruiny kościoła p.w. Świętego Ducha z XVIII w., zagroda świętokrzyska z XIX w., zespół zabudowań Dyrekcji Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Park położony jest w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje najważniejsze pasmo - Łysogóry, z najwyższymi szczytami: Łysicą (611m n.p.m.) i Łysą Górą (593 m n.p.m.). Park jest ostoją dla wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Żyją one zwłaszcza w rezerwatach przyrody: "Łysica", "Czarny Las", "Mokry Bór". Uroki tej ziemi opisywał w swoich pracach Stefan Żeromski.
- Gmina Chęciny jest częścią subregionu chęcińskiego, który stanowi zwarty teren ograniczony od północy pasmami Posłowickim i Zgórskim, od zachodu doliną Łososiny - Wiernej Rzeki, natomiast od południa rzekami: Białą i Czarną Nidą. Na terenie Gminy znajduje się prawdziwa atrakcja turystyczna - Jaskinia "Raj". Jej korytarze i komory ciągną się na długości 250 metrów, duża ich część jest udostępniona do zwiedzania. W Tokarni znajduje się Park Etnograficzny Muzeum Wsi Kieleckiej z wieloma obiektami lokalnego, dawnego budownictwa. Chęciny mają stary rodowód, pierwsza wzmianka pochodzi z 1275 r. Za Władysława Łokietka była tu siedziba starostwa grodowego i powiatu, jednego z siedmiu w ówczesnym województwie sandomierskim. Symbolem Chęcin i okolicy jest potężny zamek gotycki z 1306 roku zbudowany na wysokiej górze, obecnie trwała riuna.
- Chmielnik otrzymał prawa miejskie w 1551 r. na mocy przywileju Zygmunta Augusta. Miasto zachowało szesnastowieczny układ urbanistyczny, wytyczony czworoboczny rynek i sieć prostopadłych ulic. Z dawnych obiektów architektury godzien obejrzenia jest późnobarokowy kościół parafialny wzniesiony w XVII w., późnogotycki kościół Św. Trójcy z XVI w., przebudowana synagoga. W Piotrkowicach znajduje się późnorenesansowy kościół z Sanktuarium Matki Boskiej Loretańskiej z klasztornym zespołem pobernardyńskim, obecnie zajmowanym przez oo. Karmelitów Bosych. W Tarnoskale i Śladkowie Dużym występują pozostałości klasycystycznych zespołów pałacowych.
- Znaczną część gminy Daleszyce zajmuje Orłowiński Park Krajobrazowy z licznymi rezerwatami. Jeden z nich, o powierzchni ponad 400 ha, utworzono w celu ochrony kompleksu torfowisk. Ponad połowę powierzchni gminy zajmują lasy z bogactwem runa leśnego.
- Łagów jest gminą typowo rolniczą, Do jej najciekawszych zabytków należą: późnogotycki kościół parafialny, a w nim zabytkowy dzwon z 1444 r. oraz pochodzące z XVII w. zabudowania dawnego kościoła Świętego Ducha.
- Gmina Łopuszno leży nad rzeką Łososiną zwaną też Wierną Rzeką. Wschodnią część gminy obejmuje Przedborski Park Krajobrazowy, w którego strefie ochronnej leżą miejscowości Lasocin, Ewelinów i Antonielów. Łopuszno ma malownicze położenie, wśród dużych kompleksów leśnych bogatych w runo leśne. Historia Łopuszna, wiąże się z rodem Dobieckich, którzy w XIX stuleciu wznieśli tu swoją rezydencję. Warto zobaczyć ruiny zespołu pałacowego w Lasocinie, niegdyś należącego do bogatego rodu Niemojewskich. W Żabieńcu znajdują się bagna i rozlewiska, miejsca bogate w ptactwo wodne i okazy świata roślinnego oraz zwierzęcego. W Grabownicy znajduje się wiatrak holender z 1923 r.
- 13 % powierzchni gminy Miedziana Góra to Oblęgorski Obszar Chronionego Krajobrazu. Na pieszym czerwonym szlaku można zwiedzić kamienne kręgi w Ćmińsku Kościelnym, jednym z rezerwatów przyrody nieożywionej. W Ćmińsku na uwagę zasługuje późnorenesansowy kościół parafialny Świętej Trójcy a przy kościele późnobarokowa figurka św. Jana Nepomucena z 1779 r. W Bobrzy można podziwiać pozostałości zakładu wielkopiecowego tj. domy osiedla przyfabrycznego, dom zawiadowcy huty, ruiny węgielni i mur oporowy.
- W Nowej Słupi znajduje się również Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego, gdzie znajdują się stanowiska starożytnych piecowisk dymarskich, odkrytych pół wieku temu u stóp Łysej Góry. Od 1968 r. odbywa się tutaj impreza plenerowa zwana Dymarkami Świętokrzyskimi. Jest to pokaz wytopu żelaza z rudy metodami sprzed 2 000 lat.
- Gmina Piekoszów, jest ciekawa dla miłośników geologii. To tu w latach 70. XX w. odkryto największą poza Tatrami jaskinię w Polsce - Chelosiową Jamę. Wraz ze znajdującą się obok Jamą Pajęczą tworzą jeden z najciekawszych w Polsce systemów jaskiniowych. Mniejsze jaskinie stanowią znaczną część rezerwatu "Miedzianka".
- Północna część gminy Strawczyn wchodzi w skład Suchedniowsko-Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny. Szczególnymi miejscami przyrody są dwa rezerwaty „Perzowa Góra” i „Barania Góra”, a także pomnik przyrody nieożywionej - kopalnia barytu w Strawczynie. Z gminą Strawczyn związani są dwaj wielcy Polacy - Stefan Żeromski i polski noblista z 1905 r. - Henryk Sienkiewicz, którego letnią rezydencją był majątek w Oblęgorku darowany pisarzowi przez naród.
- Na terenie gminy Zagnańsk znajdują się 3 zbiorniki wodne z wyjątkowo czystą wodą, w miejscowościach: Borowa Góra, Zachełmie i Umer. Najatrakcyjniejszym obiektem przyrodniczym uznanym za najstarsze drzewo w Polsce jest Dąb „Bartek” oraz znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie aleja starego drzewostanu. Bardzo cennym zabytkiem techniki staropolskiego zagłębia przemysłowego są ruiny huty w Samsonowie.
Turystyka
Ścieżki rowerowe
Ścieżki rowerowe z utwardzonej nawierzchni biegnące przez teren powiatu kieleckiego
- Ścieżka rowerowa w ciągu drogi powiatowej nr 0355T Suków-Borków-Pierzchnica-Chmielnik łączna długość 1,316 km
- Ścieżka rowerowa przy drodze wojewódzkiej nr 752 Górno-Bodzentyn-Rzepin Pierwszy-długość 5,544 km oraz drodze nr 753 Wola Jachowa-Nowa Słupia o długości 15,795 km-łączna długość ścieżki rowerowej 21,339 km.