Rozmówki rosyjskie

Mapa państw z językiem rosyjskim jako: urzędowym (ciemnoniebieski) oraz państwa, w których posługuje się nim ponad 30% (jasnoniebieski)

Język rosyjski - język wschodniosłowiański, użytkowany przez około ćwierć miliarda osób. Jest językiem urzędowym w Federacji Rosyjskiej, Kirgistanie, Kazachstanie i na Białorusi, a także jednym z pięciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rosyjski to bardzo rozpowszechniony język w Europie Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej, w Kaukazie i na terenach Dalekiego Wschodu.

Alfabet

Pismo pisane języka rosyjskiego to cyrylica. Składa się ono z 30 liter i 2 znaków specjalnych (znak zmiękczający "Ь" - tzw. miahkij znak i znak twardy "Ъ" - tzw. twiordyj znak). Większość liter jest taka sama jak w języku polskim, ale jest umiejscowiona w innej kolejności (rosyjski alfabet posiada kolejność liter zbliżoną do alfabetu greckiego).

Litery rosyjskiego alfabetu

Pismo proste	Pismo pochyłe	Wymowa	Nazwa
А а	А а	a	a
Б б	Б б	b	be
В в	В в	w	we
Г г	Г г	g	ge
Д д	Д д	d	de
Е е	Е е	je	je
Ё ё	Ё ё	jo	jo
Ж ж	Ж ж	ż	ż
З з	З з	z	z
И и	И и	i	i
Й й	Й й	j	i kratkaje
К к	К к	k	k
Л л	Л л	ł	eł
М м	М м		em
Н н	Н н	n	en
О о	О о	o
П п	П п	p	pe
Р р	Р р	r	er
Т т	Т т	t	te
У у	У у	u
Ф ф	Ф ф	f	e
Х х	Х х	ch	ch
Ц ц	Ц ц		ce
Ч ч	Ч ч	cz	cz
Ш ш	Ш ш	sz	sza
Щ щ	Щ щ	szcz	sia
Ъ ъ	Ъ ъ	twardy znak	twiordyj znak
Ы ы	Ы ы	y	y
Ь ь	Ь ь	miękki znak	miahkij znak
Э э	Э э	e
Ю ю	Ю ю	ju	ju
Я я	Я я	ja	ja

Zasady wymowy

Pewne cechy wymowy rosyjskiej nie są uwzględniane w transkrypcji:

• О nieakcentowane wymawia się niemal jak /a/, np.: вода́ (woda) – /wa|da/, коро́ва (korowa) – /ka|rowə, пу́сто (pusto) – /|pustə/.
• Nieakcentowane е i я (oraz а po ч, щ) wymawia się pośrednio między /e/ i /i/ (/ɪ/), np. весна́ (wiesna) – /wi|sna/, пятно́ (piatno) – /pi|tno/, часы́ (czasy) – /czisy/.
• Rosyjskie miękkie s´, z´ są mniej miękkie od polskich ś, ź, brzmią trochę jak sj, zj w jednej głosce. Połączenia си, зи należy więc wymawiać możliwie twardo, jak w sinus, rozindyczyć.
• Ч, щ są zawsze miękkie. (Ж, ш, ц są zawsze twarde.) Brzmią jak polskie ć i ś. Щ można też wymawiać jako podwójne miękkie sz.
• Rosyjskie l jest zawsze miękkie. Brzmi pośrednio między l i j. Przy jego wymowie należy przybliżyć całą przednią i środkową część języka do podniebienia. Rosyjskie ли wymawiamy jak polskie li.
• Natomiast rosyjskie ł odpowiada polskiemu ł scenicznemu (czyli jest bardziej podobne do l od polskiego potocznego ł, tzn. u niezgłoskotwórczego). Przy jego wymowie należy trzymać prawie cały język nisko i tylko jego czubkiem dotykać do zębów. Zmiękczanie л jest więc w zasadzie regularne.
• W rosyjskim в po bezdźwięcznych wymawiamy jak polskie w (a nie f). Твой należy więc wymawiać wyraźnie /twoj/.
• Połączenia -тся, -ться w zakończeniach czasowników zwrotnych wymawia się jak /-csa/.
• Г w końcówkach dopełniacza -ого, -его wymawia się jak polskie w, np. до́брого (dobrogo) – /|dobrawa/, дре́внего (driewniego) – /|dr´ewniwə/
• Wyrazy что, что́бы (czto, cztoby) wymawia się jak /szto/, /|sztoby/.

Powitania i pożegnania

Dzień dobry - здравствуйте (zdrastwujcje)

Dzień dobry (rano) - доброе утро (dobraje utra)

Dzień dobry (popołudniu) - добрый день (dobryj dzjeń)

Dobry wieczór - добрый вечер (dobryj wjecjer)

Cześć - привет (priwjet)

Do zobaczenia - до встречи (da wstrjeći)

Do widzenia - до свидания (da swidanija)

Żegnaj - прощай (praśaj)

Zwroty grzecznościowe

Dziękuje - спасибо (spasiba)

Bardzo dziękuje - Большое спасибо (bolszaje spasiba)

Proszę - пожалуйста (pażałusta)

Przepraszam - простите (prasticje)

Bardzo przepraszam - извините (izwinicje)

Zapoznanie

Nie znamy się, jak ty się nazywasz? - Мы ещё не знакомы, как тебя зовут? (My jeśo nie znakomy, kak cjebja zawut?)

Nazywam się ... , a ty? - Меня зовут ... , а тебя? (Mienja zawut ... , a cjebja?)

Bardzo mi miło - Очень приятно (Oćeń prijatna)

Mi też - Мне тоже (Mnje toże)

Ile masz lat? - Сколько тебе лет? (Skolka cjebje ljet?)

Mam ... lat, a ty? - Мне ... лет, а вам? (Mnje ... ljet, a wam?)

Ja też - Я тоже (Ja toże)

Uwaga: w przypadku gdy nasz wiek kończy się na 1 (np. 1, 21, 31 ...) zamiast słowa лет (lat - ljet) pojawia się słowo год (god). Natomiast gdy wiek kończy się na 2,3,4 to pojawia się słowo года (lata - goda), np. Mam 23 lata - Мне 23 года (Mnje dwadcac tri goda).

Język i narodowości

Czy mówisz po rosyjsku? - Вы говорите по-русски? (Wy gawaricje pa russkij?)

Tak mówię po rosyjsku - Я говорю по-русски (Ja gawarju pa russkij)

Czy dobrze mówisz po rosyjsku? - Вы хорошо говорите по-русски? (Wy haraszo gawaricje pa russkij?)

Tak/Nie/Trochę - Да/Нет/Немножко (Da/Niet/Niemnożka)

Skąd jesteś? - Откуда вы? (Atkuda wy?)

Jestem z Polski - Я из Польши (Ja iz Polszy)

Jestem z Rosji - Я из России (Ja iz Rasiji)

Jestem Polakiem - Я Поляк (Ja Paljak)

Polska, Polak, Polka - Польша, Поляк, Полька

Rosja, Rosjanin, Rosjanka - Россия, Русский, Россиянка

Białoruś, Białorusin, Białorusinka - Беларусь, Белузин, Белрусинка

Niemcy, Niemiec, Niemka - Германия, Германиец, Германка

Anglia, Anglik, Angielka - Англия, Англичанин, Англичанка

Włochy, Włoch, Włoszka - Италия, Италиец, Итальянка

Francja, Francuz, Francuzka - Франция, Француз, Французка

Zaimki osobowe

• я – ja
• ты – ty
• он – on
• она – ona (ana)
• оно – ono (ano)
• мы – my
• вы – wy
• они – oni (ani)

Liczebniki

Pod względem semantycznym liczebniki w języku rosyjskim dzielą się na dwie grupy:

1. Liczebniki główne (количественные) – odpowiadają na pytanie сколько? (ile - skolka) Np.: два, десять, сорок три, сто.
2. Liczebniki porządkowe (порядковые) – odpowiadają na pytanie который? (który - katoryj) Np.: второй, десятый, сорок третий, сотый.

Liczebniki główne (od zera do miliarda)

0 – ноль 1 – оди́н 2 – два 3 – три 4 – четы́ре 5 – пять 6 – шесть 7 – семь 8 – во́семь 9 – де́вять 10 – де́сять 11 – оди́ннадцать 12 – двена́дцать 13 – трина́дцать 14 – четы́рнадцать 15 – пятна́дцать

16 – шестна́дцать 17 – семна́дцать 18 – восемна́дцать 19 – девятна́дцать 20 – два́дцать 21 – два́дцать оди́н 22 – два́дцать два 23 – два́дцать три 24 – два́дцать четы́ре 25 – два́дцать пять 26 – два́дцать шесть 27 – два́дцать семь 28 – два́дцать во́семь 29 – два́дцать де́вять 30 – три́дцать

40 – со́рок 50 – пятьдеся́т 60 – шестьдеся́т 70 – се́мьдесят 80 – во́семьдесят 90 – девяно́сто 100 – сто 200 – две́сти 300 – три́ста 400 – четы́реста 500 – пятьсо́т 600 – шестьсо́т 700 – семьсо́т 800 – восемьсо́т 900 – девятьсо́т 1000 – ты́сяча

10 000 – де́сять ты́сяч 100 000 – сто ты́сяч 1 000 000 – миллио́н 1 000 000 000 – миллиа́рд

Dni tygodnia, pory dnia i roku

Tydzień

Tydzięń - Неделя (niedzjelja)

Poniedziałek - Понедельник (paniedzjelnik)

Wtorek - Вторник (wtornik)

Środa - Среда (srieda)

Czwartek - Четверг (ćetwierg)

Piątek - Пятница (pjatnica)

Sobota - Суббота (subbota)

Niedziela - Воскресенье (waskriesjenije)

Pory dnia

Dzień - День (dzjeń)

Rano - Утро (utra)

Południe - Полдень (połdzjeń)

Popołudnie - после полудня (poslje połudnja)

Wieczór - Вечер (wjećer)

Noc - ноч (noć)

Północ - Полночь (połnać)

Pory roku

Pory roku - Времени года (wrjemieni goda)

Zima - Зима (zima)

Wiosna - Весна (wjesna)

Lato - (ljeto)

Jesień - Осень (osjeń)

Pytanie o drogę i kierunki, podróż

Dojazd

Przepraszam panią/pana! - Извините, пожалуйста! (izwinicje pażałusta)

Jak mogę dostać się do Moskwy/centrum/skrzyżowania? - Как доехать до Москвы / центра / перекрестка? (Kak dajehac da Maskwy/centra/pjeriekrostka?)

Musicie jechać/iść ... - Вам надо ехать/идти ... (Wam nada jechac/idzci ...)

W banku

Bank - банк (bank)

Pieniądze - деньги (dzjengi)

Bankomat - банкомат (bankamat)

Transakcja - сделка (sdzjełka)

Konto bankowe - банковский счет (bankowskij sćot)

Karta kredytowa - кредитка (krieditka)

Transfer pieniędzy - трансфер (transfjer)

Chcę znać stan mojego konta - Я бы хотел узнать состояние своего счета

Chcę wpłacić pieniądze na moje konto - Я бы хотел внести депозит

Chcę wyjąć nieco pieniędzy z konta oszczędnościowego - Я бы хотел снять денег со сберегательного счета