Powiat ropczycko-sędziszowski
Powiat ropczycko-sędziszowski – powiat w Polsce, w województwie podkarpackim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą są Ropczyce.
Podział administracyjny
[edytuj]W skład powiatu wchodzi: Gminy miejsko-wiejskie
Ropczyce Sędziszów Małopolski
Gminy wiejskie
Iwierzyce Ostrów Wielopole Skrzyńskie
Miasta
Ropczyce Sędziszów Małopolski
Sąsiednie powiaty
powiat kolbuszowski powiat rzeszowski powiat strzyżowski powiat dębicki powiat mielecki
Warto zobaczyć
[edytuj]w Ropczycach
[edytuj]Zabytki Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego
Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego zbudowany ok. 1368 roku, przebudowany po pożarze w 1873; sanktuarium Matki Bożej Królowej Rodzin wzniesione ok. 1730 roku, dwukrotnie remontowane w latach 1883 i 1951, wraz z bramą wejściową i ogrodzeniem z XIX wieku; kapliczka św. Jana Nepomucena, zbudowana w XIX wieku; dom drewniany z XIX wieku (ul. Najświętszej Marii Panny) – miejsce urodzenia Józefa Mehoffera; cmentarz żydowski.
w Sędziszowie Młp.
[edytuj]Zabytki Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP Dzwonnica przy kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP z 1823 roku (obecnie nieużywana) Kościół pw. św. Antoniego Plac przed kościołem pw. św. Antoniego Kaplica cmentarna z 1844 roku
Ratusz – został wybudowany w XVII wieku, a przebudowano go w XIX wieku. Budynek jest piętrowy, podpiwniczony, założony na planie wydłużonego prostokąta. Frontowa, północna fasada, zdominowana jest przez wieżę, wyodrębnioną z murów budynku dwoma lizenami. W dolnej partii wieży, nad wejściem, umieszczony jest herb miasta, a powyżej dwa, ujęte w arkadę, neogotyckie okna[20]. Wieża w części górnej przybiera kształt czworoboku o ściętych narożnikach. Przykryta jest wysokim, dwuspadowym dachem z lukarną z przełomu XIX i XX wieku.
Kościół parafialny pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – wybudowany w latach 1694–1699, w stylu późnobarokowym (zbliżonym do stylu kościoła św. Anny w Krakowie), na miejsce kościoła drewnianego, który został zniszczony w XVII wieku na skutek najazdu na miasto wojsk siedmiogrodzkich lub szwedzkich. Za autora planów budowy przyjmuje się architekta Tylmana z Gameren. Pierwotny projekt, przewidywał budowę wzdłuż nawy głównej dwóch rzędów kaplic połączonych przejściami – nie doczekał się on jednak realizacji. W 1762 roku kościół popadł w ruinę. W 1788 roku stan kościoła był taki, że sklepienie groziło zawaleniem. W latach 1788–1792 przeprowadzono remont i dokończono budowę, zmieniając plan – zrezygnowano z połączonego rzędu kaplic na rzecz naw bocznych. W 1792 roku świątynia została konsekrowana. W roku 1817 wnętrze kościoła zostało doszczętnie zniszczone pożarem – odbudowany dopiero w roku 1870 przy wsparciu finansowym miejscowego ziemiaństwa. W czasie II wojny światowej, w wyniku ostrzału artyleryjskiego, uszkodzona została ściana wschodnia budynku i zakrystia. Kościół został zbudowany w stylu późnobarokowym – jest trzynawowy, bazylikowy. Główne wejście do świątyni znajduje się w fasadzie zachodniej, ozdobione jest portalem z czarnego marmuru. Nad portalem umieszczony jest herb Pilawa. Plac kościelny otoczony jest murem z drugiej połowy XVIII i XIX wieku, który z południowej strony jest połączony z dzwonnicą z 1823 roku (obecnie nieużywaną). Ściany wewnątrz kościoła są zdobione polichromią wykonaną przez Stanisława Szmuca w 1974 roku. Ołtarz główny został wykonany przez braci Ligęzów i Aleksandra Krywuta w 1888 roku. Z pierwotnego wyposażenia kościoła zachowały się rzeźby św. Stanisława i św. Wojciecha oraz Matki Boskiej. W zachodniej części północnej nawy bocznej zachował się fragment stiukowej dekoracji przedstawiającej tarczę z herbami Pilawa i Szreniawa, a także inicjałami Michała Potockiego.
Kościół i klasztor oo. Kapucynów – klasztor zbudowano w latach 1739–1741, zaś świątynia pw. św. Antoniego została wzniesiona w latach 1741–1756 i konsekrowana 28 września 1766 roku. Kościół i klasztor powstał według projektu architekta Jana de Oppitz ze Lwowa. Budynki zostały wzniesione w stylu późnobarokowym, tzw. toskańskim. W ołtarzu głównym kościoła umieszczony jest obraz, przeniesiony z kościoła kapucynów w Olesku, przedstawiający św. Antoniego Padewskiego, namalowany przez Szymona Czechowicza w latach 1762–1765. Poniżej umieszczony jest, malowany na desce, obraz Matki Boskiej Częstochowskiej z XVII wieku, ubrany w sukienki z XVIII wieku i wzbogacony metalową oprawą z II poł. XIX wieku – zgodnie z tradycją był to obozowy obraz wojewody wołyńskiego Michała Potockiego. Przed kościołem znajduje się dwupoziomowy, tarasowy dziedziniec, który częściowo otoczony jest balustradą z tralkami a częściowo murem, na którym umieszczono stacje męki pańskiej. Na niższym tarasie, na wysokim cokole, stoi rzeźba Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej wykonaną w 1912 roku przez Wojciecha Samka. Klasztor był pierwotnie budowlą jednopiętrową o trzech skrzydłach – w roku 1929 do dwóch skrzydeł nadbudowano drugie piętro. Zespół klasztorny został otoczony wysokim murem, który w 1783 roku został rozebrany i zastąpiony płotem z rozkazu starosty rzeszowskiego. Obecnie stojący mur zbudowano po roku 1808 (w latach 30. XX wieku był naprawiany). W klasztorze przechowywane są cenne zabytki, m.in.:
obrazy z 1754 roku, przeniesione z klasztoru w Olecku: „Pokłon pasterzy”, „Św. Franciszek pod krzyżem”, „Ostatnia wieczerza”,
obrazy datowane na II poł. XVIII wieku: „Chrystus błogosławiący dzieci”, „Ucieczka do Egiptu”,
kopie oryginałów z XIX wieku portretów fundatorów: Marcjanny z Ogińskich i Michała Potockich,
ornaty i antepedia wykonane techniką gobelinową,
wyroby złotnicze: kielichy, monstrancje, relikwiarze, lichtarze,
ryciny z przedstawieniami świętych i błogosławionych franciszkańskich i kapucyńskich,
zbiór starodruków (około 4 tysiące) z XVI, XVII i XVI wieku.
Ruiny koszar – zostały wzniesione na początku XVIII wieku dla prywatnych wojsk Michała Potockiego, jako część zespołu pałacowego (pałac po tym, jak w XIX wieku popadł w ruinę, został rozebrany). Po I rozbiorze Polski koszary zostały przejęte przez wojsko austriackie, a po roku 1900 zostały przebudowane przez Tarnowskich na folwark.
Kaplica cmentarna – wybudowana w 1844 roku. Budynek wzniesiony jest na planie prostokąta zamkniętego półkoliście. Od frontu dwie kolumny dźwigają wysunięty okap dachu.
Cmentarz żydowski[21] – założony w XVII wieku. Ostatni pochówek na cmentarzu odbył się w roku 1943. W trakcie II wojny światowej nekropolia została całkowicie zniszczona przez niemieckiego okupanta – macewy z cmentarza zostały wykorzystane do utwardzania lokalnych dróg i placów (do dzisiejszych czasów zachował się jeden nagrobek). W 1945 roku postawiono pomnik na zbiorowej mogile osób narodowości żydowskiej, które zostały zamordowane 24 lipca 1942 roku. W 1996 roku Fundacja Rodziny Nissenbaumów przeprowadziła prace porządkowe na cmentarzu.
poza miastami
[edytuj]nie ma