Ulanów

Ulanów – miasto w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie niżańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ulanów, położone u ujścia Tanwi do Sanu.

Tradycyjna tratwa flisacka

Ulanów, przystań rzeczna z odtworzoną wieżą nawigacyjną

Ulanów, budynek Urzędu Miasta

Ulanów. Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Barbary z Nikomedii

Ulanów, kościół flisacki pw. Św. Trójcy

Ulanów, szkoła ludowa, obiekt zabytkowy

Ulanów, tuba – beka wiwatówka

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 50°29′25″N 22°15′55″

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa tarnobrzeskiego.

Mieszkańców 1482 (w 2012 r.).

W mieście funkcjonuje drobny przemysł wikliniarski i chemiczny. Miasto jest ośrodkiem usługowym i turystyczno-wypoczynkowym. Reaktywowano tradycje flisackie, stworzono w ten sposób ciekawą ofertę turystyczną.

Ulanów - niewielka osada w widłach Sanu i Tanwi dokładnie 400 lat temu otrzymała prawa miejskie z nadania króla Zygmunta III. Wówczas, w 1616 r. te dobra były własnością Stanisława Ulińskiego, podczaszego Ziemi Przemyskiej. Miasteczko od jego nazwiska otrzymało nazwę Ulin, która z czasem zmieniła się na Ulanów.

Malowniczo położona miejscowość, która rozkwit i znaczenie od XVII aż do XIX w. zawdzięczała rzemiosłu szkutniczemu i rozwojowi flisactwa. W warsztatach szkutniczych od dawien dawna budowano tu i naprawiano statki żeglugi rzecznej, specjalizowano się w budowie galarów.

Cechy retmański i sternicki, przygotowujące do prowadzenia spławów drewna Sanem, Wieprzem, Bugiem, Narwią i Wisłą do Torunia, Grudziądza oraz Gdańska, sprawiły, że Ulanów stał się stolicą polskiego flisactwa. Budowane w Ulanowie tratwy płynęły Sanem w pojedynczych pasach, dopiero w okolicach Sandomierza, już przy Wiśle, łączono je po cztery. Flisacy nie płynęli pojedynczo, ale w zespołach nawet kilkudziesięciu flisaków pod kierownictwem retmanów. Dla bezpieczeństwa pływano tylko w dzień.

Po dalekiej podróży flisacy wracający do domów przechodzili dwutygodniową kwarantannę, gdyż bano się chorób. Nie ustrzegło to jednak przed epidemią tyfusu i cholery, które zdziesiątkowały mieszkańców Ulanowa w połowie XIX w.

Rozwój kolei w zaborze austriackim pod koniec XIX w. wywołał upadek flisactwa. Choć po II wojnie światowej aż do 1968 r. spławiano Sanem i Wisłą, to ostatni pełny spław z Ulanowa do Gdańska odbył się latem 1939 r.

Flisactwo to tradycja pielęgnowana przez Bractwo Miłośników Ziemi Ulanowskiej pod wezwaniem św. Barbary. Dzięki nim flisackie tradycje Ulanowa wpisano na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO.

W przystani rzecznej na Sanie zrekonstruowano wieżę nawigacyjną.

W 2009 r. w Ulanowie odbył się Międzynarodowy Zjazd Flisaków, a w 2015 r. otwarto Muzeum Flisactwa Polskiego.

Dojazd

Samochodem

Ulanów znajduje się 12 km na wschód od Niska, na północnym krańcu województwa podkarpackiego, przy granicy z województwem lubelskim. Można tu dojechać od strony Sandomierza, jadąc drogą krajową nr 77 w kierunku Przemyśla, lub od strony Janowa Lubelskiego – drogą krajową nr 19 w kierunku Rzeszowa. Przez miasteczko przechodzi bezpośrednio droga wojewódzka nr 858.

Warto zobaczyć

• W miasteczku znajdują się 2 cenne XVII-wieczne drewniane kościoły:
  • Starszy z nich - kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela i św. Barbary - wzniesiono w 1634 r. Wewnątrz znajdują się cenne, bardzo oryginalne polichromie z motywami - jakżeby inaczej - flisackimi.
  • Drugi kościół znajdujący się na cmentarzu to kościół filialny pw. Świętej Trójcy z 1690 r., przez lata pozostawał pod opieką cechu retmańskiego. W 2002 r. pożar kościoła przyniósł duże zniszczenia. Renowacja trwała 3 lata.

Obydwa kościoły znajdują się na liczącym już ponad 200 zabytkowych obiektów sakralnych Podkarpackim Szlaku Architektury Drewnianej.

• Drewniane domy z XIX w.
• Cmentarz żydowski założony około 1700 r.

Informacje turystyczne

Bractwo Flisackie św. Barbary zostało reaktywowane 25 lat temu, ma swoją siedzibę ul. Rynek 5, 37-410 Ulanów, tel.: 608-667-775,660-002-806.

Ulanowscy flisacy organizują spływy galarami po Sanie lub kajakami po Tanwi.

Z przewodnikiem można pójść na wycieczkę po zabytkowej części miasteczka i wziąć udział w biesiadzie z flisacką kapelą.

Podczas pobytu w Ulanowie można zwiedzić Muzeum Flisactwa Polskiego, muzeum rzeźb miniatur Andrzeja Pityńskiego i kuźnie kowalstwa artystycznego.

Salwy z beki-wiwatówki uatrakcyjniają najważniejsze uroczystości m.in. dni patronki bractwa – św. Barbary, rocznicowe spływy czy flisackie wesele.

Zobacz też

Więcej informacji na stronie: www.flisacy.ovh.org