Nadrenia Północna-Westfalia
| Nadrenia Północna-Westfalia | |
| Lokalizacja | |
 | |
| Flaga | |
 | |
| Główne informacje | |
| Stolica | Düsseldorf |
| Waluta | euro |
| Powierzchnia | 34 088,01 km² |
| Język | niemiecki |
Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen) – kraj związkowy Republiki Federalnej Niemiec, założony w 1947 r.
Charakterystyka
[edytuj]Nadrenia Północna-Westfalia leży w zachodniej części Niemiec. Zaludnienie wynosi 17 865 516 mieszkańców (stan: 31.12.2015), powierzchnia: 34 088,01 km².
Graniczy z krajami związkowymi: Dolna Saksonia, Hesja, Nadrenia-Palatynat oraz na zachodzie z państwami: Holandia i Belgia.
Geografia
[edytuj]Większą część powierzchni zajmują niziny, jedynie na południu znajduje się fragment Reńskich Gór Łupkowych, na wschodzie i południowym wschodzie niskie pasma górskie (Las Teutoburski, Egge i inne), a na południowym zachodzie, przy granicy z Belgią, wschodnie stoki Ardenów. Najwyższy szczyt to Langenberg (843 m n.p.m.) w paśmie Rothaargebirge. Główne rzeki: Ren, Ruhra, Ems, Wezera połączone kanałami: Śródlądowym, Ren-Harne, Dortmund-Ems.
Nadrenia Północna-Westfalia jest najsilniej uprzemysłowionym krajem związkowym Niemiec, z głównym regionem przemysłowym – Zagłębiem Ruhry.
Klimat
[edytuj]Historia
[edytuj]W starożytności sięgały tu granice Cesarstwa Rzymskiego. Rzymskimi miastami były m.in. Kolonia, Akwizgran, Bonn i Jülich. We wczesnym średniowieczu obszar znajdował się we władaniu frankijskim, a Akwizgran został główną rezydencją Karola Wielkiego, pierwszego zachodniego cesarza rzymskiego od czasu upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Katedra w Akwizgranie jest miejscem jego spoczynku. W X wieku region dzielił się na Lotaryngię (część południowo-zachodnia ze starożytnymi miastami Kolonią i Akwizgranem) i Westfalię (północ i wschód z wczesnośredniowiecznymi Dortmundem i Münsterem). W XI-XII w. z Lotaryngii wyodrębniły się księstwa Jülich, Kleve i Bergu, natomiast w westfalskiej części regionu powstały w XII w. Lippe, księstwo biskupie Münsteru i hrabstwo Mark, jednakże wiodącym krajem pozostawało arcybiskupstwo Kolonii, przekształcone w XIV w. w Elektorat Kolonii. W 1288 od arcybiskupstwa odłączyła się Kolonia, by zostać wolnym miastem. Wolnymi miastami zostały w średniowieczu także Akwizgran i Dortmund. W latach 1521-1614 istniały Zjednoczone Księstwa Jülich-Kleve-Berg, a od 1556 fragment regionu z miastami Geldern, Kevelaer i Straelen przy współczesnej granicy z Holandią przynależał do Hiszpanii. Hiszpania utraciła miasta wskutek wojny o sukcesję hiszpańską w 1713 na rzecz Prus.
W drugiej połowie XVIII w. obszar na lewym brzegu Renu został opanowany przez Francję, a na początku XIX w. także północna część regionu znalazła się w granicach Francji. Po porażce Francji w 1815 większość obszaru, z wyjątkiem Księstwa Lippe, włączono do Prus. Utworzono prowincje Westfalia oraz Nadrenia, w granicach której znalazły się również ziemie zajęte przez Prusy w 1815 kosztem Luksemburga (II rozbiór Luksemburga). W 1871 cały obszar znalazł się w granicach Niemiec.
Kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia został utworzony 23 sierpnia 1946 na podstawie zarządzenia nr 46 Dowództwa brytyjskiej strefy okupacyjnej w Niemczech z połączenia północnej części dawnej pruskiej prowincji Nadrenia oraz pruskiej prowincji Westfalia – południowo-zachodniej części Westfalii. Pół roku później, zarządzeniem nr 77 z 21 stycznia 1947 przyłączono do niego dawne Wolne Państwo Lippe (wcześniej Księstwo Lippe), wtedy Nadrenia Północna-Westfalia uzyskała swój ostateczny kształt.
Polityka
[edytuj]- Koalicja rządząca: koalicja CDU/FDP, premier od 2017: Armin Laschet (CDU)
Skład Landtagu:
- CDU – 72
- SPD – 69
- FDP – 28
- Partia Zielonych – 14
- AfD – 16
- Ostatnie wybory: 14 maja 2017
- Najbliższe wybory: 2022
Gospodarka
[edytuj]Podstawą rozwoju są bogate złoża węgla kamiennego w Zagłębiu Ruhry i węgla brunatnego w Zagłębiu Dolnoreńskim oraz rudy żelaza, cynku, ołowiu, soli kamiennej i potasowej.
Rozwinięty przemysł maszynowy, metalurgiczny (hutnictwo żelaza), chemiczny, elektrotechniczny, metalowy, włókienniczy, spożywczy, odzieżowy.
Rolnictwo oparte na uprawie jęczmienia, pszenicy, żyta, owsa, buraków cukrowych, warzyw oraz hodowli trzody chlewnej, bydła i drobiu.
Bardzo gęsta sieć transportowa, liczne węzły kolejowe, kanały śródlądowe, porty rzeczne (największy w Duisburgu), dwa porty lotnicze o znaczeniu międzynarodowym: w Kolonii i Düsseldorfie.
Dojazd
[edytuj]Samochodem
[edytuj]Samolotem
[edytuj]Z Polski częste połączenia utrzymuje z Dortmundem Wizzair. Operuje on z: