Powiat pyrzycki
Powiat pyrzycki – powiat w Polsce, w województwie zachodniopomorskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą są Pyrzyce.
Podział administracyjny
[edytuj]W skład powiatu wchodzą:
gminy miejsko-wiejskie: Lipiany, Pyrzyce gminy wiejskie: Bielice, Kozielice, Przelewice, Warnice miasta: Lipiany, Pyrzyce
Sąsiednie powiaty
powiat gryfiński powiat stargardzki powiat choszczeński powiat myśliborski
Warto zobaczyć
[edytuj]w Pyrzycach
[edytuj]Architektura Plan Pyrzyc.svg Kościół Wniebowzięcia NMP Elewacja północna
Zabytki chronione prawnie w Pyrzycach: Kościół Matki Boski Bolesnej (Augustianów) Kaplica św. Ducha (Szpitalna), obecnie Muzeum Ziemi Pyrzyckiej Mini Tężnie na pl. Wolności w Pyrzycach
teren Starego Miasta pochodzący z XIII wieku[16], pierwotnie gęsto zabudowany kamienicami, obecnie blokowisko z lat 60. XX wieku
pozostałości murów obronnych – mury obronne z 2. połowy XIII wieku, długości ok. 2000 metrów. W XV w. ich wysokość podwyższono do 7–9 m, rozbudowano przedbramia, baszty i czatownie. Po 1650 r. część czatowni zmieniono na domy dla biedoty. Po wojnie część murów odrestaurowano. Do dziś zachowały się baszty: Sowia, Prochowa, Lodowa, Pijacka, Mnisza. Wały z XIII w. otaczały miasto na długość 2250 m. Razem z fosą i stawami młyńskimi stanowiły dostateczne zabezpieczenie przed najazdami. W latach 1830–1845 wały zostały zamienione na promenadę spacerową. Fosy zostały częściowo zakopane i przeznaczone na ogrody
ruiny Bramy Szczecińskiej – Brama powstała w XII wieku. W XV w. liczyła 6 pięter i zwieńczona była stożkowym chełmem. Podczas II wojny światowej zniszczona do pierwszej kondygnacji, po wojnie nie prowadzono poważniejszych prac konserwacyjnych
Baszta Pijacka – z XV wieku. Średniowieczna „izba wytrzeźwień”, uszkodzona w 1945 r., odbudowana przez W. Kowalskiego w latach 1989–1990
Baszta Śpiącej Królewny (Bluszczu, Połówka, Łukowa) – przerobiona w XV w. z półokrągłej czatowni. Obecnie zniszczona, nie zadaszona
ruiny Baszty Mniszej
Brama Bańska – zbudowana w latach 1260–1270 jako trzypiętrowa, w 1450 r. podwyższona do pięciu pięter. Uległa zniszczeniu w 1945 r. Po wojnie częściowo zrekonstruowana
Baszta Prochowa – pierwotnie czatownia, w XV–XVI wieku przerobiona i podwyższona; zrekonstruowana
Baszta Lodowa – powstała w XV–XVI wieku. Dawne lochy w dolnej kondygnacji wynajęte w XIX wieku na zamrażalnię mięsa. Odbudowana w latach 80. XX wieku
Baszta Sowia – powstała w wyniku rozbudowy półokrągłej czatowni. W XVI w. zwieńczona stożkowym hełmem. W XIX w. pełniła funkcję wieży widokowej.
kościół pw. Wniebowzięcia NMP – po raz pierwszy wzmiankowany w 1312 r., kilkakrotnie zniszczony przez pożary, odbudowywany, po raz ostatni zniszczony w 1945 r. i odbudowany w latach 1958–1964 (ale bez wieży wschodniej). Wieżę zachodnią odbudowano w latach 1975–1976, w lipcu 1987 r. pokryto ją blachą miedzianą. W ścianie frontowej zachowane partie granitowe, w ścianie południowej dwa gotyckie portale. W ołtarzu głównym tryptyk z kaplicy cmentarnej w Gryficach. W prezbiterium witraże Janiny Spychalskiej ze Szczecina i Marii Uspiewskiej z Warszawy[17]. Kościół, wcześniej pod wezwaniem św. Maurycego, od 1958 r. nosi wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
kaplica szpitalna Świętego Ducha z początku XV wieku. Od strony południowej przylegał do niej szpital-przytułek. Zniszczona w 1945 r., odbudowana w latach 1967–1969, została zaadaptowana na siedzibę biblioteki miejskiej (ul. Zabytkowa 84). W sierpniu 2013 w budynku uruchomiono Muzeum Ziemi Pyrzyckiej.
studnia św. Ottona – studzienka wzniesiona w miejscu, z którego podczas chrztu Pyrzyczan w 1124 r. czerpał wodę św. Otton (obecnie ul. Warszawska). W 700-lecie wydarzenia, w 1824 r., studzienka została obudowana granitowymi blokami. Autorem projektu był wybitny niemiecki architekt Karl Friedrich Schinkel
Kościół NMP Bolesnej – najstarszy kościół Pyrzyc, będący dawniej kościołem klasztornym augustianów. Zbudowany w 2. połowie XIII wieku, z cegły, na planie prostokąta. Posiada elementy wczesnogotyckie oraz barokową wieżę z XVIII w. Zniszczony 5 lutego 1945 r., podczas działań wojennych. Odbudowę rozpoczęto dopiero w maju 1987 r. Obecnie wewnątrz kościoła znajduje się tryptyk ołtarzowy, będący kopią wzorowaną na ołtarzu w Ciećmierzu koło Gryfic. Miejsce zwane Wzgórzem Chramowym, na którym stoi kościół, związane jest z misją chrystianizacyjną Ottona z Bambergu na Pomorzu Zachodnim. Jak podają źródła, stała tam niegdyś świątynia pogańska, którą Otton nakazał zburzyć, a na jej miejscu postawić kościół (ul. Staromiejska 28)
dom przy ul. Bogusława 15 – budynek z ok. 1900 r. Obecnie poczta
Brama Bańska
Brama Szczecińska
Baszta Pijacka
Baszta Prochowa i mury miejskie
Baszta Sowia
Obiekty historyczne w Pyrzycach:
grodzisko – pozostałość po grodzie. Powstało na planie owalu, z wyodrębnionym wyższym i niższym grodem. Z terenu grodziska pochodzi wiele cennych znalezisk ratusz miejski – wzmiankowany w XIII w., kilkakrotnie niszczony przez pożary, odbudowywany. W XVI w. uchodził za największy i najpiękniejszy na Pomorzu Zachodnim. Elementy zabytkowe zachowane na poziomie piwnic zabudowa ul. Księcia Bogusława X – kamienice z XIX i pocz. XX wieku, neostylowe i secesyjne
Obiekty warte obejrzenia w Pyrzycach
mini tężnie – obiekt powstały we współpracy Geotermii Pyrzyce oraz spółki komunalnej Pyrzyckie Przedsiębiorstwo Komunalne. Jest to prototypowy model tężni, czyli obiektu wydzielającego aerozol z solanki.