Spalski Park Krajobrazowy

Z Wikipodróży

Spalski Park Krajobrazowy utworzony został w 1995 r. i ma powierzchnię 13 110 ha, z otuliną 24 134 ha. Zajmuje część Równiny Piotrkowskiej, Równiny Radomskiej oraz Doliny Białobrzeskiej.
Najciekawszy w nim jest malowniczy przełomowy odcinek doliny Pilicy pod Inowłodzem, z wychodniami skał jurajskich oraz nizinna część doliny rzeki z szerokimi terasami, meandrami, starorzeczami oraz zwartymi kompleksami leśnymi dawnej Puszczy Pilickiej.
Najwyższe wzniesienia Parku dochodzą do 210 m n.p.m., a wiele z nich stanowi doskonałe punkty widokowe. Przeważają tereny leśne (57,4% powierzchni) a znaczny jest udział użytków rolnych (35,6% powierzchni). Najciekawsze przyrodniczo lasy (okazałe dęby, sosny i świerki) występują w okolicach Spała, Konewki, Liciążnej, Żądłowic i Smardzewic.
Największą powierzchnię zajmują zbiorowiska borowe, wśród których dominują świeże bory sosnowe z drzewostanami pochodzącymi z sadzenia.
Ochroną gatunkową objęte są tu m.in.: bluszcz pospolity, wawrzynek wilczełyko, widłaki, pluskwica europejska, rosiczka okrągłolistna. Wśród rzadkich roślin na szczególną uwagę zasługują gatunki górskie: żywiec dziesięciolistny, wroniec widlasty, trzcinnik owłosiony oraz jodła pospolita, występująca tu na granicy zasięgu. Spośród 31 gatunków ssaków 7 objętych jest ochroną prawną (w tym na uwagę zasługuje stanowisko łosia).
Interesującą grupą ssaków są nietoperze. W starych bunkrach w Konewce znajduje się jedno z największych zimowisk nietoperzy w Polsce.
Spośród 200 gatunków ptaków spotkać tu można bociana czarnego, zimorodka, derkacza, tracza oraz bardzo rzadkiego cietrzewia.
W Pilicy oraz jej starorzeczach stwierdzono występowanie 28 gatunków ryb i smoczkoustych, w tym rzadkiego minoga strumieniowego.
Ponadto odnotowano 9 gatunków płazów i 5 gatunków gadów.
Rejon Konewki i Inowłodza jest ostoją wielu rzadkich w skali kraju gatunków owadów. Na terenie Parku i otuliny znajduje się 5 rezerwatów przyrody: Rezerwat Konewka, Rezerwat przyrody Jeleń, Sługocice, Spała i Rezerwat Żądłowice.
Ważniejsze zabytki kultury materialnej to: romański kościół pw. św. Idziego z 1086 r. w Inowłodzu, ruiny zamku króla Kazimierza Wielkiego w Inowłodzu, zespół kościelno-klasztorny w Studziannem-Poświętnem z XVIII w., kościół modrzewiowy w stylu zakopiańskim w Spale z 1926 r.
We wsiach często występuje zabytkowe budownictwo drewniane, np: wiatraki, młyny i tartaki wodne (Brzustów, Brudzewice).
Zachował się też folklor rejonu rawskiego i opoczyńskiego (Królowa Wola, Zakościele, Rzeczyca).

W Rzeczycy i Grotowicach znajdują się zabytkowe parki dworskie powstałe w XVIII w.