Skoczów

	Skoczów;
	Pomnik Gustawa Morcinka
	Herb
	Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo śląskie
Powierzchnia	9,85 km²
Ludność	14 868
Nr kierunkowy	(+48) 33
Kod pocztowy	43-246
	Strona internetowa

Skoczów

Skoczów – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skoczów.

Panorama Skoczowa ze wzgórza Kaplicówka

Zabytkowy kościół św. Piotra i Pawła w Skoczowie

Skoczów leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś leży na południowym krańcu regionu Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej. Od wschodu, południa i zachodu otacza je Pogórze Śląskie, którego skrawek – wschodnie zbocze Górki Wilamowickiej (388 m n.p.m.) – należy do Skoczowa

Według danych z 31 grudnia 2012 r. powierzchnia miasta wynosiła 9,85 km². liczba ludności 14 868 osób a gęstość zaludnienia 1509 osób/km²

Informacje

Współrzędne geograficzne:49°48′12″N 18°47′23″E

Gmina Skoczów leży na przedgórzu Beskidu Śląskiego, w dolinie rzeki Wisły i jej dopływów. W skład gminy wchodzi miasto Skoczów i 10 wsi – Bładnice, Harbutowice, Kiczyce, Kowale, Międzyświeć, Ochaby, Pierściec, Pogórze, Wilamowice i Wiślica.

Historia

Od VII w. tereny skoczowskie zamieszkiwało jedno z plemion śląskich - Gołęszyno, gród leżał na naturalnym wzniesieniu nad Bładnicą, na terenie obecnego Międzyświeda. W czasie najazdu Wielkomorawian został zniszczony w IX w., ocaleni mieszkańcy założyli nową osadę nad Wisłą. Nowe miasto zwane Skoczowem rozwinęło się z osady rzemieślniczo-targowej, położonej przy szlaku wiodącym z południa przez Bramę Morawską w stronę Krakowa. Zarówno Jan Długosz w Historia Polonica w XV w., jak i sławny kartograf w Brnie, Wacław Gródecki (pochodzący z Grodźca Śląskiego) wymieniają Skoczów jako miasto stare, leżące nad Wisłą niedaleko od jej źródeł. Położenie przy szlaku było handlowo korzystne, jednak w czasach wojen przemieszczające się lub stacjonujące wojska niszczyły, plądrowały miasto i nakładały na nie kontrybucje. Równie groźne były liczne powodzie i pożary (1531, 1713, 1756, 1910), po których trzeba było odbudowywać miasto od fundamentów. To tłumaczy, dlaczego w mieście którego początki sięgają X w., jest niewiele zabytków. Zachowały się jednak piękne, kamienne piwnice o kolebkowych sklepieniach z XIV-XV w., będące pozostałością po średniowiecznej zabudowie miejskiej. W jednej z takich piwnic w kamienicy przylegającej do ratusza, w grudniu 1576 r. przyszedł na świat Jan Sarkander, przyszły męczennik i święty, patron Skoczowa. Jego portret umieścili skoczowianie na wieży ratusza w 1801 r., na płycie rynku zaś już w drugiej połowie XVIII w. stanął postument z figurą Sarkandra (dziś przy placu kościelnym).

Przemysł

Od połowy XIX w. rozpoczął się rozwój przemysłu fabrycznego w Skoczowie. Początek dała fabryczka sukna braci Bartelt, i przemianowana później na „Pierwszą Śląską Fabrykę Koców Derek i Guń”. Rozwijało się także garbarstwo. W 1859 r. morawski kupiec Dawid Spitzer założył duży warsztat garbarski, który z czasem rozrósł się w fabrykę produkującą skóry na obuwie i obicia mebli.

Rozwój miasta

Miasto rozwijało się i od 1853 roku śródmieście oświetlane było do północy 5 lampami olejowymi.

W 1888 r. zbudowano linię kolejową z Cieszyna do Bielska, która przecięła Skoczów i przyspieszyła rozwój miasta. Zbudowano miejską rzeźnię i gazownię, wprowadzono elektryczność. Powstała również obecna ulica Mickiewicza (Bahnhofstrasse), łącząca centrum ze stacją kolejową. Wzniesiono przy niej reprezentacyjne gmachy nowej szkoły, sądu grodzkiego z więzieniem, a bogaci mieszczanie budowali wzdłuż ulicy swe wille.

Na przełomie XIX i XX w. miasto szybko się unowocześniało. Po podziale dawnego Księstwa Cieszyńskiego w 1920 r. Skoczów znalazł się w granicach Polski. Okres międzywojenny to dalszy rozwój miasta, także w zakresie polskiej oświaty i kultury, powstała polska szkoła ludowa i wydziałowa, gdzie przez wiele lat uczył Gustaw Morcinek.

Zabytki

Do najcenniejszych zabytków miasta należy zaliczyć:

rokokowy ratusz z 1797 r.,
kamienną figurę Jonasza (Trytona) z drugiej połowy XVIII w., wykonaną przez Wacława Donaya i stanowiącą ozdobę studni miejskiej na środku rynku, * kościół farny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła (ul. Kościelna 10) z bogatym barokowym wystrojem z 1762 r.
przy placu kościelnym na uwagę zasługują cztery barokowe figury świętych, również dłuta Wacława Donaya, pochodzące z drugiej połowy XVIII w.
dawna kaplica szpitalna, dziś kościółek pw. Znalezienia Krzyża Św., zwany Szpitolkiem (ul. Szpitalna) jest warta zainteresowania gdyż znajduje się tam kamienna chrzcielnica z czasów Jana Sarkandra.
zwrócić uwagę też należy na kilkanaście secesyjnych kamieniczek z początku XX w.

na zboczu Kaplicówki wznosi się widoczna z daleka kaplica św. Jana Sarkandra, zbudowana w 1934 r. według projektu Alfreda Wiedermanna na miejscu starszej kaplicy. Przed nią stoi Krzyż Papieski, przeniesiony tu w 1985 r. z Katowic Muchowca, na miejscu ołtarza papieskiego zaś (na którym mszę św. odprawiał Jan Paweł II w 1995 r.) umieszczono pamiątkowy obelisk.

na południe od kaplicy znajduje się neogotycki kościół ewangelicki pw. Świętej Trójcy z 1865 r., w którym papież podczas swojej wizyty w Skoczowie spotkał się z wiernymi wyznania ewangelicko-augsburskiego, podkreślając tym znaczenie dialogu ekumenicznego.

z pewnością należy zwiedzić również Muzeum im. Gustawa Morcinka (ul. Fabryczna 9, tel. 33 8532913), w którym urządzono gabinet pisarza, z jego biurkiem, maszyną do pisania i księgozbiorem.

idąc ulicą Adama Mickiewicza od dworca kolejowego w kierunku centrum, zobaczymy kilka ważnych pomników: „Poległym za polskość Śląska” autorstwa Artura Cienciały, pomnik upamiętniający nieistniejącą dziś synagogę - wykonany przez Jana Hermę z Cieszyna. Na skwerze w sąsiedztwie kina stoi pomnik Gustawa Morcinka, odlany w brązie według projektu prof. Jana Kucza z Warszawy.

warto wspomnieć o Górce Wilamowickiej (389 m n. p. m.), a dokładnie o jej zboczu zwanym Kaplicówką. Jest to znakomity punkt widokowy, z którego można podziwiać panoramę Beskidów, dolinę Wisły i leżące w dole miasto. Ale też miejsce występowania wielu rzadkich gatunków roślin. Zimą miłośnicy sportu znajdą tu dogodne narciarskie trasy biegowe, a wyciąg orczykowy „Pod Dębem" pozwala na zjazdy (tel. 33 8531820, 33 8584611).

Atrakcją miasta jest też kryta pływalnia „Delfin" - kompleks sportowo-rekreacyjny (ul. Górecka 2A, tel. 33 8531820, http://www.basendelfin.pl).

Tradycje

Miasto kultywuje tradycje ludowe, organizując dożynki, a w okresie wielkopostnym „chodzenie z Judoszym (Judaszem)". Tradycję tę podtrzymują druhowie z Ochotniczej Straży Pożarnej i członkowie Towarzystwa Miłośników Skoczowa. Słomiana kukła Judasza z łańcuchem srebrników na szyi jest prowadzona przez strażaków w asyście dzieci z klekotkami ulicami miasta przed Wielkanocą - w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, a potem zostaje spalona. Według tradycji, w XVII w. zrzucano ją z wieży kościelnej. W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek natomiast kultywuje się zwyczaj obmywania w rzece Wiśle. W Wielki Piątek niektórzy piją specyfik alkoholowy zwany „tatarczówką”.

Tatarczówka

O zaletach nalewki mówi rymowanka na etykiecie: „Niczym eliksir miłości twemu życiu doda smaku, załagodzi wszelkie mdłości naleweczka z tataraku. Gdy żołądek ci dokuczy lub gdy cię rozboli głowa, wtedy zawsze ci pomoże tatarczówka ze Skoczowa".

Szlaki turystyczne

Na dworcu PKP biorą początek 2 szlaki górskie, prowadzących na Równicę (żółty) i Błatnią (zielony).
Rowerzyści będą zadowoleni ze ścieżek rowerowych przy wałach Wisły i Brennicy, którymi można dotrzeć do Ustronia i Wisły, a w kierunku północnym do Strumienia i dalej.
Przez teren gminy przebiega zielona nitka szlaku dziedzictwa przyrodniczo-kulturalnego Greenways Kraków - Morawy – Wiedeń. Warto skorzystać również z przynajmniej jednego z trzech skoczowskich szlaków spacerowych: Szlaku Morcinkowskiego, Sarkandrowskiego lub Skoczowskich Zabytków.

Informacja turystyczna

Punkt Informacji Turystycznej (ARTadres - Biuro Promocji i Informacji w Skoczowie - Galeryjka Miejska), Rynek 18, tel. 33 8585023, skoczow@slaskie.travel

Imprezy cykliczne

Do ciekawych imprez cyklicznych należy zaliczyć:

Pochód z Judaszem,
Międzynarodowy Festiwal „Panorama Sztuki Chrześcijańskiej Musica Sacra”,
Dni Skoczowa,
Cross Świętojański w Pogórzu,
Regionalne Dni Rybactwa,

a ponadto lokalne:

Rodzinny Rajd Rowerowy,
Marsz po zdrowie
Dożynki Gminne.

Wyżywienie

Restauracja „Sadyba”, ul. Rynek 7, Skoczów, tel. 33 8530508, http://www.sadyba-restauracja.pl
Restauracja „Karet”, ul. Ustrońska 10, Skoczów, tel. 33 8533481,

http://www.karet.e-noclegi.net.pl

i w pobliskich miejscowościach:

Restauracja „Baldi”, Harbutowice 2, tel. 33 8584504
Restauracja „Mewa”, Harbutowice 250, tel. 601 154 506, http://www.restauracjamewa.pl

Zakwaterowanie

Obiekt hotelowy „Karet”, ul. Ustrońska 10, Skoczów, tel. 33 8533481,

http://www.karet.e-noclegi.net.pl

i w pobliskich miejscowościach:

Agroturystyka „Olszynka”, ul. Kameralna 15, Ochaby Małe, tel. 513096955,http://www.olszynka.ochaby.pl
Gospodarstwo Agroturystyczne „Gajówka”, Bładnice Dolne 136, tel. 338569939, 600953257, http://www.gajowka.skoczow.pl.
Zajazd „Na Kamieńcu”, Ochaby Małe, tel. 33 8533458, 33 8535761,http://www.zajazdnakamiencu.pl
Camping „Ochaby”, Ochaby Małe
Pokoje gościnne „Oliwia”, ul. Górny Bór 23 a, tel. 33 8532115, 33 8534182

Inne atrakcje

Kino Teatr Elektryczny, ul. Mickiewicza 3, Skoczów, tel. 33 8533231, 33 4791040, wew. 602
Kryta Pływalnia „Delfin”, ul. Górecka 2A, Skoczów, tel. 33 8531820, 33 8584611, http://www.basendelfin.pl. (kręgielnia, siłownia, masaże, aerobik, sauna, korty, tężnia)
Kort tenisowy, ul. Katowicka, Skoczów, tel. 33 8533466
Kort tenisowy, ul. Rekreacyjna 15, Wilamowice, tel. 692887459
Wyciąg narciarski „Pod Dębem”, Skoczów, tel. 33 8531820, 33 8584611
Ośrodek Dobrych Wydarzeń „H20”, Ochabska 133, Kiczyce, tel. 33 8535834 http://www.osrodekh2o.pl

Gdzie dalej

Bładnice

W Bładnicach swoją pracownię ma rusznikarz Czesław Kanafek (Bładnice Dolne 39, 602714174; wizyta po uprzednim kontakcie telefonicznym), zajmujący się wyrobem replik historycznych armat i broni czarnoprochowej. Ze wszystkich armat można strzelać. Działa pana Czesława „występowały” m.in. w filmach Pan Tadeusz i Ogniem i mieczem. Dojazd: zjazd z drogi do Wisły w Nierodzimiu koło „Mokate” lub ze Skoczowa do Bładnic (w kierunku cukierni „Haneczka”).

Pierściec

W tej pięknie położonej wsi uprawiano kiedyś winorośl, stąd nazwa zbocza opadającego w stronę sąsiednich Kiczyc - Winograd.

Znajduje się tu sanktuarium św. Mikołaja (ul. ks. A. Langera 2) z drewnianą figurą słynącą z cudownych uzdrowień. Obecna świątynia została wzniesiona w latach 1886-1888, a 9 grudnia 1888 r. do nowego kościoła przeniesiono figurę św. Mikołaja i ustawiono nad głównym ołtarzem. Figura św. Mikołaja, a raczej legenda o jej tajemniczych powrotach do wsi z pobliskiej miejscowości Rudzica, zainspirowała Zofię Kossak do spisania tej historii.

Do miejscowości dotrzeć można od Skoczowa drogą przez skrzyżowanie Wisła - Katowice i Cieszyn - w kierunku Bielska, za rondem przy ul. Góreckiej w lewo odbija droga do Kiczyc i Pierśćca, 5 km.

Ochaby

W Ochabach, gdzie tradycje hodowli koni sięgają XIX w., znajduje się jedyna w Polsce stadnina hodująca angloaraby typu francuskiego (ul. Hodowlana 16, http://www.stadnina-ochaby.com.pl, tel. 33 8533776, 33 8531013). Obecnie obiekt stanowi własność prywatną. Niedaleko powstał Dream Park (ul. Hodowlana 2, http://www.dream-park.pl, tel. 33 8510555) z licznymi atrakcjami.

Ochaby Wielkie i Małe są także znane ze stawów i hodowli ryb, głównie karpia. Dla turystów dostępne są w dowolnym momencie ryby świeże i wędzone.

http://www.infotur.olza.pf