Powiat starachowicki

Powiat starachowicki – powiat w Polsce, w województwie świętokrzyskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą są Starachowice.

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

   gminy miejskie: Starachowice
   gminy miejsko-wiejskie: Wąchock
   gminy wiejskie: Brody, Mirzec, Pawłów
   miasta: Starachowice, Wąchock

Powiat starachowicki graniczy z trzema powiatami województwa świętokrzyskiego: ostrowieckim, kieleckim i skarżyskim oraz z trzema powiatami województwa mazowieckiego: szydłowieckim, radomskim i lipskim. Gminy Liczba ludności i powierzchnia gmin (31 grudnia 2010)[3] Gmina Ludność Powierzchnia Miasto – siedziba powiatu i gminy miejskiej Starachowice herb.svg Starachowice (miasto) 51 605 31,82 km² Miasto – siedziba gminy miejsko-wiejskiej POL Wąchock COA.svg Wąchock (w tym miasto) 6 942 (2 744) 81,84 km² (16,02 km²) Wsie będące siedzibą gmin wiejskich POL gmina Pawłów COA.jpg Pawłów 15 069 137,37 km² POL Gmina Brody COA.svg Brody 10 954 161,27 km² Gmina mirzec herb.png Mirzec 8 412 111,11 km² Razem 99 982 523,41 km²

Warto zobaczyć

w Starachowicach

Zabytki Zespół zakładu wielkopiecowego, obecnie Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach im. Jana Pazdura Zabytkowy wielki piec Cmentarz żydowski

   zespół zakładu wielkopiecowego z XIX w.
       wielki piec wraz z halą spustową
       hala dawnej maszynowni, ob. łaźnia
       dwie hale odlewnicze, ob. cegielnia
       dmuchawa parowa
       kotłownia
       dawny budynek administracyjny
       kanał górny i dolny

Dzisiejszy krajobraz założenia staszicowskiego „ciągłych fabryk żelaza na rzece Kamiennej” tworzą pozostałości klasycystycznych budowli: hala lejnicza aranżowana na cele wystawiennicze, maszynownia z warsztatami artystycznymi oraz tarasowe założenie hutnicze i obiekty układu hydrotechnicznego z podziemnym sklepionym kanałem wodnym o długości 240 m.

Wielki piec z XIX w. – najstarsze budynki z ok. 1840 r., większość obiektów technicznych z okresu gruntownej przebudowy, ukończonej w 1899. W ruinie znajduje się jeden z najstarszych budynków dawnej dyrekcji huty; całość zakładu metalurgicznego i towarzyszące mu urządzenia techniczne: wieża wyciągowa, nagrzewnice powietrza, odpylniki gazu wielkopiecowego, kotłownia oraz zasługująca na szczególną uwagę maszyna parowa – eksponat Powszechnej Wystawy Światowej w Paryżu 1889 r., tworzą jedyny zachowany w Europie kompletny hutniczy ciąg technologiczny.

Zespół zakładu wielkopiecowego został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.823/1-17 z 12.02.1966 i z 29.06.2011)[17].

   Budynek administracyjny dozorcy hutniczego wybudowany w latach 1836–1842 (obecnie Muzeum Regionalne PTTK oraz siedziba i schronisko PTTK); (nr rej.: A.824 z 13.03.1997)[17].
   Budynek mieszkalny z ok. 1840 r. przy ul. Sportowej, należący niegdyś do osiedla fabrycznego przy zakładzie wielkopiecowym.
   Kościół pw. Świętej Trójcy, wzniesiony w 1681 r., gruntownie przebudowany w końcu XIX w.; (nr rej.: A.826 z 24.01.1957 i z 11.02.1967)[17].
   Starachowicka Kolej Dojazdowa (Wąskotorowa) – wszystkie tory, rozjazdy i przepusty; (nr rej.: A.827 z 14.02.1995)[17].
   Budynek dawnej poczty przy ul. Spółdzielczej z 2 poł. XIX w. Był to pierwszy, poza kościołem, murowany budynek w dawnym mieście Wierzbnik
   Cmentarz żydowski, jeden z największych w regionie, powstał pod koniec XIX wieku i funkcjonował do 1946 roku; (nr rej.: A.822 z 2.03.1991)[17].
   Cmentarz katolicki przy ul. Iłżeckiej, założony ok. 1860, zachowało się około 30 nagrobków z XIX w., m.in. Józefa Szaybo, zarządcy zakładu metalurgicznego w Brodach Iłżeckich, oficera w powstaniu styczniowym 1863.
   Urządzenia hydrotechniczne – tama i przepust z II połowy XIX w. w dzielnicy Michałów (nr rej.: A.825 z 6.09.1971)[17].
   Zwarty zespół zabudowy mieszkalnej i usługowej z okresu międzywojennego, obejmujący dom dyrektora zakładów zbrojeniowych (obecnie przedszkole), budynek nadleśnictwa obecnie w użytkowaniu Związku Harcerstwa Polskiego, dom kultury, kolonię urzędniczą i kolonię robotniczą. Cenny drewniany kościół pw. Wszystkich Świętych spłonął w latach 80. XX w. Z kościoła ocalały malowane temperą na desce obrazy autorstwa Zofii Baudoin de Courtenay.

poza Starachowicami

wodę