Rozmówki rosyjskie

Język rosyjski - język wschodniosłowiański, użytkowany przez około ćwierć miliarda osób. Jest językiem urzędowym w Federacji Rosyjskiej, Kirgistanie, Kazachstanie i na Białorusi, a także jednym z pięciu oficjalnych języków Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rosyjski to bardzo rozpowszechniony język w Europie Środkowo-Wschodniej, Azji Środkowej, w Kaukazie i na terenach Dalekiego Wschodu.

Alfabet

Pismo pisane języka rosyjskiego to cyrylica. Składa się ono z 30 liter i 2 znaków specjalnych (znak zmiękczający "Ь" - tzw. miahkij znak i znak twardy "Ъ" - tzw. twiordyj znak). Większość liter jest taka sama jak w języku polskim, ale jest umiejscowiona w innej kolejności (rosyjski alfabet posiada kolejność liter zbliżoną do alfabetu greckiego).

Litery rosyjskiego alfabetu
Pismo proste	Pismo pochyłe	Nazwa	Wymowa
А а	А а	a	a
Б б	Б б	b	be
В в	В в	w	we
Г г	Г г	g	ge
Д д	Д д	d	de
Е е	Е е	je	je
Ё ё	Ё ё	jo	jo
Ж ж	Ж ж	ż	ż
З з	З з	z	z
И и	И и	i	i
Й й	Й й	j	i kratkaje
К к	К к	k	k
Л л	Л л	ł	eł
М м	М м	m	em
Н н	Н н	n	en
О о	О о	o	o
П п	П п	p	pe
Р р	Р р	r	er
С с	С с	s	es
Т т	Т т	t	te
У у	У у	u	u
Ф ф	Ф ф	f	e
Х х	Х х	ch	ch
Ц ц	Ц ц	c	ce
Ч ч	Ч ч	cz	cz
Ш ш	Ш ш	sz	sza
Щ щ	Щ щ	szcz	sia
Ъ ъ	Ъ ъ	twardy znak	twiordyj znak
Ы ы	Ы ы	y	y
Ь ь	Ь ь	miękki znak	miahkij znak
Э э	Э э	e	e
Ю ю	Ю ю	ju	ju
Я я	Я я	ja	ja

Zasady wymowy

Pewne cechy wymowy rosyjskiej nie są uwzględniane w transkrypcji:

О nieakcentowane wymawia się niemal jak /a/, np.: вода́ (woda) – /wa|da/, коро́ва (korowa) – /ka|rowə, пу́сто (pusto) – /|pustə/.
Nieakcentowane е i я (oraz а po ч, щ) wymawia się pośrednio między /e/ i /i/ (/ɪ/), np. весна́ (wiesna) – /wi|sna/, пятно́ (piatno) – /pi|tno/, часы́ (czasy) – /czisy/.
Rosyjskie miękkie s´, z´ są mniej miękkie od polskich ś, ź, brzmią trochę jak sj, zj w jednej głosce. Połączenia си, зи należy więc wymawiać możliwie twardo, jak w sinus, rozindyczyć.
Ч, щ są zawsze miękkie. (Ж, ш, ц są zawsze twarde.) Brzmią jak polskie ć i ś. Щ można też wymawiać jako podwójne miękkie sz.
Rosyjskie l jest zawsze miękkie. Brzmi pośrednio między l i j. Przy jego wymowie należy przybliżyć całą przednią i środkową część języka do podniebienia. Rosyjskie ли wymawiamy jak polskie li.
Natomiast rosyjskie ł odpowiada polskiemu ł scenicznemu (czyli jest bardziej podobne do l od polskiego potocznego ł, tzn. u niezgłoskotwórczego). Przy jego wymowie należy trzymać prawie cały język nisko i tylko jego czubkiem dotykać do zębów. Zmiękczanie л jest więc w zasadzie regularne.
W rosyjskim в po bezdźwięcznych wymawiamy jak polskie w (a nie f). Твой należy więc wymawiać wyraźnie /twoj/.
Połączenia -тся, -ться w zakończeniach czasowników zwrotnych wymawia się jak /-csa/.
Г w końcówkach dopełniacza -ого, -его wymawia się jak polskie w, np. до́брого (dobrogo) – /|dobrawa/, дре́внего (driewniego) – /|dr´ewniwə/
Wyrazy что, что́бы (czto, cztoby) wymawia się jak /szto/, /|sztoby/.

Powitania i pożegnania

Dzień dobry - здравствуйте (zdrastwujcje)

Dzień dobry (rano) - доброе утро (dobraje utra)

Dzień dobry (popołudniu) - добрый день (dobryj dzjeń)

Dobry wieczór - добрый вечер (dobryj wjecjer)

Cześć - привет (priwjet)

Do zobaczenia - до встречи (da wstrjeći)

Do widzenia - до свидания (da swidanija)

Żegnaj - прощай (praśaj)

Zwroty grzecznościowe

Dziękuje - спасибо (spasiba)

Bardzo dziękuje - Большое спасибо (bolszaje spasiba)

Proszę - пожалуйста (pażałusta)

Przepraszam - простите (prasticje)

Bardzo przepraszam - извините (izwinicje)

Zapoznanie

Nie znamy się, jak ty się nazywasz? - Мы ещё не знакомы, как тебя зовут? (My jeśo nie znakomy, kak cjebja zawut?)

Nazywam się ... , a ty? - Меня зовут ... , а тебя? (Mienja zawut ... , a cjebja?)

Bardzo mi miło - Очень приятно (Oćeń prijatna)

Mi też - Мне тоже (Mnje toże)

Ile masz lat? - Сколько тебе лет? (Skolka cjebje ljet?)

Mam ... lat, a ty? - Мне ... лет, а вам? (Mnje ... ljet, a wam?)

Ja też - Я тоже (Ja toże)

Uwaga: w przypadku gdy nasz wiek kończy się na 1 (np. 1, 21, 31 ...) zamiast słowa лет (lat - ljet) pojawia się słowo год (god). Natomiast gdy wiek kończy się na 2,3,4 to pojawia się słowo года (lata - goda), np. Mam 23 lata - Мне 23 года (Mnje dwadcac tri goda).

Język i narodowości

Czy mówisz po rosyjsku? - Вы говорите по-русски? (Wy gawaricje pa russkij?)

Tak mówię po rosyjsku - Я говорю по-русски (Ja gawarju pa russkij)

Czy dobrze mówisz po rosyjsku? - Вы хорошо говорите по-русски? (Wy haraszo gawaricje pa russkij?)

Tak/Nie/Trochę - Да/Нет/Немножко (Da/Niet/Niemnożka)

Skąd jesteś? - Откуда вы? (Atkuda wy?)

Jestem z Polski - Я из Польши (Ja iz Polszy)

Jestem z Rosji - Я из России (Ja iz Rasiji)

Jakiej jesteś narodowości? - Кто вы по национальности? (Kto wy pa nacjanalnasci?)

Jestem Polakiem - Я Поляк (Ja Paljak)

Polska, Polak, Polka - Польша, Поляк, Полька

Rosja, Rosjanin, Rosjanka - Россия, Русский, Россиянка

Białoruś, Białorusin, Białorusinka - Белоруссия, Беларусь, Белоруска

Niemcy, Niemiec, Niemka - Германия, Германиец, Германка

Anglia, Anglik, Angielka - Англия, Англичанин, Англичанка

Włochy, Włoch, Włoszka - Италия, Италиец, Итальянка

Francja, Francuz, Francuzka - Франция, Француз, Французка

Szwecja, Szwed, Szwedka - Швеция, швед, шведка

Hiszpania, Hiszpan, Hiszpanka - Испания, испанец, испанка

Węgry, Węgier, Węgierka - Венгрия, венгр, венгерка

Serbia, Serb, Serbka - Сербия, Серб, Сербка

Grecja, Grek, Greczynka - Греция, грек, гречанка

Chiny, Chińczyk, Chinka - Китай, китаец, китаянка

Japonia, Japończyk, Japonka - Япония, японец, японка

USA, Amerykanin, Amerykanka - США, американец, американка

Indie, Hindus, Hinduska - Индия, индиец, индианка

Zaimki osobowe

я – ja
ты – ty
он – on
она – ona (ana)
оно – ono (ano)
мы – my
вы – wy
они – oni (ani)

Liczebniki

Pod względem semantycznym liczebniki w języku rosyjskim dzielą się na dwie grupy:

Liczebniki główne (количественные) – odpowiadają na pytanie сколько? (ile - skolka) Np.: два, десять, сорок три, сто.
Liczebniki porządkowe (порядковые) – odpowiadają na pytanie который? (który - katoryj) Np.: второй, десятый, сорок третий, сотый.

Liczebniki główne (od zera do miliarda)
0 – ноль 1 – оди́н 2 – два 3 – три 4 – четы́ре 5 – пять 6 – шесть 7 – семь 8 – во́семь 9 – де́вять 10 – де́сять 11 – оди́ннадцать 12 – двена́дцать 13 – трина́дцать 14 – четы́рнадцать 15 – пятна́дцать	16 – шестна́дцать 17 – семна́дцать 18 – восемна́дцать 19 – девятна́дцать 20 – два́дцать 21 – два́дцать оди́н 22 – два́дцать два 23 – два́дцать три 24 – два́дцать четы́ре 25 – два́дцать пять 26 – два́дцать шесть 27 – два́дцать семь 28 – два́дцать во́семь 29 – два́дцать де́вять 30 – три́дцать	40 – со́рок 50 – пятьдеся́т 60 – шестьдеся́т 70 – се́мьдесят 80 – во́семьдесят 90 – девяно́сто 100 – сто 200 – две́сти 300 – три́ста 400 – четы́реста 500 – пятьсо́т 600 – шестьсо́т 700 – семьсо́т 800 – восемьсо́т 900 – девятьсо́т 1000 – ты́сяча	10 000 – де́сять ты́сяч 100 000 – сто ты́сяч 1 000 000 – миллио́н 1 000 000 000 – миллиа́рд

Dni tygodnia, pory dnia i roku

Tydzień

Tydzięń - Неделя (niedzjelja)

Poniedziałek - Понедельник (paniedzjelnik)

Wtorek - Вторник (wtornik)

Środa - Среда (srieda)

Czwartek - Четверг (ćetwierg)

Piątek - Пятница (pjatnica)

Sobota - Суббота (subbota)

Niedziela - Воскресенье (waskriesjenije)

Pory dnia

Dzień - День (dzjeń)

Rano - Утро (utra)

Południe - Полдень (połdzjeń)

Popołudnie - после полудня (poslje połudnja)

Wieczór - Вечер (wjećer)

Noc - ноч (noć)

Północ - Полночь (połnać)

Pory roku

Pory roku - Времени года (wrjemieni goda)

Zima - Зима (zima)

Wiosna - Весна (wjesna)

Lato - (ljeto)

Jesień - Осень (osjeń)

Godziny

Która godzina? - кото́рый час? (katorij ćas?)

Pełna godzina

Do określania czasu w pełnych godzinach wykorzystuje się liczebniki główne, po których występuje odmieniony rzeczownik час.

1:00 - час (adzin ćas)
2:00 - 4:00 - два, три, четы́ре часа́ (dwa, tri, ćetyrje ćasa)
5:00 - 12:00 - пять, шесть... часо́в (pjac, szesc ... ćisow)

Po dwunastej pełnymi nazwami operujemy tylko w oficjalnych wypowiedziach (w radiu, telewizji itd.), natomiast w mowie potocznej wracamy do skali od 1 do 12.

13:00 - час
14:00 - 16:00 - два, три, четы́ре часа́
17:00 - 24:00 - пять, шесть... часо́в

Połowy godziny

Aby określić połowę godziny, musimy wspomóc się rzeczownikiem полови́на (połowa - paławina)

12:30 - полови́на пе́рвого (полпе́рвого) - paławina pjerwawa (połpjerwawa)
13:30 - полови́на второ́го (полвторо́го) - paławina wtarowa (połwtarowa)
18:30 - полови́на седьмо́го (полседьмо́го)...

Oczywiście można też powiedzieć to samo, ale oficjalnie, na przykład 12:30 - двена́дцать три́дцать lub двена́дцать часо́в три́дцать мину́т. Takie określanie czasu jest jednak raczej rzadko spotykane w mowie potocznej.

Niepełne godziny

Jeśli określamy czas co do dokładnych minut od pełnej godziny do połowy następnej godziny, mówimy:

17:05 - пять мину́т шесто́го (pjac minut szestowa)
17:10 - де́сять мину́т шесто́го (dzjesjac minut szestowa)
17:15 - пятна́дцать мину́т шесто́го (че́тверть шесто́го) (pjatnacac minut szestowa)
17:20 - два́дцать мину́т шесто́го (dwacac minut szestowa)
17:25 - два́дцать пять мину́т шесто́го (dwacac pjac minut szestowa)
17:35 - без двадцати́ пяти́ ше́сть (bjez dwacaci pjaci szesc)
17:40 - без двадцати́ ше́сть (bjez dwacaci szesc)
17:45 - без пятна́дцати ше́сть (без че́тверти ше́сть)
17:50 - без десяти́ ше́сть
17:55 - без пяти́ ше́сть

Kolory

Красный - Czerwony (krasnyj)

Синий - Granatowy (sinij)

Голубой - Niebieski (gałuboj)

Зелёный - Zielony (zjeljonyj)

Белый - Biały (bjełyj)

Жёлтый - Żółty (żołtyj)

Оранжевый - Pomarańczowy (aranżewyj)

Серый - Szary (sjeryj)

Розовый - Różowy (rozawyj)

Коричневый - Brązowy (karićniewyj)

Фиолетовый - Fioletowy (fijaljetawyj)

Чёрный - Czarny (ćornyj)

Светлый - Jasny (swjetłyj)

Тёмный - Ciemny (cjomnyj)

Яркий - Jaskrawy (jarkij)

Pytanie o drogę i kierunki, podróż

Dojazd

Przepraszam panią/pana! - Извините, пожалуйста! (izwinicje pażałusta)

Jak mogę dostać się do Moskwy/centrum/skrzyżowania? - Как доехать до Москвы / центра / перекрестка? (Kak dajehac da Maskwy/centra/pjeriekrostka?)

Musicie jechać/iść ... - Вам надо ехать/идти ... (Wam nada jechac/idzci ...)

Gdzie w okolicy znajdę ...? - Где в этом районе я найти ... (Gdzje w etam rajonie ja najci ...)

Musicie skręcić w prawo, a następnie w lewo - Вам надо подвернуть направо, а потом направо (Wam nada padwiernuc naprawa, a patom naljewa)

Restauracja jest zaraz za rogiem - Ресторан сразу за углом (Rjestaran srazu za ugłam)

Czy będę musiał się przesiadać? - Мне буде надо отсаживаться? (Mnje budzje nada astażywasta?)

Będziesz musiał się przesiąść w ... - Вам буде надо отсаживаться в ... (Wam budzje nada astażywatsa w ...)

Kierunki

Prosto - прямо (prjama)

W lewo - налево (naljewa)

W prawo - направо (naprawa)

Północ - север (sjewier)

Południe - юг (jug)

Zachód - запад (zapad)

Wschód - восток (wastok)

Obiekty w mieście

Dworzec - вокзал (wakzał)

Poczta - почта (poćta)

Kino - кино (kino)

Restauracja - ресторан (rjestaran)

Kościół - костёл (kascjoł)

Cerkiew - церковь (cerikaw)

Szkoła - школа (szkoła)

Szpital - больница (balnica)

Muzeum - музей (muzej)

Park - парк (park)

Plac - площадь (płośadz)

Środki transportu

Samochód - машина (maszyna)

Autobus - автобус (awtobus)

Samolot - самолёт (samoljot)

Helikopter - вертолёт (wjertaljot)

Łódź - лодка (łodka)

Ciężarówka - грузовик (gruzowik)

Rower - велосипед (wjełasipjed)

Motocykl - мотоцикл (motocikl)

W banku

Bank - банк (bank)

Pieniądze - деньги (dzjengi)

Bankomat - банкомат (bankamat)

Transakcja - сделка (sdzjełka)

Konto bankowe - банковский счет (bankowskij sćot)

Karta kredytowa - кредитка (krieditka)

Transfer pieniędzy - трансфер (transfjer)

Chcę znać stan mojego konta - Я бы хотел узнать состояние своего счета

Chcę wpłacić pieniądze na moje konto - Я бы хотел внести депозит

Chcę wyjąć nieco pieniędzy z konta oszczędnościowego - Я бы хотел снять денег со сберегательного счета

W hotelu

Hotel/Hostel/Pensjonat - отель/хостел/пансион (acjel, chostjel, pajsjon)

Czy mają Państwo wolne pokoje - У Вас остались свободные комнаты? (u was ostalis swabodnyje komnaty?)

Ile kosztuje pokój ... osobowy? - Сколько стоит номер на ... человек/человека? (skolka stoit nomjer na ... ćeławiek/ćeławieka?)

Chciałbym/Chciałabym zarezerwować ... - Я бы хотел/а забронировать ... (Ja by chacjeł/chacjeła zabranirawac ...)

Pokój jednoosobowy - одноместный номер (adnomiestnyj nomjer)

Pokój dwuosobowy - двухместный номер (dwuchmiestnyj nomjer)

Pokój ... osobowy - комната на ... человек (komnata na ... ćeławiek)

Pokój dla niepalących - комната для некурящих (komnata dlja niekurjaśih)

Chcę zarezerwować pokój na ... noc/noce/nocy/tydzień/tygodni - Я бы хотел/а забронировать комнату на ... _ночь/ноч(и/ей)/неделю/недел (ja by chacjeł/a zabranirawac komnatu na ... noć (jedną noc)/noći (2,3,4)/noćej (5,6 ...)/niedzjelju (1)/njedzjelje (2,3)/njedzjel' (4,5 ...))

Czy śniadanie jest w cenie? - Включён ли завтрак? (wklljućon li zawtrak?)

Przepraszam, gdzie jest pokój numer ...? - Где я могу найти комнату номер ...? (gdzie ja magu najci komnatu nomjer ...?)

W restauracji

Czy to miejsce jest wolne? - Это место свободно? (eta miesta swabodna)

Niestety nie - К сожалению нет (ksażaljeniu niet)

Wolne. Proszę siąść - Свободно. Можете сесть (swabodna. możecje sjesc)

Proszę powiedzieć co pan/pani radzi zjeść na śniadanie? - Скажите пожалуйста, что вы советуете к завтраку? (skażycje pażałusta, szto wy sawietujetje k zawtraku?)

Polecam bliny z konfiturą i serem - Рекомендую блинчики с вареньем и сыром (rjekomienduju blinićiki z warieniem i syram)

Poproszę bliny i kakao - Дайте, пожалуйста блинчики о какао (dajcie pażałusta blinićiki i kakao)

Proszę. Smacznego! - Пожалуйста. Приятного аппетита! (pażałusta. prijatnawo apetita!)

Rosyjskie potrawy

Zupa solanka - солянка (saljanka)
Zupa szczi - щи (śi)
Zupa okroszka - окрошка (akroszka)
Pierożki pielmieni - пельмени (pielmieni)
Pierożki (bułeczki) - расстегай (rasstjećaj)
Bliny - Блины (bliny)
Placki ołady - Ола́дьи (aładi)

W sklepie

Czy mają Państwo ... ? - У Вас есть ...? (U was jest ...?)

Gdzie mogę znaleźć ...? - Где я могу найти ...? (Gdzje ja magu najci ...?)

Ile to kosztuje? - Сколько это стоит? (skolka eta stait?)

Czy mają coś Państwo w niższej cenie? - У Вас есть что-нибудь подешевле? (u was jest szto-nibud podjesiewlje?)

Mogę zapłacić kartą kredytową? - Могу я расплатиться кредитной картой? (magu ja raspłacitsa krieditnoj kartoj/krieditku?)

Czy mogę dostać siatkę? - Можно мне пакет, пожалуйста? (można mnie pakiet, pażałusta?)

Produkty w sklepie spożywczym

Pieczywo - хлебобулочные изделия (chljebobułoćnyje izdzienija)

chleb - хлеб (chljeb)

bułki - булки (bułki)

pączki - пончики (ponćiki)

Nabiał - молочный отдел (małoćnyj atdzjeł)

mleko - молоко (małako)

ser - сыр (syr)

jogurt - йогурт (jogurt)

twaróg - творог (twarog)

śmietana - сметана (smietana)

śmietanka - сли́вки (sliwki)

Dział rybny - рыбный отдел (rybnyj atdzjeł)

wędzona ryba - копчёная рыба (kapcionaja ryba)

śledź - сельдь (sjeldz)

omul - омуль (omul)

amur - амур (amur)

łosoś - лосось (łasos')

kawior - икра (ikra)

Mięso-Wędliny - мясной отдел (mjasnoj atdzjeł)

boczek - бекон (bjekon)

szynka - ветчина (wjetćina)

parówki - сосиски (sasiski)

kiełbasa - колбаса (kołbasa)

wieprzowina - свинина (swinina)

wołowina - говядина (gawjadina)

Słodycze - кондитерский отдел (kandzicjerskij atdzjeł)

ciasta - пирожное (pirożnaje)

tort - торт

pierniki - пряники (prjaniki)

cukierki - конфеты (kanfjety)

czekolada - шоколад (szakaład)

Warzywa i owoce - овощи и фрукты (owaśi i frukty)

cebula - лук (łuk)

marchewka - морковь (markow)

ogórek - огурец (ogurjec)

ziemniak - картошка (kartoszka)

pomidor - помидор (pamidor)

papryka - перец (pierjec)

kapusta - капуста

jabłko - яблоко (jabłako)

gruszka - груша (grusz)

śliwka - слива (sliwa)

pomarańcza - апельсин (apjelsin)

cytryna - лимон (limon)

banan - банан

arbuz - арбуз

Święta państwowe

Data	Polska nazwa	Oryginalna nazwa
1 stycznia–5 stycznia	Nowy Rok	Новый год
7 stycznia	prawosławne Boże Narodzenie	Рождество Христово
23 lutego	Dzień Obrońcy Ojczyzny	День защитника Отечества
8 marca	Międzynarodowy Dzień Kobiet	Международный женский день
1 maja	Święto Wiosny i Pracy	Праздник весны и труда
9 maja	Dzień Zwycięstwa	День Победы
12 czerwca	Dzień Rosji	День России
4 listopada	Dzień Jedności Narodowej	День народного единства