Sudan

Sudan
Lokalizacja
Flaga
Główne informacje
Stolica	Chartum
Ustrój polityczny	republika
Waluta	funt sudański
Powierzchnia	2 505 810
Język	arabski
Numer kierunkowy	+249
Domena internetowa	.sd

Sudan

Sudan – państwo w północno-wschodniej części Afryki nad Morzem Czerwonym.

Charakterystyka

Geografia

Geografia Sudanu jest zróżnicowana, północ jest poza doliną Nilu pustynna, przy granicy z Etiopią zamienia się w sawannę, południe ma już bardziej wilgotny tropikalny klimat. Główną rzeką Sudanu jest Nil, w Chartumie łączą się jego dwie odnogi – Nil Biały płynący z Wyżyny Abisyńskiej i Nil Błękitny mający swój początek w Ugandzie i wypływający z wielkich jezior afrykańskich.

Fauna i flora

Fauna i flora jest zróżnicowana, na północnych terenach pustynnych poza doliną nilu roślinność występuje bardzo sezonowo. Środek i południe ma bardziej zróżnicowaną szatę roślinną.

Klimat

Pustynny suchy na północy, subtropikalny na południu.

Historia

Historia Sudanu liczy sobie tysiące lat, już Egipscy Faraonowie utrzymywali kontakty z krainą Nubia i za jej pośrednictwem handlowali z Etiopią (pozyskując w ten sposób np. kość słoniową). Na początku naszej ery na terenie dzisiejszego północnego Sudanu istniało chrześcijańskie królestwo Meroickie, ślady po nim można do dzisiaj podziwiać oglądając piramidy w Meroe.

Kultura i sztuka

W dzisiejszym Sudanie dominuje kultura muzułmańska (przynajmniej na północy w obiegu „oficjalnym”), chociaż z drugiej strony jest ona mniej hermetyczna niż w Egipcie czy innych krajach arabskich.

Polityka

W 1956 roku Sudan odzyskał niepodległość od Egiptu. Stało się to w sposób pokojowy. Nie rozwiązało to jednak problemów wewnętrznych młodego państwa, które od początku swojego istnienia targane było niepokojami. Główną osią konfliktu była rywalizacja muzułmańskiej północy, z chrześcijańskim południem. Co do sporów granicznych to istnieją tereny sporne z Egiptem (niezamieszkałe fragmenty pustyni).

Gospodarka

Gospodarka Sudanu opiera się głównie na rolnictwie, w tym uprawie zbóż, bawełny i oleistych roślin, oraz na wydobyciu surowców naturalnych, takich jak ropa naftowa, złoto i minerały. Ropa naftowa była kiedyś głównym źródłem dochodów, ale jej produkcja i eksport zostały zakłócone przez konflikty i sankcje międzynarodowe. W ostatnich latach gospodarka kraju boryka się z problemami takimi jak inflacja, wysokie ubóstwo i niestabilność polityczna, które utrudniają rozwój i inwestycje. Sudanu brakuje też zaawansowanej infrastruktury i dywersyfikacji gospodarki.

Społeczeństwo

Społeczeństwo Sudanu jest zróżnicowane pod względem etnicznym, językowym i religijnym. Składa się głównie z różnych grup etnicznych, takich jak Arabowie, Dinka, Nuer, Beja i wiele innych. Większość mieszkańców wyznaje islam, choć są także społeczności chrześcijańskie i animistyczne. Społeczeństwo zmaga się z problemami wynikającymi z konfliktów wewnętrznych, ubóstwa i braku stabilizacji politycznej, co wpływa na codzienne życie jego mieszkańców. Mimo trudności, Sudanu cechuje się bogatą kulturą, tradycjami i silnym poczuciem tożsamości narodowej.

Zwyczaje

• Gościnność – Sudanczycy są bardzo gościnni i często zapraszają gości na herbatę lub posiłek.
• Rodzina i społeczność – Silny nacisk na rodzinę i wspólnotę; starsi mają dużą władzę i szacunek.
• Tradycyjne stroje – Mężczyźni noszą galabiję, a kobiety zwykle tradycyjne szaty i chusty.
• Obrzędy religijne – Islam odgrywa ważną rolę; codzienne modlitwy i święta islamskie są powszechne.
• Muzyka i taniec – Popularne są tradycyjne tańce i muzyka, które odgrywają ważną rolę w życiu społecznym.
• Święta i ceremonie – Obchodzone są zarówno religijne, jak i narodowe uroczystości, często z tańcami i posiłkami.

Przygotowania

Wybór czasu podróży

Lepiej w zimie, bo jest trochę chłodniej jednak ze względu na pustynny charakter kraju nie ma to takiego znaczenia. Na południu występuje między kwietniem a wrześniem pora mokra.

Wizy

Obywateli polskich obowiązuje wiza. Nie ma możliwości otrzymania jej na lotnisku. Wizę można wyrobić w konsulacie w Berlinie, można zrobić to korespondencyjnie. Kosz to ok. 160 zł za 30 dniową jednokrotną. Należy pamiętać o obowiązkowej rejestracji i derejestracji na miejscu (jednorazowej) których koszt sumaryczny to około 100 zł (i pół dnia w różnych kolejkach).

Przepisy celne

Nie odbiegają od normalnych przepisów przyjętych w innych krajach, walutę teoretycznie się deklaruje, ale nie ma to zbytniego znaczenia (podobnie jak sprzęt foto i wideo).

Wymiana waluty

Najłatwiej wymieniać dolary i funty egipskie. Wymiana euro też jest w większych miastach możliwa, ale może być kłopotliwa. Pieniądze najlepiej wymieniać w bankach (co wiąże się jednak czasami z czekaniem itp.), kurs u handlarzy nie jest lepszy, ale są oni dostępni prawie 24h na dobę.

Rozmówki

Arabski sudański i egipski różnią się. Są dostępne niemieckojęzyczne rozmówki „Sudan Arabic”, jeżeli nie ma się do nich dostępu, lepiej korzystać z rozmówek MSA (modern standard arabic) niż egipskiego arabskiego. Przykładem różnicy może być słowo Jebel (wymowa sudańska) – Gebel (egipska) [góra].

Dojazd

Samolotem

Głównym międzynarodowym portem lotniczym jest lotnisko w Chartumie (Chartum Civile), ostatnio zostały uruchomione międzynarodowe loty z Kenii do Dżuby na południu.

Koleją

Połączenie sudańskiej sieci kolejowej z sieciami krajów ościennych nie istnieje. Są co prawda tory prowadzące do Erytrei, ale o jakimkolwiek ruchu na tym odcinku nie ma mowy ze względu na napięte stosunki z tym krajem. Tory łączące Sudan z Egiptem zostały zalane wraz z utworzeniem jeziora Nassera. Nie ma za bardzo przeciwwskazań, aby zbudować nową linię wzdłuż brzegów jeziora. Obie strony o tym mówią, jednak zdecydowanych ruchów brak. Linia Wadi Halfa – Chartum łączy jednak Egipt z Sudanem dzięki połączeniu promowemu na jeziorze Nassera. Prom pływa raz na tydzień, a pociąg jest z nim skomunikowany.

Samochodem

Drogowe przejścia graniczne istnieją ze wszystkimi państwami graniczącymi z Sudanem poza Libią i Egiptem. Granica z Erytreą jest otwarta, granica z Czadem i Republiką Środkowoafrykańską otwarta. Stosunkowo najmniej pewna jest granica z Etiopią (przejście graniczne nieopodal miasta Gedaref).

Autobusem

Pomiędzy większymi miastami Sudanu kursują autobusy (specjalne konstrukcje dopasowane do jazdy po nieutwardzonej nawierzchni).

Statkiem

Prom Asuan – Wadi Halfa kursuje raz w tygodniu, podróż trwa 24h.

Podział administracyjny

Prowincje

Podział administracyjny Sudanu - prowincje

• Al-Dżazira (9)
• Al-Kadarif (13)
• Chartum (1)
• Darfur Południowy (7)
• Darfur Północny (6)
• Darfur Środkowy (16)
• Darfur Wschodni (17)
• Darfur Zachodni (15)
• Kassala (4)
• Kordofan Południowy (8)
• Kordofan Północny (2)
• Kordofan Zachodni (18)
• Nil (11)
• Nil Biały (10)
• Nil Błękitny (5)
• Prowincja Morza Czerwonego (12)
• Prowincja Północna (3)
• Sannar (14)

Dystrykty

Dystrykty w Sudanie według wilajetów

Lp.	Mapa stanu z podziałem	Nazwa stanu	Liczba dystryktów
1.		Prowincja Północna	4
2.		Nil	6
3.		Prowincja Morza Czerwonego	4
4.		Darfur Północny	5
5.		Kordofan Północny	7
6.		Chartum	7
7.		Kassala	5
8.		Nil Biały	4
9.		Al-Dżazira	7
10.		Al-Kadarif	5
11.		Darfur Zachodni	7
12.		Sannar	3
13.		Darfur Południowy	9
14.		Kordofan Południowy	8
15.		Nil Błękitny	5
16.		Darfur Środkowy	8
17.		Darfur Wschodni	9
18.		Kordofan Zachodni	3

Miasta

Według danych oficjalnych pochodzących z 2008 roku Sudan posiadał ponad 60 miast o ludności przekraczającej 20 tys. mieszkańców. Stolica kraju Chartum oraz miasta Omdurman i Chartum Północny liczyli ponad milion mieszkańców; 14 miast z ludnością 100÷500 tys.; 16 miast z ludnością 50÷100 tys.; 23 miasta z ludnością 25÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 25 tys. mieszkańców.

• Chartum
• Dongola
• Nyala
• Juba
• Port Sudan
• Kassala

Ciekawe miejsca

1. Stare Miasto w Chartumie – historyczne centrum stolicy, z tradycyjnymi bazarami i zabytkami.
2. Meroe – ruiny starożytnej stolicy Królestwa Kusch, słynące z monumentalnych piramid.
3. Góra Jebel Barkal – święta góra z ruinami świątyń, wpisana na listę UNESCO.
4. Park Narodowy Dinder – rezerwat przyrody z bogatą fauną i florą, idealny do safari.
5. Bandiagara Cliffs – malownicze klify i kaniony, miejsce o dużym znaczeniu historycznym.
6. Delta Nilu w Sudanie – malownicze krajobrazy nad Nilem, ważne dla lokalnej kultury i życia codziennego.

Język

Arabski (odmiana sudańska) i ponad 100 języków i dialektów. Język angielski – rozumiany w podstawowym zakresie.

Gastronomia

Gastronomia w Sudanie jest bogata i zróżnicowana, odzwierciedlając tradycje afrykańskie, arabskie i lokalne zwyczaje. Charakterystyczne dla kuchni sudaniej są potrawy na bazie zbóż, takich jak sorgo, pszenica i kukurydza, które są podstawą dań codziennych. Popularne potrawy to m.in. kisra (rodzaj placka z mąki sorgo), taamiya (smażone kotlety z bobu) oraz gulasze z mięsa, głównie baraniny i wołowiny, często gotowane z przyprawami i warzywami. W kuchni dominują aromatyczne przyprawy, takie jak cynamon, kardamon czy goździki. W Sudanie często spożywa się też mleko i produkty mleczne. Tradycyjne posiłki są zwykle spożywane rękami, często przy wspólnym stole.

Nauka

System edukacji w Sudanie obejmuje kilka etapów, od edukacji podstawowej po wyższą. Edukacja podstawowa trwa zazwyczaj 8 lat i jest obowiązkowa dla dzieci w wieku od 6 do 14 lat. Po jej ukończeniu uczniowie mogą kontynuować naukę na poziomie średnim, który dzieli się na szkoły techniczne i licealne, trwające zwykle 3 lata. Edukacja wyższa obejmuje uniwersytety i instytucje wyższe, oferujące studia licencjackie, magisterskie i doktoranckie. System edukacji w Sudanie boryka się z wyzwaniami, takimi jak brak środków finansowych, konflikty wewnętrzne i trudności w dostępie do edukacji w niektórych regionach.

Bezpieczeństwo

W większych miastach w Sudanie kontrolowanych przez władze w Chartumie wskaźnik przestępczości jest niski, w większości z uwagi na wymierzane w trybie natychmiastowym wysokie kary, między innymi za kradzieże i napady bandyckie. Jednak bardzo duże obszary Sudanu pozostają poza ścisłą kontrolą władz centralnych – działają tam bandy złodziei. Najniebezpieczniejszym obszarem w Sudanie jest obecnie ogarnięta wojną domową prowincja Darfur w północno-zachodniej części Sudanu.

Zdrowie

Zdrowie w Sudanie boryka się z wieloma wyzwaniami, takimi jak ograniczony dostęp do opieki medycznej, brak infrastruktury, niedobór lekarzy i podstawowych leków. Choroby zakaźne, takie jak malaria, cholera i HIV/AIDS, są powszechne. Konflikty zbrojne i kryzysy humanitarne pogarszają sytuację zdrowotną, szczególnie w regionach dotkniętych wojną. Mimo to, organizacje międzynarodowe i lokalne starają się poprawić warunki zdrowotne i dostęp do podstawowej opieki.

Kontakt

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Sudanie

Państwo podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Kairze.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

Ambasada Sudanu w Berlinie

Adres: Kurfürstendamm 151, D-10709 Berlin

Telefon: +49 30 890 698 0; +49 30 887 111 60

e-mail: sudan-embassy@hotmail.com

---