Kuźnica (województwo pomorskie)
| Kuźnica | |
 | |
| Herb | |
 | |
| Informacje | |
| Państwo | Polska |
| Region | Województwo pomorskie |
| Ludność | 532 |
| Nr kierunkowy | (+48) 58 |
| Kod pocztowy | 84-141 |
Kuźnica (kaszub. Kùsfeld, niem. Kussfeld) – osada w Polsce, położona w województwie pomorskim, powiecie puckim, na Mierzei Helskiej, nad Morzem Bałtyckim, a z drugiej strony nad Zatoką Gdańską. W 1954 r. nastąpiło administracyjne połączenie Boru, Jastarni, Juraty i Kuźnicy pod nazwą Jastarnia a w 1973 r. nadano Jastarni prawa miejskie. W 2017 roku Bór został przekazany Helowi, a Jurata i Kuźnica stały się osobnymi miejscowościami.
Współrzędne geograficzne: 54°44′01″N 18°34′56″E
Kurort wypoczynkowy z kąpieliskiem i przystanią morską. Integralną częścią Kuźnicy jest pobliskie osiedle Syberia. W Kuźnicy mierzeja jest najwęższa – ma tylko niepełna 200 metrów. W Kuźnicy tory kolejowe są położone najbliżej brzegu morskiego na całym polskim Wybrzeżu.
Z obu stron osady wznoszą się kilkumetrowe wydmy (w tym wydma Lubek).
Niektórzy nazwę Kuźnicy wywodzą z kaszubskiego podania opierając się na brzmieniu kaszubskiej i niemieckiej nazwy Kusfeld („Miejsce Pocałunku”) oznaczające miejsce symbolicznego dotykania się („całowania”) morza z zatoką.
Historia
[edytuj]Zapisy historyczne z 1570 r. mówią o tym że Kuźnica leżała wówczas na jednej z ciągu wysepek, z których połączenia powstała Mierzeja Helska i mieszkała tam 1 rodzina. Późniejsze informacje pisane mówią o karczmarzu. W 1635 r. wskazywana jest jako miejsce czterobastionowego fortu "Kazimierzowo" (budowa w latach 1634-1635) obsadzonego 200-osobową załogą, opuszczonego po potopie szwedzkim.
W XIX w. miejscowość rozwijała się, będąc największą po Helu osadą na półwyspie (Mierzei Helskiej). Do dziś zachowały się murowane rybackie domki z końca XIX w.
Wydany w 1883 r. tom IV Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1883, nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914 Tom IV, strona 948 podaje, że w: "R 1663 stała tu tylko jedna chata, inne zapewne w czasie wojny szwedzkiej zrujnowane i opuszczone. Wieś należała do dóbr starosty puckiego. Lustracya tegoż starosty z r. 1678 donosi: Od r.1660 trzymał tę osadę Wojciech Byzewski jure emphiteutico do lat 30. Ale popełniwszy kryminał praedae z rozbitego okrętu lubeckiego i circumstancyi zabicia ludzi niewinnych w tym okręcie od nawalności salwowanych z zięciem swoim Matysem Walkowcem, zgodził się z panem Karolem Fondoren, plenipotentem pryncypałów przerzeczonego okrętu lubeckiego i residuitatem annorum emphiteuticorum puścił temu to Fondoren. Powinność posesora taka: brzegu morskiego pilnować, piwo pańskie i gorzałkę szynkować i czynszu za rok dawać fl.8"
W 1883 roku Kuźnica liczyła "zagrodników-rybaków 21, mieszkańców samych katolików 332, domów 50. […] Rolnictwem wcale się nie zajmują mieszkańcy".
Rybacki charakter osady zaczął zmieniać się w latach 20. XX w. gdy po wybudowaniu w 1922 r. przez wojsko linii kolejowej na Hel zaczęli także do Kuźnicy przyjeżdżać letnicy z całej Polski. Wkrótce na przekazanej przez rybaków ziemi stanął kościół parafialny. Neogotycki kościół rybacki z lat 30. XX w. z amboną w kształcie łodzi, wzorowany był stylistycznie na kościele w Swarzewie. Miejscem wspólnej modlitwy mieszkańców zanim powstał, była wybudowana przed 1887r., zlokalizowana koło szkoły, kapliczka św. Antoniego Padewskiego.
Podczas wojny Kuźnica ucierpiała znacznie mniej niż sąsiadujące Chałupy.
Warto zobaczyć
[edytuj]Na miejscowym cmentarzu, w lasku znajduje się pomnik-symboliczny grób rybaków i żołnierzy, ofiar wojen i żywiołów. Do 1985 r., zanim rozmyły go morskie fale, istniał leśny cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu II wojny światowej.
Po wojnie na terenach sąsiadujących z Jastarnią powstało nowa część osiedla zwana Syberią. Nazwę tej części osiedla niektórzy wiążą z panującymi tu ekstremalnymi warunkami klimatycznymi. Bywały lata że podczas zimowych sztormów Syberia była zalewana przez wody Zatoki Gdańskiej.
Przystań morska
[edytuj]W Kuźnicy, nad Zatoką Pucką jest ustalona przystań morska. Do niedawna stanowiło ją nabrzeże postojowo-wyładunkowe o długości 92 m, a także pochylnia dla kutrów i łodzi. 30 października 2012 r. po dwóch latach rozbudowy odbyło się oficjalne otwarcie portu rybackiego. W wyniku rozbudowy powstały dwa falochrony - wschodni o długości 110 m i południowy o długości 174 m z dwoma pirsami cumowniczymi, tworząc basen portowy o powierzchni 3,5 ha, poszerzono nabrzeże północne, wybudowano nowy slip oraz budynek bosmanatu, a także przeprowadzono remont starego nabrzeża.
Zabytki
[edytuj]- Rybackie budownictwo przełomu XIX i XX w. w okolicach kościoła,
- kościół parafialny z lat 1931-1933 wzorowany na sanktuarium maryjnym w Swarzewie,
- ceglany budynek szkoły (przy głównej ulicy Helskiej) z oryginalną mozaiką kaszubską.
Atrakcje
[edytuj]- Molo spacerowe nad zatoką przy rybackim porcie,
- wydma Libek (ok. 2,5 km na wschód od Kuźnicy) w pobliżu której rozbił się ongiś niemiecki statek „Lübeck” (ponoć przewożący wysokoprocentowe trunki),
- krzyż dziękczynny przy wjeździe do Syberii postawiony w miejscu rozbicia się wojskowego samolotu odrzutowego Mig-21, który ominął pobliskie domy mieszkalne,
- suszące się na palach przy przystani żaki – sieci na obręczach, używane do połowu węgorzy.