Rozmówki rosyjskie: Różnice pomiędzy wersjami
Rozbudowano zarys artykułu. Poprawiono błędy w tabeli. |
Rozbudowano artykuł i dodano szablon |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:RussianLanguageMap2.png|mały|280x280px|Mapa państw z językiem rosyjskim jako: urzędowym (ciemnoniebieski) |
[[Plik:RussianLanguageMap2.png|mały|280x280px|Mapa państw z językiem rosyjskim jako: urzędowym (ciemnoniebieski) oraz państwa, w których posługuje się nim ponad 30% (jasnoniebieski)]] |
||
'''Język rosyjski''' - język wschodniosłowiański, użytkowany przez około ćwierć miliarda osób. Jest językiem urzędowym w [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], [[Kirgistan|Kirgistanie]], [[Kazachstan|Kazachstanie]] i na [[Białoruś|Białorusi]], a także jednym z pięciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rosyjski to bardzo rozpowszechniony język w Europie Środkowo-Wschodniej, [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], w [[Kaukaz|Kaukazie]] i na terenach [[Daleki Wschód|Dalekiego Wschodu]]. |
'''Język rosyjski''' - język wschodniosłowiański, użytkowany przez około ćwierć miliarda osób. Jest językiem urzędowym w [[Rosja|Federacji Rosyjskiej]], [[Kirgistan|Kirgistanie]], [[Kazachstan|Kazachstanie]] i na [[Białoruś|Białorusi]], a także jednym z pięciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rosyjski to bardzo rozpowszechniony język w Europie Środkowo-Wschodniej, [[Azja Środkowa|Azji Środkowej]], w [[Kaukaz|Kaukazie]] i na terenach [[Daleki Wschód|Dalekiego Wschodu]]. |
||
Linia 232: | Linia 232: | ||
== Język i narodowości == |
== Język i narodowości == |
||
Czy mówisz po rosyjsku? - Вы говорите по-русски? |
Czy mówisz po rosyjsku? - Вы говорите по-русски? (''Wy gawaricje pa russkij?'') |
||
Tak mówię po rosyjsku - Я говорю по-русски |
Tak mówię po rosyjsku - Я говорю по-русски (''Ja gawarju pa russkij'') |
||
Czy dobrze mówisz po rosyjsku? - Вы хорошо говорите по-русски? |
Czy dobrze mówisz po rosyjsku? - Вы хорошо говорите по-русски? (''Wy haraszo gawaricje pa russkij?'') |
||
Tak/Nie/Trochę - Да/Нет/Немножко |
Tak/Nie/Trochę - Да/Нет/Немножко (''Da/Niet/Niemnożka'') |
||
Skąd jesteś? - Откуда вы? |
Skąd jesteś? - Откуда вы? (''Atkuda wy?'') |
||
Jestem z Polski - Я из Польши |
Jestem z Polski - Я из Польши (''Ja iz Polszy'') |
||
Jestem z Rosji - Я из России |
Jestem z Rosji - Я из России (''Ja iz Rasiji'') |
||
Jestem Polakiem - Я Поляк (''Ja Paljak'') |
Jestem Polakiem - Я Поляк (''Ja Paljak'') |
||
Linia 256: | Linia 256: | ||
Niemcy, Niemiec, Niemka - Германия, Германиец, Германка |
Niemcy, Niemiec, Niemka - Германия, Германиец, Германка |
||
Anglia, Anglik, Angielka - Англия, |
Anglia, Anglik, Angielka - Англия, Англичанин, Англичанка |
||
Włochy, Włoch, Włoszka - Италия, Италиец, Итальянка |
Włochy, Włoch, Włoszka - Италия, Италиец, Итальянка |
||
Linia 381: | Linia 381: | ||
|} |
|} |
||
== Dni tygodnia |
== Dni tygodnia, pory dnia i roku == |
||
=== Tydzień === |
|||
Tydzięń - Неделя (''niedzjelja'') |
|||
Poniedziałek - Понедельник (''paniedzjelnik'') |
|||
Wtorek - Вторник (''wtornik'') |
|||
Środa - Среда (''srieda'') |
|||
Czwartek - Четверг (''ćetwierg'') |
|||
Piątek - Пятница (''pjatnica'') |
|||
Sobota - Суббота (''subbota'') |
|||
Niedziela - Воскресенье (''waskriesjenije'') |
|||
=== Pory dnia === |
|||
Dzień - День (''dzjeń'') |
|||
Rano - Утро (''utra'') |
|||
Południe - Полдень (''połdzjeń'') |
|||
Popołudnie - после полудня (''poslje połudnja'') |
|||
Wieczór - Вечер (''wjećer'') |
|||
Noc - ноч (''noć'') |
|||
Północ - Полночь (''połnać'') |
|||
=== Pory roku === |
|||
Pory roku - Времени года (''wrjemieni goda'') |
|||
Zima - Зима (''zima'') |
|||
Wiosna - Весна (''wjesna'') |
|||
Lato - (''ljeto'') |
|||
Jesień - Осень (''osjeń'') |
|||
== Pytanie o drogę i kierunki, podróż == |
== Pytanie o drogę i kierunki, podróż == |
||
=== Dojazd === |
|||
Przepraszam panią/pana! - Извините, пожалуйста! (''izwinicje pażałusta'') |
|||
Jak mogę dostać się do Moskwy/centrum/skrzyżowania? - Как доехать до Москвы / центра / перекрестка? (''Kak dajehac da Maskwy/centra/pjeriekrostka?'') |
|||
Musicie jechać/iść ... - Вам надо ехать/идти ... (''Wam nada jechac/idzci ...'') |
|||
<br /> |
|||
=== Kierunki === |
|||
=== Środki transportu === |
|||
== W banku == |
== W banku == |
||
Linia 409: | Linia 464: | ||
== W sklepie == |
== W sklepie == |
||
{{Użyteczny}} |
|||
[[Kategoria:Rozmówki]] |
[[Kategoria:Rozmówki]] |
Wersja z 08:45, 8 kwi 2020
Język rosyjski - język wschodniosłowiański, użytkowany przez około ćwierć miliarda osób. Jest językiem urzędowym w Federacji Rosyjskiej, Kirgistanie, Kazachstanie i na Białorusi, a także jednym z pięciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rosyjski to bardzo rozpowszechniony język w Europie Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej, w Kaukazie i na terenach Dalekiego Wschodu.
Alfabet
Pismo pisane języka rosyjskiego to cyrylica. Składa się ono z 30 liter i 2 znaków specjalnych (znak zmiękczający "Ь" - tzw. miahkij znak i znak twardy "Ъ" - tzw. twiordyj znak). Większość liter jest taka sama jak w języku polskim, ale jest umiejscowiona w innej kolejności (rosyjski alfabet posiada kolejność liter zbliżoną do alfabetu greckiego).
Pismo proste | Pismo pochyłe | Wymowa | Nazwa |
---|---|---|---|
А а | А а | a | a |
Б б | Б б | b | be |
В в | В в | w | we |
Г г | Г г | g | ge |
Д д | Д д | d | de |
Е е | Е е | je | je |
Ё ё | Ё ё | jo | jo |
Ж ж | Ж ж | ż | ż |
З з | З з | z | z |
И и | И и | i | i |
Й й | Й й | j | i kratkaje |
К к | К к | k | k |
Л л | Л л | ł | eł |
М м | М м | em | |
Н н | Н н | n | en |
О о | О о | o | |
П п | П п | p | pe |
Р р | Р р | r | er |
Т т | Т т | t | te |
У у | У у | u | |
Ф ф | Ф ф | f | e |
Х х | Х х | ch | ch |
Ц ц | Ц ц | ce | |
Ч ч | Ч ч | cz | cz |
Ш ш | Ш ш | sz | sza |
Щ щ | Щ щ | szcz | sia |
Ъ ъ | Ъ ъ | twardy znak | twiordyj znak |
Ы ы | Ы ы | y | y |
Ь ь | Ь ь | miękki znak | miahkij znak |
Э э | Э э | e | |
Ю ю | Ю ю | ju | ju |
Я я | Я я | ja | ja |
Zasady wymowy
Pewne cechy wymowy rosyjskiej nie są uwzględniane w transkrypcji:
- О nieakcentowane wymawia się niemal jak /a/, np.: вода́ (woda) – /wa|da/, коро́ва (korowa) – /ka|rowə, пу́сто (pusto) – /|pustə/.
- Nieakcentowane е i я (oraz а po ч, щ) wymawia się pośrednio między /e/ i /i/ (/ɪ/), np. весна́ (wiesna) – /wi|sna/, пятно́ (piatno) – /pi|tno/, часы́ (czasy) – /czisy/.
- Rosyjskie miękkie s´, z´ są mniej miękkie od polskich ś, ź, brzmią trochę jak sj, zj w jednej głosce. Połączenia си, зи należy więc wymawiać możliwie twardo, jak w sinus, rozindyczyć.
- Ч, щ są zawsze miękkie. (Ж, ш, ц są zawsze twarde.) Brzmią jak polskie ć i ś. Щ można też wymawiać jako podwójne miękkie sz.
- Rosyjskie l jest zawsze miękkie. Brzmi pośrednio między l i j. Przy jego wymowie należy przybliżyć całą przednią i środkową część języka do podniebienia. Rosyjskie ли wymawiamy jak polskie li.
- Natomiast rosyjskie ł odpowiada polskiemu ł scenicznemu (czyli jest bardziej podobne do l od polskiego potocznego ł, tzn. u niezgłoskotwórczego). Przy jego wymowie należy trzymać prawie cały język nisko i tylko jego czubkiem dotykać do zębów. Zmiękczanie л jest więc w zasadzie regularne.
- W rosyjskim в po bezdźwięcznych wymawiamy jak polskie w (a nie f). Твой należy więc wymawiać wyraźnie /twoj/.
- Połączenia -тся, -ться w zakończeniach czasowników zwrotnych wymawia się jak /-csa/.
- Г w końcówkach dopełniacza -ого, -его wymawia się jak polskie w, np. до́брого (dobrogo) – /|dobrawa/, дре́внего (driewniego) – /|dr´ewniwə/
- Wyrazy что, что́бы (czto, cztoby) wymawia się jak /szto/, /|sztoby/.
Powitania i pożegnania
Dzień dobry - здравствуйте (zdrastwujcje)
Dzień dobry (rano) - доброе утро (dobraje utra)
Dzień dobry (popołudniu) - добрый день (dobryj dzjeń)
Dobry wieczór - добрый вечер (dobryj wjecjer)
Cześć - привет (priwjet)
Do zobaczenia - до встречи (da wstrjeći)
Do widzenia - до свидания (da swidanija)
Żegnaj - прощай (praśaj)
Zwroty grzecznościowe
Dziękuje - спасибо (spasiba)
Bardzo dziękuje - Большое спасибо (bolszaje spasiba)
Proszę - пожалуйста (pażałusta)
Przepraszam - простите (prasticje)
Bardzo przepraszam - извините (izwinicje)
Zapoznanie
Nie znamy się, jak ty się nazywasz? - Мы ещё не знакомы, как тебя зовут? (My jeśo nie znakomy, kak cjebja zawut?)
Nazywam się ... , a ty? - Меня зовут ... , а тебя? (Mienja zawut ... , a cjebja?)
Bardzo mi miło - Очень приятно (Oćeń prijatna)
Mi też - Мне тоже (Mnje toże)
Ile masz lat? - Сколько тебе лет? (Skolka cjebje ljet?)
Mam ... lat, a ty? - Мне ... лет, а вам? (Mnje ... ljet, a wam?)
Ja też - Я тоже (Ja toże)
Uwaga: w przypadku gdy nasz wiek kończy się na 1 (np. 1, 21, 31 ...) zamiast słowa лет (lat - ljet) pojawia się słowo год (god). Natomiast gdy wiek kończy się na 2,3,4 to pojawia się słowo года (lata - goda), np. Mam 23 lata - Мне 23 года (Mnje dwadcac tri goda).
Język i narodowości
Czy mówisz po rosyjsku? - Вы говорите по-русски? (Wy gawaricje pa russkij?)
Tak mówię po rosyjsku - Я говорю по-русски (Ja gawarju pa russkij)
Czy dobrze mówisz po rosyjsku? - Вы хорошо говорите по-русски? (Wy haraszo gawaricje pa russkij?)
Tak/Nie/Trochę - Да/Нет/Немножко (Da/Niet/Niemnożka)
Skąd jesteś? - Откуда вы? (Atkuda wy?)
Jestem z Polski - Я из Польши (Ja iz Polszy)
Jestem z Rosji - Я из России (Ja iz Rasiji)
Jestem Polakiem - Я Поляк (Ja Paljak)
Polska, Polak, Polka - Польша, Поляк, Полька
Rosja, Rosjanin, Rosjanka - Россия, Русский, Россиянка
Białoruś, Białorusin, Białorusinka - Беларусь, Белузин, Белрусинка
Niemcy, Niemiec, Niemka - Германия, Германиец, Германка
Anglia, Anglik, Angielka - Англия, Англичанин, Англичанка
Włochy, Włoch, Włoszka - Италия, Италиец, Итальянка
Francja, Francuz, Francuzka - Франция, Француз, Французка
Zaimki osobowe
- я – ja
- ты – ty
- он – on
- она – ona (ana)
- оно – ono (ano)
- мы – my
- вы – wy
- они – oni (ani)
Liczebniki
Pod względem semantycznym liczebniki w języku rosyjskim dzielą się na dwie grupy:
- Liczebniki główne (количественные) – odpowiadają na pytanie сколько? (ile - skolka) Np.: два, десять, сорок три, сто.
- Liczebniki porządkowe (порядковые) – odpowiadają na pytanie который? (który - katoryj) Np.: второй, десятый, сорок третий, сотый.
0 – ноль
1 – оди́н 2 – два 3 – три 4 – четы́ре 5 – пять 6 – шесть 7 – семь 8 – во́семь 9 – де́вять 10 – де́сять 11 – оди́ннадцать 12 – двена́дцать 13 – трина́дцать 14 – четы́рнадцать 15 – пятна́дцать |
16 – шестна́дцать
17 – семна́дцать 18 – восемна́дцать 19 – девятна́дцать 20 – два́дцать 21 – два́дцать оди́н 22 – два́дцать два 23 – два́дцать три 24 – два́дцать четы́ре 25 – два́дцать пять 26 – два́дцать шесть 27 – два́дцать семь 28 – два́дцать во́семь 29 – два́дцать де́вять 30 – три́дцать |
40 – со́рок
50 – пятьдеся́т 60 – шестьдеся́т 70 – се́мьдесят 80 – во́семьдесят 90 – девяно́сто 100 – сто 200 – две́сти 300 – три́ста 400 – четы́реста 500 – пятьсо́т 600 – шестьсо́т 700 – семьсо́т 800 – восемьсо́т 900 – девятьсо́т 1000 – ты́сяча |
10 000 – де́сять ты́сяч
100 000 – сто ты́сяч 1 000 000 – миллио́н 1 000 000 000 – миллиа́рд |
Dni tygodnia, pory dnia i roku
Tydzień
Tydzięń - Неделя (niedzjelja)
Poniedziałek - Понедельник (paniedzjelnik)
Wtorek - Вторник (wtornik)
Środa - Среда (srieda)
Czwartek - Четверг (ćetwierg)
Piątek - Пятница (pjatnica)
Sobota - Суббота (subbota)
Niedziela - Воскресенье (waskriesjenije)
Pory dnia
Dzień - День (dzjeń)
Rano - Утро (utra)
Południe - Полдень (połdzjeń)
Popołudnie - после полудня (poslje połudnja)
Wieczór - Вечер (wjećer)
Noc - ноч (noć)
Północ - Полночь (połnać)
Pory roku
Pory roku - Времени года (wrjemieni goda)
Zima - Зима (zima)
Wiosna - Весна (wjesna)
Lato - (ljeto)
Jesień - Осень (osjeń)
Pytanie o drogę i kierunki, podróż
Dojazd
Przepraszam panią/pana! - Извините, пожалуйста! (izwinicje pażałusta)
Jak mogę dostać się do Moskwy/centrum/skrzyżowania? - Как доехать до Москвы / центра / перекрестка? (Kak dajehac da Maskwy/centra/pjeriekrostka?)
Musicie jechać/iść ... - Вам надо ехать/идти ... (Wam nada jechac/idzci ...)
Kierunki
Środki transportu
W banku
Bank - банк (bank)
Pieniądze - деньги (dzjengi)
Bankomat - банкомат (bankamat)
Transakcja - сделка (sdzjełka)
Konto bankowe - банковский счет (bankowskij sćot)
Karta kredytowa - кредитка (krieditka)
Transfer pieniędzy - трансфер (transfjer)
Chcę znać stan mojego konta - Я бы хотел узнать состояние своего счета
Chcę wpłacić pieniądze na moje konto - Я бы хотел внести депозит
Chcę wyjąć nieco pieniędzy z konta oszczędnościowego - Я бы хотел снять денег со сберегательного счета
W restauracji
W sklepie
|
Ten artykuł ma już minimum informacji, które czynią go użytecznym. Jednak jeszcze wiele brakuje, aby stał się przewodnikiem. Możesz pomóc uzupełniając luki i rozbudowując już rozpoczęte sekcje. |