Mąkolno-Zakład

Mąkolno-Zakład to kolonia wsi Mąkolno, w województwie dolnośląskim, powiecie ząbkowickim w gminie Złoty Stok i sołectwie Mąkolno.

Zakłady, czyli typowy krajobraz przemysłowy Mąkolna-Zakład.

Opis

Miejscowość ta składa się z kilku gospodarstw domowych. Większość to wiele zakładów. Leży tu najstarsza na świecie czynna fabryka prochu czarnego Mąkolno-Zakład razem z drugą kolonią wsi, Mąkolno-Góry a także dzielnicą mieszkaniową Mąkolno Śląskie tworzą razem tak zwane Mąkolno II.

Położenie

Leży w środku gminy, graniczy z przysiółkiem Mąkolna Hanyszów z wschodu oraz z kolonią Mąkolna Mąkolno-Góry z zachodu. Nad miejscowością leży dzielnica Mąkolna Mąkolno Śląskie, a dalej Mąkolno.

Historia

Mąkolno-Zakład powstało dzięki fabryce prochu czarnego, w której produkowano proch od 1692 roku. Z czasem wokół powstały też domy pracowników. W 1895 roku w miejscowości powstał pomnik upamiętniający 200 lecie fabryki.

W pozostałych zakładach produkowano folię, siatki i opakowania z tworzyw sztucznych. Obecnie domy pracowników między budynkami fabryki są zniszczone. Pomimo to w środku Zakładu są zamieszkane budynki.

Nazwa

Nazwa Mąkolno-Zakład wywodzi się od licznych zakładów oraz historii kolonii.

Przyroda

Mąkolno-Zakład znajduje się na terenie otuliny Śnieżnickiego parku krajobrazowego. Przez miejscowość przepływa potok Mąkolnica. Leży w wąwozie Mąkolnicy.

Fabryka prochu czarnego

Proch w Mąkolnie produkuje się od 1692 roku, kiedy służyły do tego trzy młyny. Od 1783 r. w fabryce produkowano lont prochowy, a od 1891 r. amunicję dla myśliwych i wojska. W 1803 roku powstała nowa lontownia, w 1818 r. nowy młyn, a w 1857 r. nową suszarnię. W 1864 r. budynki, które mogły eksplodować są otaczane grubymi murami. W 1889 r. właściciel fabryki opatentował swój wynalazek, proch bezdymny. W niej samej powstał pierwszy biegacz parowy. W 1910 r. znacznie rozbudowano fabrykę. W 1915 r. Właściciel fabryki zbudował kolejną (niedaleko, w stolicy gminy Mąkolna-Zakład), dzięki której powstała późniejsza Kolonia Żeromskiego w Złotym Stoku. W 1917 r. Rozbudowano zaopatrzenie fabryki w Mąkolnie. 1923 r. - modernizacja. W 1960 r. Zbudowano 4 nowe budynki. W 1993 r. Zakończona została produkcja tu lontu prochowego. Do dziś fabryka produkuje co najwyżej 30 ton prochu na rok.

Daty eksplozji fabryki lub budynków

1878 r., 1891 r., 1893 r., 1894 r., 1899 r., 1904 r., 1908 r., 1910 r., 1911 r., 1914 r., drugi raz 1914 r., 1949 r., 1960 r., 2017 r.