Powiat zawierciański
Powiat zawierciański - powiat w południowej Polsce, w województwie śląskim, w północno-wschodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Siedzibą władz powiatu jest miasto Zawiercie.
Podział administracyjny
[edytuj]W skład powiatu wchodzą:
- gminy miejskie: Poręba, Zawiercie
- gminy miejsko-wiejskie: Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny
- gminy wiejskie: Irządze, Kroczyce, Włodowice, Żarnowiec
- miasta: Poręba, Zawiercie, Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny
Sąsiednie powiaty
[edytuj]Powiat zawierciański graniczy z powiatami:
- myszkowskim, będzińskim, częstochowskim oraz miastem na prawach powiatu Dąbrowa Górnicza (woj. śląskie)
- włoszczowskim i jędrzejowskim (woj. świętokrzyskie)
- olkuskim i miechowskim (woj. małopolskie)
Zabytki i atrakcje
[edytuj]Gmina Irządze: kościół parafialny w Irządzach, zespół parkowo - dworski w Irządzach, zespół parkowo - dworski w Zawadzie Pilickiej, dwór w Wygiełzowie, Rezerwat przyrody „Kępina”
Gmina Kroczyce: Jaskinia Głęboka, Jaskinia Wielkanocna, Jaskinia w Kroczycach, kościół parafialny w Kroczycach, Grota w Dobrogoszczycach, Rezerwat przyrody Góra Zborów, Zalew Dzibice, rzeka Krztynia w Pradłej
Gmina Łazy: Cmentarz wojenny żołnierzy austriackich w Łazach, Lokomotywownia w Łazach, dwór w Ciągowicach, XIX-wieczny pałac w Wysokiej, kościół parafialny w Chruszczobrodzie, grób wojenny z 1863 r. w Niegowonicach, Zbiornik zaporowy Parzoch
Gmina Ogrodzieniec: Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu, Kościół pw. Świętego Jakuba w Gieble, ruiny prochowni w Ogrodzieńcu, Kościół parafialny w Ogrodzieńcu
Gmina Pilica: rynek w Pilicy, Zamek w Pilicy, Sanktuarium w Pilicy, zespół kościoła parafialnego w Kidowie, Zamek w Smoleniu, Zespół pałacowy w Wierbce
Miasto Poręba: wieża wyciągowa, dąb „Bartek”, zabytkowy urząd miasta, ruiny karczmy w Porębie-Niwkach
Gmina Szczekociny: Zespół pałacowy w Szczekocinach, rynek w Szczekocinach, kościół w Przyłęku Szlacheckim, kopiec Kościuszki w Chebdziu, Kopiec Kosynierów w Wywle, Kościół pw. Św. Marii Magdaleny w Rokitnie
Gmina Włodowice: rynek we Włodowicach, ruiny pałacu we Włodowicach, włodowicki kościół Św. Bartłomieja, Zamek Bąkowiec w Morsku, Dwór Taszyckich w Rudnikach
Miasto Zawiercie: Bazylika mniejsza, Pałacyk Szymańskiego, Huta szkła „Zawiercie”, Kościół pw. św. Trójcy i św. Floriana, Kościół pw. św. Mikołaja XVI wiek, Pomnik Nieznanego Żołnierza, Park Narodowy, Galeria Muzealna Leszka Dutki
Gmina Żarnowiec: rynek w Żarnowcu, zabytkowy kościół parafialny w Żarnowcu, pozostałości zamku rycerskiego w Udorzu, kościół parafialny w Łanach Wielkich, Muzeum Kapliczek w Woli Libertowskiej
- Drewniane chaty w Irządzach
- Góra Zborów
- Krajobraz w Niegowonicach
- Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu
- Zamek w Pilicy
- Panorama Wywły
- Pałac Dębińskich w Szczekocinach
Turystyka
[edytuj]Szlaki turystyczne
[edytuj]W powiecie zawierciańskim można znaleźć następujące szlaki turystyczne:
- Szlak Szwajcarii Zagłębiowskiej
- Szlak Orlich Gniazd
- Szlak Kroczycki
- Szlak Zamonitu
- Szlak Warowni Ogrodzienieckich
- i wiele innych
Gastronomia
[edytuj]W powiecie występuje dobrze rozwinięta sieć lokali gastronomicznych.
Warto spróbować
[edytuj]Prażonki – (pieczonki, duszonki) potrawa pochodząca z okolic Zawiercia i Myszkowa. W Porębie w woj. śląskim co roku organizowany jest „Światowy Festiwal Prażonek”.
Tatarczuch – słodki chleb z mąki gryczanej. Słynie z niego miejscowość Żarki, gdzie od 1556 roku dzięki przyzwoleniu Zygmunta Augusta odbywają się jarmarki. Jest to ciemny, słodkawy chleb na drożdżach, z mąki gryczanej i dodatkiem mleka. Pozostaje on świeży nawet przez siedem dni.