Przytoczna

Przytoczna – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Przytoczna.

Informacje

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa gorzowskiego.

Współrzędne geograficzne: 52°34′38,3″N, 15°40′45,9″E

Duża wieś (2420 mieszkańców) położona nad jeziorem Przytoczno (powierzchnia 19 ha, głębokość 6 m) i Nadolnym, w dolinie strumienia Dłuska Struga pomiędzy jeziorami Przytoczno, 12 km na wschód od Skwierzyny, przy drodze do Poznania, przy linii kolejowej (nieczynnej) i szosie nr 24 Pniewy – Skwierzyna. Siedziba Urzędu Gminy. Ze względu na atrakcyjną lokalizację wśród pól uprawnych, lasów i jezior miejscowość posiada docenione walory turystyczne.

Historia

Przytoczna istniała już w XIII w., źródła z 1398 r. wymieniają Jadwigę i Jarochnę z Przetoczna. W 1564 r. osada płaciła dziesięcinę biskupowi poznańskiemu, w 1580 r. właścicielami wsi byli Jadwiga i Stanisław Przetoccy oraz Jan i Abraham Kręscy. Pierwszy kościół katolicki powstał przed 1510 r., zniszczony w wyniku pożaru został odbudowany staraniem wojewody kaliskiego Jędrzeja Zakrzewskiego ok. 1740 r. W 1640 r. istniały tu szkoła i szpital – ufundowany przez dziedziczkę Brezinę. Pod koniec XVIII w. Przytoczna była miasteczkiem, w którym odbywało się 5 jarmarków rocznie.

Po II rozbiorze Polski w 1793 r. wieś znalazła się pod panowaniem Prus, w latach 1807-1815 należała do Księstwa Warszawskiego.

U schyłku XIX w. istniały tu 2 kościoły, 2 młyny, 2 szkoły (katolicka i ewangelicka), fabryka syropu i 5 gorzelni.

Kościół protestancki wzniesiono ok. 1600 r. z drewna, w 1856 r. zbudowano kościół murowany, który w latach 1971-1977 przebudowano na dom kultury.

W 1936 r. Przytoczną umieszczono na liście miejscowości wypoczynkowych – kurortów.

W czasie II wojny światowej znajdował się tu obóz jeńców francuskich, pracujących na roli w miejscowym majątku. Do 1945 r. we wsi przetrwała dość znaczna grupa ludności polskiej.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są:

zespół pałacowy, z XVIII/XIX w.:
- pałac – (dwór) barokowy z 2. połowy XVIII w., rozbudowany w 1. połowie XX w. o piętrowe skrzydło. Dwór kryty jest mansardowym dachem z lukarnami.
- park krajobrazowy przy dworze, z połowy XVIII w., o powierzchni 10,5 ha, przekształcony w XIX w., w jego drzewostanie wyróżnia się kilka dorodnych dębów o obwodach do 550 cm.
dom, ul. Dworcowa 24, z XIX w.

Inne zabytki:

Nad jeziorem neoromański kościół Trójcy Świętej z lat 1870-1871, z wysoką ceglaną wieżą, w prezbiterium barokowy ołtarz główny i obraz Trójcy Świętej z XIX w.
Starsza część wsi rozciąga się nad jeziorem (m.in. domy o konstrukcji szachulcowej z końca XIX i pocz. XX w.).

W części zach., przy szosie do Gorzowa, osiedle mieszkaniowe i obiekty zaplecza technicznego rolnictwa, zbudowane ok. 1975 r. dla mającego wówczas siedzibę w Przytocznej jednego z największych w Polsce kombinatów PGR „Goraj”, gospodarującego na powierzchni 20 000 ha. Przy szosie do Poznania budynki zbudowanej ok. 1975 r. fermy dla prawie 1000 krów, wówczas jednej z największych w kraju.

PKP — (do Poznania 98 km, Międzychodu 16 km, Gorzowa 33 km) linia kolejowa otwarta w 1887 r., już nieczynna, budynek stacji kolejowej przystosowany do innych celów.

Ciekawostki

Przy szosie do Gorzowa pomnik żołnierzy II Armii WP, odsłonięty w 1978 r.

Gdzie dalej

Rokitno (powiat międzyrzecki) 4 km na południowy zachód, zabytkowy kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Rokitniańskiej z lat 1746-1756. Na sklepieniu żaglastym polichromia z XVIII w. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Madonna Rokitniańska, szkoły niderlandzkiej z XVI w. — dar Jana Opalińskiego, opata cystersów z Bledzewa. Obraz zakryty srebrną sukienką z białym orłem na piersi, przetrwał cały okres okupacji niemieckiej. Madonna w ołtarzu od wielu lat jest celem licznych pielgrzymek.

http://przytoczna.pl Strona Urzędu Gminy Przytoczna