Obwód żetyski

'
Lokalizacja
Informacje
Państwo	Kazachstan
Stolica	Tałdykorgan
Powierzchnia	118 500 km²
Liczba ludności	697 tys. (na 01.05.2024)
Strona internetowa

Obwód ałmacki i żetyski

obwód żetyski(kaz. Żetysu obłysy) to jeden z trzech powstałych w czerwcu 2022 r. obwodów Kazachstanu Wydzielony został z terenu dotychczasowego obwodu ałmackiego.
Administracyjne centrum znajduje się w Tałdykorganie.

Charakterystyka

Geografia

graniczy: od północy z obwodem abajskim, od wschodu z Chinami, od południa i zachodu z obwodem ałmackim i od płn.-zach. z obwodem karagandyjskim.

Jezioro Bałchasz zajmuje północną część obwodu.

Klimat

kontynentalny; krótka wiosna, gorące lata, mroźne zimy,

Strefy krajobrazowe

pustynie, półpustynie, stepy, lasostepy, lasy, łąki górskie, obszary niwalne (pokryte wiecznym śniegiem)

Dojazd

Samolotem

Qazaq Air do Tałdykorganu

z: Astany, Aktobe, Kostanaj, Turkiestanu, Szymkentu

Pociągiem

brak bezpośredniego połączenia z Tałdykorganem

Samochodem

do Tałdykorganu z:

Ałmatów ~ 270 km

• z Ałmatów do Konajewa (od stycznia 2019 r.) i z Konajewa do Tałdykorganu (od listopada 2021 r.) obowiązują opłaty za przejazd

Astany ~ 1400 km

Żarkentu ~ 290 km

Sarkandu (Dyrekcja Parku Narodowego Ałatau Dżungarskiego) ~ 152 km

Autobusem

do Tałdykorganu z:
Ałmatów (dworzec Sajran)

Warto zobaczyć

• jezioro Bałchasz - wschodnia część jeziora jest wąska i stosunkowo głęboka, a jego wody po tej stronie basenu są słonawe i słone.

• "Rajskie jeziora" - grupa słonych jezior na południe od j.Bałchasz

• Rezerwat Biosfery Ałakol - od 2013 r. system jezior Ałakol-Sasykol w Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO

• Park Narodowy Ałatau Dżungarskiego - drugi pod względem zajmowanej powierzchni (356 022 ha) PN w Kazachstanie. Od 2018 r. w Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO

• Drewniana świątynia muzułmańska w Żarkencie
  

Meczet został zbudowany w 1895 roku przez rzemieślników dungańskich pochodzących z Chin. Majestatyczna, ale pełna wdzięku struktura "bez jednego gwoździa" jest wspierana przez 122 kolumny wykonane z tienszańskiego świerku i reprezentuje styl architektury i kultury, który był ogólnie charakterystyczny dla Wielkiego Jedwabnego Szlaku.

• Petroglify Bajan-Żurek, Eszkiolmes

• sanktuarium Kalakai
  

Znajduje się na niewielkim płaskowyżu w dolinie rzeki Bien. Otoczone jest górami Bajanżurek, w których znajdują się również osady, kurhany i petroglify z epoki brązu. Niektórzy badacze zakładają, że sanktuarium Kalakai mogło być używane do obliczania pory dnia, równonocy i nadejścia nowych pór roku. Jest to okrągły układ stojących kamieni o średnicy 97 metrów. W jego centrum znajduje się masywny głaz, który najprawdopodobniej został tam przetransportowany przez lodowiec, a następnie pozostawiony po jego stopieniu. Na tym głazie można zobaczyć rzeźby wykonane przez koczownicze plemiona Saków przedstawiające argali (owcę górską). Wewnątrz kręgu umieszczono kilka dużych kamieni przypominających zegar słoneczny, wskazujących cztery główne kierunki. Z lotu ptaka sanktuarium przypomina okrąg z krzyżem pośrodku. Symbol ten występuje w wielu starożytnych cywilizacjach i zakłada się, że reprezentuje słońce. Pomnik pochodzi z pierwszego tysiąclecia przed naszą erą. Według danych historycznych rozwój sanktuarium zbiegł się w czasie z powstaniem związków plemiennych Saków.

• Cmentarzysko Ujgientas w dolinie rzeki Tentek - ponad 150 kopców grobowych począwszy od epoki wczesnego żelaza

• Średniowieczna osada Kajałak - od 2004 r (wraz z grodziskiem Karamergen i Tałgar w obwodzie ałmackim) na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO , jako część Międzynarodowego Korytarza Jedwabnego Szlaku.
  Średniowieczny Kajałak to największa osada doliny rzeki Ili, siedziba jabgu - wodza, a w późniejszym okresie wicekróla, namiestnika - Qarluqów. Jej ruiny mieszczą się dziś na wschodnim skraju aulu Kajałyk (u podnóża Dżungarskiego Ałatau, obok współczesnej trasy łączącej Ałmaty z Ust-Kamieniogorskiej). Jej złoty wiek trwał od ok. VIII do końca XIV stulecia, kiedy była liczącym się centrum handlowo - rzemieślniczym oraz kulturalnym i administracyjnym. Miasto otaczał ceglany mur, wysoki na ok. 4 m, wzniesiony na planie nieregularnego czworokąta. Najlepiej zachowała się jego część wschodnia. Kajałak zamieszkiwali muzułmanie i chrześcijanie, obok meczetu piątkowego wznosił się kościół, a także świątynie buddystów i manichejczyków (wszystkie te przybytki znajdowały się poza murami miasta).Słynął ze swoich targowisk i licznych muzułmańskich mauzoleów oraz kompleksu klasztornego bractwa sufickiego (XII-XIV w.) W XIII stuleciu, w okresie największego rozkwitu Kajałak zamieszkiwali głównie muzułmanie, wznosił się w nim pałac i mennica (bito tu srebrne i miedziane monety). Terytoria tutejsze pełniły rolę bufora - granicy pomiędzy strefą interesów Chin i ziemiami kalifatu. Tutejsze wykopaliska potwierdziły ważną rolę miasta jako ogniwa Jedwabnego Szlaku - znaleziono chińską ceramikę i porcelanę, szkło syryjskie, ceramikę z Samarkandy i z Iranu.

• wodospad Burhan-Bułak - najwyższy w Kazachstanie (168 m w tym 114 m widocznej części)

• Park Narodowy "Ałtynemel" - trzeci pod względem zajmowanej powierzchni (307 653 ha) PN w Kazachstanie. Od 2017 r. w Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO