Dąbrowa Górnicza
Dąbrowa Górnicza | |
Herb | |
Informacje | |
Państwo | Polska |
Region | Województwo śląskie |
Ludność | 116 930 |
Kod pocztowy |
Dąbrowa Górnicza - miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, w województwie śląskim, położone na Wyżynie Śląskiej, nad Czarną Przemszą i Białą Przemszą, na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), w Zagłębiu Dąbrowskim, będącym historyczną częścią zachodniej Małopolski.
Dąbrowa Górnicza jest na 10. miejscu wśród największych miast w Polsce (pod względem powierzchni).
Położenie
[edytuj]Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Katowickiej i Garbie Tarnogórskim, stanowiących makroregion Wyżyna Śląska. Znajduje się w dużej części w Kotlinie Dąbrowskiej.
Miasto graniczy z powiatem będzińskim (Będzin, gmina Psary, gmina Mierzęcice, Siewierz, Sławków), powiatem zawierciańskim (gmina Łazy), powiatem olkuskim w województwie małopolskim (gmina Klucze, gmina Bolesław) oraz z Sosnowcem.
Dojazd
[edytuj]Samochód
[edytuj]Przez terytorium miasta przebiegają:
- droga ekspresowa S1, fragment trasy europejskiej E75
- droga krajowa nr 86
- droga krajowa nr 94
- Droga wojewódzka nr 790
- Droga wojewódzka nr 796
- Droga wojewódzka nr 910
Kolej
[edytuj]Oprócz transportu drogowego do miasta można dostać się koleją, której trzy linie biegną przez teren miasta. Są to linie nr. 1, 63 i 133. Pierwsza biegnie z Warszawy do Katowic, druga z Katowic do Kielc, a trzecia z Dąbrowy Górniczej do Krakowa.
Samolot
[edytuj]W odległości ok. 11 km od granicy miasta i ok. 18 km od centrum, znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy „Katowice” w Pyrzowicach, do którego dojazd zapewnia droga ekspresowa S1.
W 2012 przy ul. Szpitalnej otworzono sanitarne lądowisko.
Historia
[edytuj]Pierwsza historyczna wzmianka o wsi Dąbrowa pojawiła się w 1726 roku, w księgach parafialnych kościoła Świętej Trójcy w Będzinie. Niecałe trzydzieści lat później nazwa ta została zapisana w kronikach siewierskich. W drugiej połowie XVIII wieku na terenach dzisiejszego miasta odnaleziono pokłady węgla kamiennego, co było głównym motorem jego rozwoju. Początkowo węgiel wydobywali głównie miejscowi. Wraz z rozwojem górnictwa i hutnictwa na Śląsku, zaczęli się tu pojawiać zawodowi „kopacze”. Taki stan rzeczy utrzymał się do 1795 roku, kiedy to, w wyniku trzeciego rozbioru Polski, Dąbrowa przeszła pod władanie pruskie. W 1796 roku zaczęto budowę pierwszej kopalni odkrywkowej węgla kamiennego, nazwanej „Reden” (od nazwiska pruskiego dyrektora górnictwa Fryderyka Redena). Następnie pojawiły się: huta cynku „Konstanty”, kopalnia „Koszelew”, huta „Bankowa”.
Po utworzeniu przez Napoleona Księstwa Warszawskiego w 1807 roku, Dąbrowa znalazła się w, przywróconym przez francuskiego cesarza, Księstwie Siewierskim, zarządzanym przez marszałka Jeana Lannesa. Po kongresie wiedeńskim, w 1815 roku, Dąbrowa została włączona do Królestwa Polskiego, znajdującego się pod panowaniem carskim.
W latach 70. XIX wieku dąbrowskie kopalnie i huty zostały, decyzją rządu Królestwa Polskiego, sprywatyzowane. W 1889 roku założono tu Szkołę Górniczą, zwaną „Sztygarką”. Działały w niej dwa wydziały: górniczy i hutniczy. Szybko zyskała renomę i stała się najlepszą taką uczelnią Zagłębia.
W czasie pierwszej wojny światowej, w 1916 roku, Dąbrowie Górniczej przyznano prawa miejskie. Władze austriackie za oddanie dla kraju, nadały we wrześniu 1916 r. herb, który zachował się do dziś.
4 września 1939 roku do Dąbrowy Górniczej wkroczyły oddziały niemieckie, a miasto przemianowane zostało na Redenberg. W końcu stycznia 1945 roku wkroczyła tu Armia Czerwona.
W latach powojennych szybko rozwijały się przemysł i oświata. W latach siedemdziesiątych powstał tu największy w kraju i jeden z największych w Europie kombinat metalurgiczny Huta Katowice.
Zabytki i atrakcje
[edytuj]Zabytki:
- Bazylika NMP Anielskiej
- Pałac Kultury Zagłębia
- Kościół par. pw. Narodzenia NMP i św. Antoniego z Padwy
- Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Drewniana kaplica św. Katarzyny
- Pałacyk Dezona w Parku Śródmiejskim
- Stary młyn wodny "Freya"
Atrakcje:
- Pustynia Błędowska
- Muzeum Miejskie "Sztygarka"
- Ławeczka Jimiego Hendrixa
- Park Śródmiejski
- Park Zielona
- Park Wodny Nemo
- tzw. Pojezierze Dąbrowskie - zespół jezior Pogoria (4 jeziora)
- Bazylika Matki Boskiej Anielskiej
- Pałac Kultury Zagłębia
- Pałacyk Dezona przy CH Pogoria
- Huta Bankowa
- Pustynia Błędowska
- Muzeum Miejskie "Sztygarka"
- Jezioro Pogoria II
- Wywierzysko
Zakupy
[edytuj]W Dąbrowie Górniczej można znaleźć wiele sklepów i centrów handlowych. W mieście funkcjonują sklepy wielkopowierzchniowe takiej jak: Galeria Handlowa Pogoria, CH Auchan, OBI i Vendo Park. W Dąbrowie G. znajdują się 4 targowiska miejskie (przy ulicach: Poniatowskiego, Morcinka/Tysiąclecia, Adamieckiego i Ludowej).
Od 1996 roku Towarzystwo Przyjaciół Dąbrowy Górniczej organizuje Giełdę Staroci, która odbywa się w Parku J. Hallera, w każdą trzecią niedzielę miesiąca. Impreza ta jest jedną z największych tego typu w Polsce.
Gastronomia
[edytuj]- Restauracja Pod Jesionem - ul. W. Uklańskiego 10
- Restauracja Zagłębie Smaku - Aleja Róż 1A
- Restauracja Majka - ul. J. III Sobieskiego 4A
- Restauracja Zacisze - ul Hallerczyków 1
- Restauracja Domolo - ul. Siewierska 35
- Restauracja Kaktus - ul Mickiewicza 47
- Restauracja Faust - ul Kasprzaka 26
- Astra - ul. G. Morcinka 14