Północne Mazowsze

Główne miasta

• Ciechanów
• Glinojeck
• Maków Mazowiecki
• Mława
• Nasielsk
• Płońsk
• Przasnysz
• Pułtusk
• Raciąż
• Ostrołęka

Miejscowości warte odwiedzenia

Ostrołęka - barokowy kościół z klasztorem , klasycystyczny ratusz .

• Ciechanów – symbolem miasta są potężne mury gotyckiego zamku książąt mazowieckich. W basztach zamku mieści się Muzeum Szlachty Mazowieckiej, z imponującymi zbiorami, m.in. militariów. Zamek, jak i błonie wokół niego służą imprezom kulturalnym i turniejom rycerski. Warte zobaczenia są dwa kościoły gotyckie z XIV w.

• Gołotczyzna – wieś w okolicy Ciechanowa w której mieści się Muzeum Pozytywizmu w willi Krzewnia z pamiątkami po życiu i twórczości Aleksandra Świętochowskiego.

• Krasne – wieś z gotycko-renesansowym kościołem i zabytkowym parkiem Krasińskich z VIII wieku.

• Maków Mazowiecki – niewielkie miasteczko z XV wieku. Warto zobaczyć kościół pw. Bożego Ciała oraz lapidarium poświęcone pamięci makowskich Żydów. W granicach miasta na rzece Orzyc jest zalew (17 ha).

• Mława – miasto wsławione bohaterską obroną w 1939 r. Warto zobaczyć fortyfikacje oraz Mauzoleum Żołnierzy Września. Cenną pamiątką, pruskie bóstwo pogańskie, można zobaczyć w Muzeum Ziemi Zawkrzańskiej. W okolicy jest prywatne Muzeum Juszkiewiczów ze zbiorami historycznymi i militarnymi. Miasto jest początkiem trasy turystycznej Panorama Północnego Mazowsza wiodącej po zabytkowej kolejce wąskotorowej przez Przasnysz, Krasne do Makowa Mazowieckiego.

• Nasielsk – niewielkie miasteczko z którym związana była Maria Sienkiewicz – siostrzenica Henryka. Jej grób można znaleźć na cmentarzu w Cieksynie. Nieopodal Nasielska, w Chrcynnie, warto zobaczyć zespół pałacowo-dworski, którego projektantem był znany architekt Henryk Marconi. W Chrcynnie znajduje się także poniemieckie lotnisko należące obecnie do Aeroklubu Warszawskiego.

• Opinogóra – odnaleźć można tu neogotycki pałac Krasińskich obecnie pełniący funkcję Muzeum Romantyzmu. Pałac okala 20 hektarowy park krajobrazowy w stylu angielskim. W podziemiach pobliskiego kościoła znajdują się groby członków rodziny, w tym również poety.

• Płońsk – stare miasto o historycznym układzie dzielnicy staromiejskiej, z kościołem i klasztorem Karmelitów z XV-XVI wieku. Godnym uwagi jest dom Ben Guriona, urodzonego tu premiera Izraela.

• Przasnysz – miasto na terenie którego są ślady osadnictwa z przełomu epoki brązu i żelaza (700 r. p.n.e.). Warto zobaczyć późnogotyckie kościoły i Muzeum Regionalne w Przasnyszu. Atrakcją dla osób lubiących aktywne spędzanie czasu jest Aeroklub Północnego Mazowsza. Istnieje możliwość odbycia lotów zapoznawczych w regionie Północnego Mazowsza lub dalszych.

• Pułtusk – gród nad Narwią z dzielnicą staromiejską na wyspie, zwaną „Mazowiecką Wenecją”. W dawnym zamku biskupim mieści się Hotel Dom Polonii słynący ze staropolskiej kuchni oraz imprez kulturalnych. Rynek o długości 400 metrów jest najdłuższym w Polsce. Mają tu miejsce targi, Jarmark Średniowieczny (Boże Ciało), dzień patrona miasta – św. Mateusza (II połowa września). Wśród zwartej zabudowy wyraźnie rysuje się wieża ratuszowa z Muzeum Regionalnym i punktem widokowym. Cennym zabytkiem jest XV-wieczna kolegiata z pięknym sklepieniem siatkowym oraz kościół św. Krzyża z XVI wieku. Na rynku znajduje dom opatrzony tablicą oznajmiającą przebywanie w nim Napoleona. Atrakcyjny dla wodniaków szlak rzeki Narwi, tereny do pieszych i rowerowych wędrówek w okolice Puszczy Białej.

• Rostkowo – miejscowość znana z narodzin i dzieciństwa św. Stanisława Kostki, patrona dzieci i młodzieży.

Warto zobaczyć

• zespół szkolny Bratne w Gołotczyźnie z początku XX wieku
• dwór drewniany w Koźniewie Wielim z XVIII
• grodzisko kultury kurhanów zachodniobałtyckich w Karniewie
• zespół pałacowo-parkowy z XVIII wieku w Luberadzu
• zespół podworski z drewnianym dworem z XIX wieku i zabudowaniami folwarcznymi w Malużynie
• kościół drewniany w Malużynie z XV wieku
• kościół drewniany w XVIII wieku z cmentarzem na którym znajduje się grób powstańca Jana Mościckiego (stryj b. Prezydenta Ignacego)
• Krainę Westernu w Sarnowej Górze
• Mongolską jurtę w Zagrodzie Huculskiej Ślepowrony

Szlaki turystyczne

• Panorama Północnego Mazowsza
• Turystyczny Szlak Sienkiewiczowski w Płońsku
• Pętla Ciechanowska szlaku drewnianej architektury sakralnej „Drewniane skarby Mazowsza”
• Pętla Ostrołęcka szlaku drewnianej architektury sakralnej „Drewniane skarby Mazowsza”

Szlaki kajakowe

• Szlak kajakowy na rzece Wkrze
• Szlak kajakowy na rzece Narew
• Szlak kajakowy na rzece Łydyni
• Szlak kajakowy na rzece Omulew
• Szlak kajakowy na rzece Orzyc

Trasy rowerowe

• Ciechanowska Trasa Północna (33,6 km)
• Ciechanowska Trasa Południowa (40,5 km)
• Trasa rowerowa wokół Mławy (45 km)
• Szlak Bobra – Pułtusk (6,7 km)
• Szlak Narwiański – Pułtusk (9,6 km)
• Szlak Pełty – Pułtusk (45,6 km)
• Szlak Puszczański – Pułtusk (13,5 km)
• Szlak Zielony – Pułtusk (22 km)
• Szlak Czerwony „Obwodnica Płońska” (100 km)
• Szlak Żółty „Zachód-Wschód” Płońsk (30 km)
• Szlak Niebieski „Północ-Południe” (85 km)
• Wielki Szlak Kurpiowski Pułtusk – Pułtusk (55 – 73 km)
• Mały Szlak Kurpiowski Pułtusk – Pułtusk (37 km)
• Szlak Pułtuskich Mostów Pułtusk (16 km)
• Bagno prawdy okolice Pułtuska (11 km)

Imprezy kulturalne

• Jarmark Średniowieczny w Pułtusku (w Boże Ciało)
• Dzień patrona Pułtuska św. Mateusza (2 poł. września)
• Kupalnocka – Międzynarodowe Spotkania Folklorystyczne w Płońsku (1 poł. lipca)
• Dionizje – Festiwal Teatralny w Ciechanowie (wrzesień)
• Powrót Szwoleżerów Gwardii na błoniach Zamku Książąt Mazowieckich w Ciechanowie (sierpień)
• Blues na dołku – spotkania z bluesem w Ciechanowie (listopad)
• Ciechanovia Cantans – Międzynarodowy Festiwal Chóralny w Ciechanowie (maj)
• Spotkania ze Średniowieczem w Ciechanowie – jarmark historyczny (1 sobota września)

Zbiorniki wodne

• Zalew „Ruda” koło Mławy (38 ha)
• Zalew w Nowym Mieście
• Łowisko w Gnojnie
• Zalew w Makowie Mazowieckim (17 ha)
• Jeziorka w Ogony|Ogonach

Tereny chronione, pomniki przyrody

• Rezerwat Olszyny Rumockie (149,5 ha)
• Rezerwat przyrody Baranie Góry (176,6 ha)
• Rezerwat Dolina Mławki (147,41 ha)
• Rezerwat Góra Dębowa (163,07 ha)
• Rezerwat Modła (9,36 ha)
• Rezerwat Lekowo
• Rezerwat Dziektarzewo (5,61 ha)
• Rezerwat Noskowo

„Wakacje w siodle”

• Stadnina koni „Krasne”
• Stadnina koni w Chmielewie /k. Pułtuska

Inne atrakcje

• tor motokrosowy w miejscowości Mchowo
• wypożyczalnia rowerów KROSS (Przasnysz)
• wypożyczalnia kajaków KEJA (Pułtusk)
• linia obronna z 1939 roku (okolice Mławy)
• Leśna Ścieżka Przyrodnicza w Uroczysku Ościsłowo (długość 6 km lub pętla mniejsza dla dzieci)
• Zagroda Huculska w Ślepowronach k/Płońska

Organizacje na rzecz rozwoju Północnego Mazowsza

• Ciuchcia Krasińskich
• Lokalna Organizacja Turystyczna Północnego Mazowsza
• Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej
• Zielone Północne Mazowsze (Poświętne)

Ciekawostki

• Niemiecki poligon wojskowy „NORD” – założony w 1940 roku na terenie wysiedlonych wsi pod Mławą, m.in. Nosarzewo, Dębsk, Miradowo, Marianowo, Pawłowo. Na pobudowanym przez jeńców poligonie o powierzchni ok. 300 hektarów testowano prawdopodobnie zdalnie sterowany pocisk „Schmetterling” (niem. Motyl) – potężne schrony i podziemne budowle zachowały się do dziś.
• 30 stycznia 1868 w okolicy Pułtuska spadł duży rój meteorytowy. Okazy z tego spadku znane są w nauce pod nazwą meteoryt Pułtuski i należą do najliczniejszych polskich meteorytów. Kawałki tego meteorytu można znaleźć w okolicach Ponikwi – wsi leżącej niedaleko Pułtuska.

Piękno Mazowsza, a zatem również regionu Północnego Mazowsza odzwierciedlają wiersze:

Oj, śliczna to ziemia to nasze Mazowsze!
I czysta tam woda, i powietrze zdrowsze!'
I sosny roślejsze i dziewki kraśniejsze,
I ludzie mocniejsi i niebo jaśniejsze.

Autor: Teofil Lenartowicz, Jak to na Mazowszu

Życie! Miłość! W tym wszystko najdroższe:
wiersze, praca, walka, Mazowsze...
Autor: Władysław Broniewski, Kwiat wiśniowy

---