Bojkowszczyzna

	Bojkowszczyzna;
	Widok na Połoninę Wetlińską ze Smreka
	Lokalizacja
	Informacje
Państwo	Polska
Stolica	Turka
Powierzchnia	około 8 tys. km²
Liczba ludności	około 6 000 (w Polsce)
Język	polski, gwary rusińskie

Bojkowszczyzna

Bojkowszczyzna – historyczno-etnograficzny obszar zamieszkany przez Bojków, na północnych oraz południowych stokach Karpat. Zajmuje powierzchnię 8 tys. km². Administracyjnie obszar położony jest w górskich partiach obwodu lwowskiego, iwanofrankowskiego, obwodu zakarpackiego oraz województwa podkarpackiego.

Granicę etnograficzną dla tej grupy wyznaczają na wschodzie rzeki Łomnica i Tereswa oraz rzeki San i Uż na zachodzie. Od zachodu Bojkowie graniczyli z Łemkami, a naturalną granicą podziału był wododział przechodzący przez Okrąglik, Jasło, Małe Jasło i Rożki do Cisnej, następnie przez Hon, Osinę, Sasów, Wołosań, Jaworne, przełęcz Żebrak, Chryszczatą i Dział do Suliły.

W obecnych granicach Polski leżały bojkowskie wsie Kamionki, Sukowate, Żernica Wyżna, Berezka, Bereżnica Niżna, Łobozew, Równia, Hoszów, Ustrzyki Górne, Lutowiska, Czarna, Baligród, Cisna i Stebnik. Na północ od nich, po obu stronach drogi z Olszanicy do Ustrzyk Dolnych i Krościenka, znajdowały się wsie o mieszanych cechach bojkowsko-łemkowsko-doliniańskich.

Historia Bojków

W starożytności ziemie zamieszkiwane kiedyś przez Bojków, zaludniały plemiona Lugiów, powszechnie wiązane z kulturą przeworską, następnie puchowską tracko-celtycką. Po okresie wędrówek ludów (IV – VII w.), na tereny te napłynęła ludność sarmacka (Antowie, Biali Chorwaci) związana z kulturą praską, a od przełomu wieku VII / VIII plemiona lechickich Lędzian. W połowie IX wieku Lędzianie zostali pobici przez koczowniczych Madziarów. Od połowy X wieku rozpoczął się powolny napływ Słowian wschodnich. W połowie XI wieku ludność lędziańska została wysiedlona w głąb Rusi w dorzecze rzeki Roś, pozostali ulegli rutenizacji.

W okresie wczesnego średniowiecza tereny karpackie i podkarpackie były słabo zaludnione. Stan taki był wynikiem ponad 100-letniej zależności lennej tych ziem od chanatu tatarskiego. Osadnictwo na tym obszarze rozpoczęło się na szerszą skalę dopiero w okresie późnego średniowiecza (XIV/XV wiek). Intensywna kolonizacja rozpoczęła się z chwilą przyłączenie tych ziem do Korony w roku 1339 oraz zrzuceniem zależności od chanatu mongolskiego.

Po II wojnie światowej część terenów (które przed II wojną światową w całości wchodziły w skład państwa polskiego) zamieszkanych przez Bojków (około 1/4) pozostała w Polsce. Większość tutejszej ludności (głównie Bojków) z terenu PRL wysiedlono do Ukraińskiej SRR, a resztę w wyniku Akcji "Wisła" rozproszono po Polsce.

Warto zobaczyć

Zabytkowe cerkwie w Czerteżu, Równi, Hoszowie, Łodynie, Liskowatem i Żernicy Wyżnej
Drewniane kościoły w Łobozewie Górnym, Chmielu i Czarnej (dawniej cerkiew)
Zabytki żydowskie w Lutowiskach i Baligrodzie
Park Krajobrazowy Doliny Sanu
Ciśniańsko-Wetliński Park Narodowy
Bieszczadzka Kolejka Leśna
Bieszczadzkie połoniny (Połonina Wetlińska, Połonina Caryńska, Połonina Bukowska)
Główny Szlak Beskidzki im.