Będzin

Będzin
Starostwo Powiatowe w Będzinie przy ulicy Sączewskiego
Herb
Mapa
Informacje
Region	województwo śląskie
Powierzchnia	37,37 km²
Wysokość	260-382 m n.p.m. m n.p.m.
Ludność	57 761
Strona internetowa

Będzin (niem. Bendzin) – miasto powiatowe położone w południowej Polsce, w Zagłębiu Dąbrowskim, nad rzeką Czarną Przemszą, we wschodniej części województwa śląskiego.

Charakterystyka

Był miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w tenucie będzińskiej w powiecie proszowskim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku.

Będzin jest historyczną stolicą regionu Zagłębia Dąbrowskiego. Należy do najstarszych miast (650 lat od nadania magdeburskich praw miejskich) Małopolski i województwa śląskiego. Jest siedzibą władz powiatu będzińskiego (starostwo). Pełni rolę ośrodka handlowego, finansowo-gospodarczego (przemysł, energetyka), administracyjnego i kulturalno-oświatowego regionu.

Pod względem ekonomicznym Będzin pełni głównie funkcje administracyjne i handlowo–przemysłowe; rozwijają się funkcje turystyczne. Jest ośrodkiem we wschodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego.

Dojazd

Samolotem

16 kilometrów od centrum Będzina znajduje się lotnisko Katowice-Pyrzowice. Latają stamtąd samoloty do wielu miast Polski i Europy. Jest to trzecie lotnisko pod względem liczby odprawianych podróżnych w Polsce, z którego można dolecieć bezpośrednio do:

Ateny Barcelona Belfast Budapeszt Bolonia Kolonia Cork Dortmund Dublin Düsseldorf

Doncaster – Sheffield Edinburgh Frankfurt Frankfurt (Hann) Kolonia Liverpool Londyn Mediolan Oslo

Palma de Mallorca Paryż Paryż (Beauvais) Rzym Rodos Stockholm Saloniki Warszawa Wenecja / Treviso

Z i do lotniska można dostać się autobusami KZK GOP.

• strona lotniska

Koleją

Będzin leży na szlaku linii kolejowej nr 1 (Warszawa Centralna – Katowice). Posiada 3 stacje kolejowe: Będzin Miasto, Będzin i Będzin Ksawera. Wszystkie są obsługiwane przez przewoźnika Koleje Śląskie na trasie Częstochowa-Gliwice/Wisła. Na Będzin Miasto zatrzymują się też pociągi dalekobieżne TLK i IC, a także połączenia międzywojewódzkie Przewozów Regionalnych.

Samochodem

Przez Będzin przebiega droga krajowa nr 86, tzw. Gierkówka relacji Warszawa-Katowice. Niedaleko są autostrady A1 i A4.

Komunikacja

System komunikacji miejskiej oparty jest na transporcie autobusowym i tramwajowym.

Połączenia autobusowe (50 linii i ponad 100 przystanków KZK GOP) umożliwiają bezpośredni dojazd podróżnych do następujących miast: Bytom, Czeladź, Dąbrowa Górnicza, Katowice, Sosnowiec, Wojkowice, Piekary Śląskie, Siemianowice Śląskie, Siewierz, Sławków oraz do większości miejscowości wiejskich powiatu będzińskiego (Sarnów, Gródków, Psary, Malinowice, Strzyżowice, Toporowice, Góra Siewierska, Mierzęcice, Przeczyce, Bobrowniki, Rogoźnik, Boguchwałowice, Nowa Wieś, Wojkowice Kościelne, Targoszyce, Dobieszowice).

Linie autobusowe: 16, 24, 25, 27, 28, 40, 42, 43, 61, 67, 79, 90, 97, 99, 104, 107, 116, 125, 200, 225, 243, 260, 269, 616, 625, 634, 721, 722, 800, 803, 806, 807, 813, 814, 817, 818; minibusowe: 901, 902, 904, 916, 921, 928.

Przez Będzin przebiegają trasy linii tramwajowych:

• 21 – Dąbrowa Górnicza (Tworzeń) – Huta Katowice – Będzin – Sosnowiec – Milowice Pętla
• 22 – Dąbrowa Górnicza (Tworzeń) – Huta Katowice – Będzin – Czeladź (Kombatantów)
• 24 – Będzin os. Zamkowe Pętla – Sosnowiec – Konstantynów (Okrzei)

Taksówki

• www.airport-taxi.pl,
• www.taxi.bedzin.pl,
• www.taxi-stadion.pl,
• www.bedzintaxi.pl

Warto zobaczyć

Na terenie Będzina znajduje się 6 obiektów zabytkowych pod ochroną prawną i 80 obiektów zabytkowych pod ochroną konserwatorską, z których do najważniejszych należą:

Śródmieście – Stare Miasto

• średniowieczny układ urbanistyczny miasta wraz ze Wzgórzem Zamkowym
• obronny zamek królewski z XIV w. (odbudowany 1952-56)
• miejskie mury obronne z XIV w. na d. Zaułku i Zawalu
• kościół parafialny pw. św. Trójcy z XIV w.
• kościół cmentarny pw. św. Tomasza z Canterbury (Becketa) z XVIII w. i ok. 20 nagrobków (stary cmentarz na Górze Zamkowej)
• cmentarz żydowski (w:kirkut) z XVIII/XIX w. na Podzamczu
• synagoga Mizarachi w kamienicy Wienera (ul. Potockiego 3)
• żydowski dom modlitwy Cukiermana w tzw. Bramie Cukiermana (al. Kołłątaja 24)
• Dom Wójtowski (Wjezdny) z 1889 r. z prawdopodobnie XIV-wiecznym gmerkiem Hinko Ethiopusa (Stary Rynek/ul. Czeladzka) (popada w ruinę)
• gmach dawnego Starostwa Powiatowego z 1911 r. (ob. Getin Banku) (ul. Sączewskiego)
• gmach Starostwa Będzińskiego (d. tzw. Dom Partii) (pl. Jean-Marie Lustigera)
• dawny budynek ING Banku Śląskiego (ul. Sączewskiego/pl. 3 Maja)
• kolumna upamiętniająca przemarsz wojsk Jana III Sobieskiego w 1683 r. (skwer przy al. Kołłątaja)
• kamienice w Śródmieściu (ul. Małachowskiego)
• hale targowe (d. Wiejski Dom Towarowy) przy ul. Modrzejowskiej/Piłsudskiego
• Dworzec PKP Będzin (Nowy Będzin) z pocz. XX w.

Gzichów

• zespół pałacowo-parkowy Mieroszewskich w Gzichowie z pocz. XVIII w. (ul. Gzichowska)

Grodziec

• Kościół parafialny pw. św. Katarzyny z XVIII w. (rozbudowany 1931-32)
• kościół filialny pw. św. Doroty z 1635 r.(Wzgórze Doroty)
• grodzisko wczesnośredniowieczne na Górze św. Doroty
• zespół pałacowo-parkowy Ciechanowskich z połowy XIX w. (willa i park z pomnikowymi drzewami)
• willa Solvay
• zespół zabudowy byłej cementowni „Grodziec” z XIX w.
• zespół zabudowy Kopalni Węgla Kamiennego „Grodziec”
• kompleks zabudowy osiedla robotniczego Boleradz

Zabytki techniki

(proponowane na światową listę zabytków techniki i przemysłu, przygotowywaną przez Międzynarodowe Centrum Dokumentacji i Badań Nad Dziedzictwem Przemysłu dla Turystyki w Zabrzu):

• dworzec kolejowy Będzin-Miasto (1931)
• stary dworzec kolejowy Będzin (pocz. XX w.)
• cementownia „Grodziec” (XIX w.)
• kopalnia węgla kamiennego „Grodziec”
• dawny browar grodziecki
• wieża ciśnień w Grodźcu
• osiedle Marii Konopnickiej (tzw. Pekin) w Grodźcu
• elektrownia „Łagisza”
• młyn „Będzin” przy ul. Kościuszki

Rekreacja

Przez Będzin przebiegają szlaki piesze:

• szlak czerwony w:Szlak Husarii Polskiej – 160 km długości: Będzin – Grodziec – Przełajka – Dąbrówka Wielka – Brzeziny Śl. – Bytom – Piekary Śl. – Kozłowa Góra – Tarnowskie Góry – Repty Śl. – Wieszowa – Mikulczyce – Szałsza – Gliwice – Żernica – Nieborowice – Pilchowice – Rudy – Nędza – rezerwat Łężczok – Markowice – Brzezie – Racibórz – Pietrowice Wlk. – Pietraszyn – Krzanowice; na terenie Będzina 10,2 km (dworzec PKP Będzin Miasto – Góra Zamkowa – zespół pałacowo-parkowy w Gzichowie – osiedle Zamkowe – Las Grodziecki – Góra św. Doroty – Grodziec – Rozkówka – do Przełajki)
• szlak zielony Szlak 25-lecia PTTK – 125 km długości: Chorzów WPKiW – Bytków – Siemianowice Śl. – Czeladź – Grodziec – Łagisza – Zielona – Pogoria – Gołonóg – Kazimierz Górniczy – Ostrowy Górnicze – Balaton – Bory – Maczki – Długoszyn – Sodowa Góra – Jaworzno – Łęg – Brzęczkowice – Słupna – Bolina – Giszowiec – Ochojec – Starganiec – Radoszowy – Załęże – WPKiW; na terenie Będzina 11,4 km (z Czeladzi – Rozkówka – Grodziec park Ciechanowskich – Góra św. Doroty – Łagisza – wzdłuż Czarnej Przemszy – do parku Zielona)
• szlak niebieski w:Szlak świerklaniecki – 26 km długości: Grodziec – Strzyżowice – Rogoźnik – Wymysłów – Park Świerklaniecki – jezioro Chechło Nakło – Miasteczko Śl.; na terenie Będzina 3,3 km (Grodziec kościół św. Katarzyny – cementownia – g. Parcina – do Wojkowic i Strzyżowic).
• w:Via Regia (w:Droga św. Jakuba) do Santiago de Compostella przez Górę św. Doroty lub Czeladź (otwarcie odcinka zagłębiowskiego 8 sierpnia 2010).

oraz liczne ścieżki rowerowe. Ponadto do dyspozycji są boiska plażowa, bawialnia dla dzieci, place zabaw i boiska w każdej dzielnicy miasta.

Zamek w Będzinie

Pałac Mieroszewskich w Będzinie

---