Powiat żywiecki

Powiat żywiecki

Powiat żywiecki – powiat ziemski w województwie śląskim. Jego siedzibą jest miasto Żywiec.

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejskie: Żywiec
• gminy wiejskie: Czernichów, Gilowice, Jeleśnia, Koszarawa, Lipowa, Łękawica, Łodygowice, Milówka, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Ślemień, Świnna, Ujsoły, Węgierska Górka
• miasta: Żywiec

Położenie

Powiat żywiecki położony jest w południowej części województwa śląskiego i obejmuje swoim zasięgiem 15 gmin (jedna gmina miejska – Żywiec i czternaście gmin wiejskich).

Od zachodu graniczy z powiatem cieszyńskim, od północy z bielskim i wadowickim, od wschodu z powiatem suskim, a od południa ze Słowacją.

Powierzchnia powiatu żywieckiego wynosi 1.039,96 km², co stanowi 8,4% całości powierzchni województwa, co stawia go na drugim miejscu pod względem wielkości. Obszary leśne zajmują 548 km² powierzchni powiatu.

Warto zobaczyć

Elektrownia Porąbka-Żar znajduje się wewnątrz oraz na powierzchni góry Żar o wysokości około 850 m n.p.m., a jej wysokość względna wynosi ok. 400 m. Leży ona w Beskidzie Żywieckim, ok. 10 km od centrum Żywca, nad Zbiornikiem Międzybrodzkim na rzece Sole.

W skład elektrowni wchodzi potężny zbiornik znajdujący się na szczycie góry. Ma on 650 m długości oraz 250 m szerokości w najszerszym miejscu. Obwałowania mają ponad 30 m wysokości. Ma kształt deltoidu. Mieści on 2 310 000 m³ wody, zbiornik pełni funkcję akumulatora energii. Drugi zbiornik znajdujący się 432 metry niżej to zalew żywiecki.

Gdy w ciągu doby elektrownia posiada nadwyżki mocy wykorzystywane są one do pompowania wody do zbiornika górnego. W okresach szczytowego zapotrzebowania na moc woda spuszczana jest ze zbiornika górnego, a jej energia wykorzystywana jest do napędzania turbin. Wszystkie turbiny dają moc 500 MW. Czas rozruchu elektrowni wynosi zaledwie 3 minuty. Pełnią one funkcje zarówno turbin, jak i pomp. Pompując wodę do zbiornika górnego w tempie 145 m³/sek. każda z nich potrzebuje 135 MW. Pompowanie zbiornika do pełna trwa 5 godzin. Następnie woda jest wypuszczana do Zbiornika Międzybrodzkiego napędzając turbiny. Czas pracy elektrowni z wykorzystaniem wody ze zbiornika górnego to 4 godziny.

Prąd o napięciu ponad 14 kV jest transportowany do rozdzielni u stóp góry. Następnie jego napięcie jest zwiększane do 120 000 V (120 kV) i jest przesyłany dalej.

Elektrownia jest udostępniona dla zwiedzających w każdą wakacyjną niedzielę. Turyści są oprowadzani po elektrowni przez jednego z jej pracowników.

Do zbiornika górnego prowadzi asfaltowa droga. Obecnie jest ona zamknięta. Na pewnym odcinku tej drogi występuje „anomalia grawitacyjna”, która objawia się toczeniem się przedmiotów jakby pod górę. Podobno zjawisko to jest złudzeniem. W rzeczywistości przedmiot toczy się w dół, a obserwator błędnie odczytuje nachylenie terenu.

Najłatwiejszy sposób dostania się do zbiornika górnego to wjazd kolejką linowo-terenową (podobną jak na Gubałówce). Kolejka kursuje cały rok. Na górze znajduje się restauracja.

• Główne atrakcje powiatu żywieckiego
• 
  Panorama żywieckiego Śródmieścia
• 
  Fort "Wyrwidąb" w Węgierskiej Górce
• 
  Zabytkowa Karczma w Jeleśni
• 
  Kościół w Żabnicy
• 
  Hala Miziowa w Korbielowie
• 
  Wodospad w Sopotni Wielkiej
• 
  Widok na Milówkę

Transport

Transport drogowy

Drogi ekspresowe

• Droga ekspresowa S1 – w przyszłości stanowić będzie połączenie Pyrzowic i dalej Bielska-Białej ze Zwardoniem oraz słowacką autostradą D3, obecnie czynne są odcinki Bielsko-Biała – Przybędza oraz Milówka – Zwardoń. Planowane jest obejście Węgierskiej Górki (Przybędza – Milówka, 8 km).

Drogi krajowe

• Droga krajowa nr 1 – trasa łącząca Bielsko-Białą i Zwardoń, na odcinkach Bielsko-Biała – Przybędza i Milówka – Zwardoń ma status drogi ekspresowej.

Drogi wojewódzkie

• Droga wojewódzka nr 781 – biegnie z Chrzanowa (województwo małopolskie) do Łękawicy, gdzie łączy się z drogą wojewódzką nr 946. Droga przebiega przez Kocierz Rychwałdzki i Kocierz Moszczanicki.
• Droga wojewódzka nr 943 – łączy Laliki z granicą z Czechami w Jasnowicach (powiat cieszyński).
• Droga wojewódzka nr 945 – trasa stanowiąca połączenie Żywca z Korbielowem i granicą ze Słowacją. Przy drodze leżą miejscowości takie jak Żywiec, Świnna, Pewel Mała, Jeleśnia, Krzyżowa i Korbielów.
• Droga wojewódzka nr 946 – łączy Żywiec z Suchą Beskidzką i drogą krajową nr 28 do Zakopanego. Miejscowości na terenie powiatu przez które przebiega trasa to Żywiec, Łękawica, Okrajnik, Gilowice i Las.
• Droga wojewódzka nr 948 – trasa stanowiąca połączenie Żywca z Oświęcimiem. Biegnie przez miejscowości powiatu żywieckiego takie jak Żywiec, Tresna, Czernichów, Międzybrodzie Żywieckie i Międzybrodzie Bialskie.

Transport autobusowy

Osiemnaście linii MZK Żywiec łączy centrum miasta z wszystkimi jego dzielnicami oraz okolicznymi miejscowościami leżącymi na terenie gmin: Buczkowice (powiat bielski), Łodygowice, Czernichów, Gilowice, Świnna, Radziechowy-Wieprz i Lipowa.

Po upadku PKS Żywiec komunikację lokalną zapewniają prywatni przewoźnicy. Na terenie gmin Czernichów i Łodygowice kursują autobusy PKS Bielsko-Biała. Gminę Lipowa obsługują pojazdy firmy JM-BUS oraz Travel Bus. Transport na terenie gmin Rajcza, Ujsoły oraz Węgierska Górka (z wyjątkiem Żabnicy prowadzi Thermocar, gminę Milówka obsługuje przedsiębiorstwo Dumar. Do gmin Łękawica, Gilowice oraz Ślemień dojeżdżają pojazdy przewoźników takich jak Janowiec, Euro-travel, Chrustek Travel oraz RS Transport. Wielu przewoźników działa również na terenie gmin Jeleśnia i Koszarawa.

Głównym punktem przesiadkowym komunikacji lokalnej pozostaje dworzec autobusowy w Żywcu, położony przy ul. Dworcowej w dzielnicy Zabłocie. Do innych ważnych przystanków należą Tesco (Al. Jana Pawła II), Plac Grunwaldzki i Ogródek Jordanowski (al. Piłsudskiego).

Transport kolejowy

Główny dworzec kolejowy w Żywcu. Powiat żywiecki leży na trasie dawnej Galicyjskiej Kolei Transwersalnej, na skrzyżowaniu dwóch linii kolejowych:

• Linia kolejowa 97 – łączy stacje Żywiec i Sucha Beskidzka.
• Linia kolejowa 139 – prowadzi z Katowic przez Bielsko-Białą do Zwardonia.

Do najważniejszych stacji na terenie powiatu należą: Żywiec, Węgierska Górka, Zwardoń, Łodygowice, Rajcza i Milówka.

---