Simoradz

Simoradz – wieś sołecka w Polsce, w województwie śląskim w powiecie cieszyńskim, w gminie Dębowiec.

Informacje[edytuj]

Współrzędne geograficzne: 49°48′39″N 18°45′34″E

Powierzchnia sołectwa wynosi 695,37 ha, w 2006 r. w 223 domach mieszkało 996 mieszkańców co dawało gęstość zaludnienia równą 143,2 osób/km². Wieś o charakterze rolniczym w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego.

Miejscowość rozłożona jest na jednym ze wzgórz Pogórza Cieszyńskiego na wysokości 350 m n.p.m. w północno-wschodniej części gminy Dębowiec w widłach dwóch prawostronnych dopływów Knajki. Od strony północnej i północno-wschodniej graniczy poprzez potok Racznica z Wiślicą, na południowym-wschodzie poprzez las Plaskowiec ze Skoczowem, na południu poprzez potok Wilamowski z Wilamowicami i Iskrzyczynem, na zachodzie z Dębowcem. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie bielskim.

Historia[edytuj]

Pierwsze wzmianki o Simoradzu związane są z istniejącą tu już w XIII w. parafią, co czyni ją jedną z najstarszych, obok Dębowca i fary cieszyńskiej, na Śląsku Cieszyńskim. W dokumencie z dnia 30 marca 1286 r., proboszcz simoradzki, ks. Tilo (Tyl), zaświadcza że odczytał w kościele raciborskim klątwę na księcia Henryka wrocławskiego. Wieś znajdowała się wówczas w kasztelanii cieszyńskiej będącej częścią piastowskiego księstwa raciborskiego.

Pierwotna świątynia katolicka wzniesiona została prawdopodobnie w XIII w. Tak jak obecnie, była murowana i posiadała osobną dzwonnicę. Źródła z XVII w. mówią, że kościół był jednak dość zaniedbany. Obecna, murowana świątynia została wzniesiona ok. XV wieku. W 1545 r. w księstwie cieszyńskim rozpoczęła się Reformacja, z czasem również simoradzka ludność przeszła w znacznej mierze na luteranizm i przejęła miejscowy kościół odnawiając go w 1611 r. W 1654 r. władze austriackie w ramach kontrreformacji na mocy rozporządzenia odebrały budynek kościoła i go zamknęły. Później kościół przyłączono do parafii w Dębowcu, a w latach późniejszych był też filią parafii w Skoczowie. W tym czasie miejscowi ewangelicy zostali pozbawieni świątyni na sporo lat.

Pierwsza szkoła została założona w 1763 r. Własnego budynku doczekała się w 1793 r. w pobliżu kościoła św. Jakuba. Uczęszczały do niej dzieci głównie wyznania ewangelickiego, ale także katolickiego. Od 1869 r. szkoła miała charakter świecki. Nowa szkoła powstała 1903 r., a w latach 1983-1985 została rozbudowana.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 r. w 74 budynkach na obszarze 699 ha mieszkało 558 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 80 osób/km². Z tego 182 (32,6%) mieszkańców było katolikami, 369 (66,1%) ewangelikami a 7 (1,3%) wyznawcami judaizmu; 546 (97,8%) było polsko- a 5 (0,9%) niemieckojęzycznymi.

W dniach 28-30 stycznia 1919 r. na terenie Simoradza miała miejsce bitwa w ramach polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego. Ostatecznie decyzją Rady Ambasadorów z dnia 28 lipca 1920 r. wieś została przyznana Polsce.

W okresie międzywojennym rozparcelowaniu uległ folwark Dólski oraz częściowo Górski, którego część przekazana została organizacji „Caritas”.

W latach 1926-1928 na ewangelickim cmentarzu powstała kaplica, przemianowana w 1995 r. na kościół Ducha Świętego.

8 marca 1925 r. założono oddział Ochotniczej Straży Pożarnej, dla której remizę oddano do użytku w 1938 r.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w ówczesnym województwie bielskim.

25 kwietnia 2010 r. w centrum wsi odsłonięto Krzyż Katyński.

Zabytki[edytuj]

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe:

Gotycki kościół pw. św. Jakuba z XV w., z ołtarzem najprawdopodobniej z XIII w., przebudowany w 1892 r. Wewnątrz epitafia z XVII w. oraz ołtarze z rzeźbami świętych z XVIII w. Niedawno zostały odkryte polichromie gotyckie (z XV w.)
stodoła z XVIII w.
drewniana dawna gorzelnia, w obrębie dawnego folwarku, z 1. poł. XIX w. i budynek mieszkalny należący do zabudowań folwarcznych.

W pobliżu kościoła dawne zabudowania dworskie (drewniany spichlerz z XVII w. został w latach 70. XX w. przeniesiony do Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie).

Pomnik przyrody[edytuj]

Znajdujący się na terenie miejscowości 180-letni buk zwyczajny (buk pospolity „Fagus sylvatica L.”) o obwodzie 3,00 m i wysokości 28,00 m w 1973 r. uznany został za pomnik przyrody.

Turystyka[edytuj]

Przez miejscowość przechodzą szlaki turystyczne:

żółta trasa rowerowa nr 11 – Landek - Skoczów - Cieszyn (39 km)
Beskidzka Droga św. Jakuba (Stary Sącz – Simoradz). W miejscowości tej kończy się IV odcinek tego szlaku (Szczyrk – Simoradz).

Noclegi[edytuj]

Pawilon Sportowy Simoradz, Kontakt: Centrum Informacji „Meteor”, 703 400 550, 708 477 507
„Wiejskie Ścieżki”, Simoradz ul. Sienna 37

Gdzie dalej[edytuj]

W pobliskiej miejscowości Łączka znajduje się Galeria Rzeźb i Obrazów Andrzeja Klimowskiego (Łączka, ul. Widokowa 7). Ponadto od 1963 r. 3 dęby uznane zostały za pomniki przyrody. Mają obwody 3,95 m, 3,70 m i 4,10 m i wysokości od 20 do 25 m, ich wiek oszacowano na 250-300 lat.

Strona internetowa http://www.simoradz.debowiec.com.pl