Papua-Nowa Gwinea

Papua-Nowa Gwinea
Lokalizacja
Flaga
Główne informacje
Stolica	Port Moresby
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Waluta	kina
Powierzchnia	462 840
Język	angielski, tok pisin, hiri motu
Religia	protestantyzm
Numer kierunkowy	+675
Domena internetowa	.pg
Strefa czasowa	UTC +10

Papua-Nowa Gwinea – państwo w Oceanii, w Melanezji, położone w większości na wyspie Nowa Gwinea oraz dodatkowo na około 2800 wyspach. Lądowo graniczy jedynie z Indonezją, ale w najbliższym otoczeniu leżą również Australia i Wyspy Salomona. Papuę-Nową Gwineę oblewają wody Oceanu Spokojnego, Morza Nowogwinejskiego oraz Morza Koralowego.

Charakterystyka

Geografia

Papua-Nowa Gwinea położona jest we wschodniej części Nowej Gwinei oraz na sąsiednich archipelagach (przede wszystkim Archipelagu Bismarcka i Wyspach Salomona). Rzeźba wysp jest silnie rozczłonkowana.

Centralną część Nowej Gwinei, na której znajduje się Papua-Nowa Gwinea, zajmują Góry Centralne – łańcuch górski ciągnący się przez całą wyspę. Najwyższym szczytem jest Góra Wilhelma (4509 m) leżąca w Górach Bismarcka, będącym jednym z pasm Gór Centralnych.

Do Gór Centralnych od południowego zachodu przylega płaska, rozległa i miejscami silnie zabagniona nizina. Bagna na nizinach są jednymi z największych na świecie. Wyspy przy północnym wybrzeżu Nowej Gwinei oraz Nowa Brytania leżą na obszarze sejsmicznym. W Papui-Nowej Gwinei znajduje się 18 aktywnych wulkanów (m.in. na wyspach Long, Karkar, Manam). W Papui-Nowej Gwinei często występują trzęsienia ziemi. Sieć rzeczna w Papui-Nowej Gwinei jest dobrze rozwinięta. Najdłuższymi rzekami są: Sepik, Ramu, Fly, Purari.

Na Papui-Nowej Gwinei występuje klimat równikowy (wilgotny, w górach podrównikowy wilgotny). Średnia temperatura dobowa na nizinach wynosi ok. 26 °C, a na terenach górzystych (2500–3000 m) mniej niż 10 °C. Roczna suma opadów waha się od 1500 do 7500 mm. Od grudnia do marca występuje pora bardziej wilgotna, która wiąże się z monsunem północno-zachodnim. Mniej wilgotna pora występuje od maja do października. Na wysokości 2500–3000 m występują ciągłe opady drobnego deszczu (niekiedy gradu).

W Papui-Nowej Gwinei występują lasy równikowe, a na wysokości 1500–3000 m lasy górskie. Zarośla i łąki wysokogórskie znajdują się pod górną granicą lasu na Nowej Gwinei. Na niskich brzegach morskich oraz przy ujściach rzek znajdują się namorzyny. W dorzeczu rzeki Fly występuje sawanna z akacjami i eukaliptusami. Lesistość wynosi 63%.

Wzdłuż wybrzeży występują rafy koralowe.

Historia

Europejczycy pojawili się na terenach dzisiejszej Papui-Nowej Gwinei w XVI w. W 1884 roku wyspy ogłoszono protektoratami Niemiec (część północna – Nowa Gwinea Niemiecka) i Wielkiej Brytanii (część południowa – Nowa Gwinea Brytyjska). W 1906 roku Australia objęła administrację w brytyjskiej części (nazwanej Terytorium Papui), a w 1914 roku, po wybuchu I wojny światowej, równiej w niemieckiej. W 1942 roku wyspy zajęła Japonia. We wrześniu 1945 roku alianci wyparli ostatnie wojska japońskie z wysp. W 1946 roku Terytorium Nowej Gwinei ogłoszono terytorium powierniczym Organizacji Narodów Zjednoczonych, które administrowała Australia. W 1949 roku Australia połączyła obie części w jednolite związkowe terytorium zamorskie o nazwie Papua-Nowa Gwinea. W 1951 roku rozpoczęto przekazywanie lokalnym organom zarządzanie sprawami wewnętrznymi. Powołano Radę Ustawodawczą, którą w 1964 roku zastąpiono wybieraną przez mieszkańców wysp Izbą Zgromadzeń. W grudniu 1973 roku Papua-Nowa Gwinea uzyskała pełną autonomię wewnętrzną, a 16 września 1975 roku ogłosiła niepodległość, przyjęła konstytucję oraz została członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych i brytyjskiej Wspólnoty Narodów.

Pierwszym premierem Papui-Nowej Gwinei został Michael Somare, który był także głównym inicjatorem niepodległości. W 1980 roku urząd premiera objął Julius Chan. W latach 80. występował konflikt z sąsiednią Indonezją przez masowy napływ Papuasów z indonezyjskiej części Nowej Gwinei. Pod koniec lat 80. pojawiły się dążenia separatystyczne na Wyspie Bougainville’a. Po wprowadzeniu stanu wyjątkowego w 1989 roku na wyspie wybuchła wojna domowa. W wyniku wojny zginęło ok. 20 tys. osób, a gospodarka Papui-Nowej Gwinei znacznie ucierpiała (m.in. po zamknięciu kopalni miedzi w Panguna). W 1997 roku funkcję gubernatora generalnego objął Silas Atopare. Po zawieszeniu broni w 1998 roku powołano przejściowy organ administracji wyspy – Ludowy Kongres Bougainville. W 2001 roku Ludowy Kongres Bougainville wynegocjował z rządem stopniowe zwiększanie autonomii wyspy oraz przeprowadzenie do 2020 roku referendum niepodległościowego. W 2002 roku premierem ponownie został Michael Somare, a w 2004 roku funkcję gubernatora generalnego objął Paulias Matane.

Dojazd

Samochodem

Istnieje tylko jedno połączenie lądowe z innym krajem, a mianowicie z Jayapura w Indonezji i małym miasteczkiem Vanimo na północnym wybrzeżu PNG. Niestety droga między granicą indonezyjską a Vanimo zwykle jest nieprzejezdna ze względu na tropikalne deszcze.

Samolotem

Największym portem lotniczym Papui-Nowej Gwinei jest port lotniczy Port Moresby. Istnieje regularne połączenie lotnicze z Australią – bezpośrednio z Sydney, Brisbane i Cairns; z Singapurem; oraz Filipinami – Manila. Najbardziej bezpośredni lot z Polski to połączenie przez Singapur, nie tylko ze względu na cenę biletów, ale także ze względu na łatwość otrzymania wizy, którą można nabyć na lotnisku w Port Moresby za 100 dolarów: turystyczną, uprawniającą do pobytu na dwa miesiące. W przypadku wylotu z Australii konieczna jest już wiza w paszporcie, którą w Europie można otrzymać za pośrednictwem Ambasady Australijskiej w Londynie.

Port Moresby

Regiony

• Papua – region dawnej koloni brytyjskiej ze stolicą Port Moresby. Połączenie z tym miastem tylko drogą lotniczą z Australii, Singapuru i Filipin. Poza lotniczymi, Port Moresby nie ma innych połączeń z pozostałymi regionami kraju.
• Morobe – wschodni cypel Nowej Gwinei ze stolicą w Lae, z ważnym portem morskim z którego towary dostarczane są do górskich prowincji kraju, aż do kopalni złota w Porgerze.
• Madang (prowincja) – region północny wyspy z głównym miastem Madang, malowniczym ośrodkiem nad morzem Bismarcka.
• Sepik – region nad potężnymi rzekami Sepik i Ramu, znany ze względu na słynne obrzędy inicjacji.
• Western Highlands – ze stolicą w Mount Hagen, teren najbardziej zaludniony i stosunkowo przemysłowo rozwinięty ze względu na kopalnie złota i miedzi.

Miasta

Według danych oficjalnych pochodzących z 2013 roku Papua-Nowa Gwinea posiadała ponad 60 miast o ludności przekraczającej 300 mieszkańców. Stolica kraju Port Moresby jako jedyne miasto liczyło ponad 300 tys. mieszkańców; 1 miasto z ludnością 100–300 tys.; 1 miasto z ludnością 50–100 tys.; 4 miasta z ludnością 25–50 tys. oraz reszta miast poniżej 25 tys. mieszkańców. W 1991 ludność miejska stanowiła 16% ogółu ludności Papui-Nowej Gwinei.

• Port Moresby
• Lae
• Mount Hagen
• Madang
• Goroka
• Wewak
• Rabaul

Ciekawe miejsca

Państwo posiada głównie atrakcje przyrodnicze, ale nie zabraknie także architektonicznych. Głównymi obiektami wartymi odwiedzin są:

• Stanowisko archeologiczne Kuk – pokazujące rolniczą działalność człowieka w ciągu ostatnich kilku tysięcy lat (Obiekt UNESCO),
• Góra Wilhelma (4 509 m) – idealny szczyt dla fanów wspinaczki wysokogórskiej, znajduje się w paśmie Gór Bismarcka,
• Kimbe Bay – duża zatoka w prowincji Nowa Brytania, cechuje się dużą różnorodnością biologiczną, co powoduje, że jest często odwiedzana przez nurków i surferów,
• Wulkan Tavurvur – położony nieopodal miasta Rabaul, o wysokości 223 m jest czynnym starowulkanem, którego ostatnia erupcja była w 2006 roku (wulkan pochodzi z VI wieku),
• PNG National Museum and Art Gallery – państwowe muzeum narodowe i galeria sztuki, znajdujące się w Port Moresby. Posiada zbiory liczące około 100 tys. eksponatów,
• Kokopo War Museum – muzeum w mieście Kokopo, posiadające liczne ciekawe obiekty i eksponaty z II wojny światowej,
• McAdam National Park – park narodowy z siedzibą w Bulolo, zajmuje 2080 hektarów, głównymi atrakcjami parku są sandry górskich rzek, jeziora leśne i klimat parku

Transport

Na terenie Papui-Nowej Gwinei znajdują się trzy rodzaje komunikacji: transport lotniczy, transport drogowy i transport morski. W Papui-Nowej Gwinei znajduje się ponad 580 lotnisk i pasów startowych. Międzynarodowy port lotniczy znajduje się w Port Moresby. Rozwinięta jest żegluga kabotażowa. Głównym portem morskim jest Lae. Długość dróg kołowych wynosi 19,6 tys. km (686 km ma utwardzoną nawierzchnię).

Język

Językami urzędowymi są angielski, tok pisin, hiri motu.

Gastronomia

Kuchnia Papui-Nowej Gwinei opiera się na owocach morza, rybach, ryżu i mięsie. Rzadko kiedy jest urozmaicona. Wykwintne dania i potrawy można spożywać w restauracjach w Port Moresby, Lae, Mendi, Popondetta czy Mount Hagen.

Bezpieczeństwo

Podstawowe informacje

W Port Moresby i innych większych miastach należy uważać na kradzieże. Zdarzają się również napady i gwałty.

Podróżując wewnątrz kraju, zaleca się wynajęcie lokalnego przewodnika. Ponadto, ze względu na występowanie krokodyli, nie zaleca się kąpania w miejscach nie wyznaczonych do tego.

Przed wyruszeniem do Papui-Nowej Gwinei warto zapoznać się z aktualnymi wydarzeniami w kraju – często zdarzają się tutaj konflikty etniczne.

Zdrowie

W państwie, u turystów mogą naturalnie wystąpić choroby tropikalne, dlatego należy dowiedzieć się o sposobach uniknięcia zarażenia. W kraju znajduję się kilka izb lekarskich i szpitali m.in. aż 2 w Port Moresby.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Papui-Nowej Gwinei

Brak placówki – państwo obsługiwane przez Ambasadę RP w Canberze (Australia).

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

Wysoka Komisja Niezależnego Państwa Papui-Nowej Gwinei w Brukseli

Avenue de Tervuren 430

1150 Bruksela

Telefon: +32 22 779 06 09

Fax: +32 22 772 70 88

E-mail: kundu.brussels@skynet.be

---