Beskid Niski
Beskid Niski - pasmo górskie położone w Karpatach, pomiędzy Bieszczadami i Beskidem Sądeckim. Pasmo leży na pograniczu Polski i Słowacji. Najwyższym szczytem Beskidu Niskiego po polskiej stronie jest Lackowa (997 m n.p.m.), zaś najwyższym punktem całych gór jest Busov (1002 m n.p.m.).
Charakterystyka
[edytuj]Beskid Niski jest najniższą i najbardziej rozległą częścią Karpat Zachodnich. Rozciąga się on od rzeki Muszynki do Osławy (łącznie ok. 100 km), zaś na południe sięga słowackiego miasta Bardejów. W centralnej części Beskidu znajduje się Przełęcz Dukielska, będąca największym obniżeniem terenu w łuku Karpat (przełęcz leży na wysokości 500 m n.p.m.).
Ważniejsze rzeki regionu to Osławica, Wisłok, Jasiołka, Wisłoka, Ropa i Biała Dunajcowa, należące do zlewni Morza Bałtyckiego. Na rzece Ropie w 1994 roku został założony zbiornik wodny Jezioro Klimkowskie, powstały poprzez budowę tamy w Klimkówce. Jest to obecnie największy zbiornik wodny w polskiej części Beskidu Niskiego.
Warto zobaczyć
[edytuj]Najważniejszymi atrakcjami regionu są liczne szlaki turystyczne, cmentarze wojenne, drewniane cerkwie, Bieszczadzka Kolej Leśna i Magurski Park Narodowy. Dawniej w Beskidzie Niskim, a także na przygranicznym Pogórzu Jasielskim rozwijał się przemysł naftowy (to właśnie tu powstała pierwsza kopania ropy na świecie). Ślady tego widoczne są m.in. w okolicach Bóbrki i Ropianki. Innymi ważnymi dla tutejszych ziem elementami kultury są rusińskie osady i łemkowski folklor. Najciekawszymi z takich miejscowości są Nowica, Bielanka, Bartne i Pielgrzymka. Niestety nie wszystkie z dawnych osad przetrwały m.in. w wyniku pacyfikacji i przesiedleń Łemków. Wartymi odwiedzenia są także lokalne miasta, które zatraciły dawny charakter. Spośród najciekawszych należy wymienić kilka uzdrowisk (np. Krynica-Zdrój, Rymanów-Zdrój) i kilka małych kresowych miasteczek (np. Nowy Żmigród, Jaśliska).
Miejscowości
[edytuj]Schroniska górskie
[edytuj]Schroniska całoroczne
[edytuj]- Bacówka w Bartnem
- Schronisko PTSM w Desznicy
- Schronisko PTSM w Dukli
- Schronisko PTSM w Gorlicach
- Schronisko "Zaścianek" w Jaśliskach
- Schronisko PTTK w Komańczy
- Schronisko w Łupkowie
- Schronisko PTTK Magura Małastowska
- Schronisko Pod Chyrową
Schroniska sezonowe
[edytuj]- Schronisko PTSM w Banicy
- Schronisko PTSM w Bodakach
- Schronisko PTSM w Foluszu
- Schronisko PTSM w Gładyszowie
- Schronisko PTSM w Grabie
- Schronisko PTSM w Krempnej
- Schronisko PTSM w Nowym Żmigrodzie
- Schronisko PTSM w Owczarach
- Schronisko PTSM w Uściu Gorlickim
Ochrona przyrody
[edytuj]W Beskidzkie Niskim utworzono kilka obszarów ochrony przyrody. Należą do nich
- Magurski Park Narodowy (19 439 ha) – powstał w 1995 roku wraz z otuliną o pow. 22 697 ha. Ponad 90% jego powierzchni zajmują lasy, głównie zbiorowiska buczyny karpackiej i rzadkie w polskich Karpatach lasy jaworowe. Istnieją tu trzy obszary ochrony ścisłej: „Magura Wątkowska” (1189 ha), „Kamień” (378 ha) i „Zimna Woda” (841 ha), rezerwat skalny „Kornuty” i pomnik przyrody „Diabli Kamień”.
- Jaśliski Park Krajobrazowy (29 911 ha) – powstał w 1992 roku i stanowi wschodnią otulinę MPN. 65% powierzchni zajmują lasy głównie buczyna karpacka. Osobliwością jest unikatowe w skali Karpat zbiorowisko jaworzyny górskiej – lasu, w którym dominują jawory i wiązy, a w runie występuje bardzo rzadka paproć – języcznik zwyczajny. Charakterystycznym elementem są zespoły łąkowo-pastwiskowe nieistniejących wsi.
- Rezerwaty Beskidu Niskiego to: „Cisy w Mogilnie”, „Jelenia Góra”, „Kornuty”, „Łysa Góra”, „Wadernik”, „Igiełki”, „Modrzyna”, „Cisy w Nowej Wsi”, „Rezerwat Tysiąclecia na Cergowej Górze”, „Przełom Jasiołki”, „Kamień nad Jaśliskami”, „Źródliska Jasiołki”, „Bukowica” i „Kamień nad Rzepedzią”.
- Obszary Natura 2000 Beskidu Niskiego to: „Ostoja Magurska”, „Ostoja Jaśliska”, „Ostoje Nietoperzy Powiatu Gorlickiego”, „Łysa Góra”, „Źródliska Wisłoki”, „Biała Tarnawska” (niewielki fragment), „Ostoja Popradzka” (niewielki fragment), „Rymanów”, „Trzciana”, „Osuwiska w Lipowicy”, „Jasiołka” oraz ostoja ptasia „Beskid Niski”.
Klimat
[edytuj]Klimat w Beskidzie Niskim ma charakter przejściowy między klimatem atlantyckim i kontynentalnym. Wiosną, zimą i jesienią wieją tu ciepłe i suche wiatry południowe, tzw. dukielskie lub rymanowskie, które powodują częste zmiany pogody. Średnia temperatura roczna wynosi 4-8 °C. Największe opady deszczu występują w czerwcu i lipcu.