Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała
Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała
Kolej Wąskotorowa Rogów – Rawa Mazowiecka – Biała (Rogowska Kolej Wąskotorowa), potocznie czasem nazywana Koleją Rogowską – pierwsza i jedyna muzealna kolej wąskotorowa w województwie łódzkim, w Polsce.
Współrzędne geograficzne: 51°48′48,09″N 19°52′52,40″E
W czasie I wojny światowej, od 28 lutego 1915 r. Niemcy budowali kolej wąskotorową w celu usprawnienia zaopatrzenia swoich wojsk (dowóz żywności, broni, amunicji, wyposażenia wojskowego) na froncie przebiegającym w okolicach Rawy Mazowieckiej i doliny Rawki. Kolej biegła od torów normalnej szerokości w Rogowie w kierunku Rawy Mazowieckiej i Białej Rawskiej. Przesunięcie frontu na wschód spowodowało zmianę przeznaczenia linii, zaczęła służyć do transportu płodów rolnych (w tym buraków do cukrowni) i drewna. Natomiast w 1917 r. wprowadzony został przewóz także pasażerów na trasie z Rogowa do Białej Rawskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości została wcielona w struktury nowopowstałych Polskich Kolei Państwowych w ramach których funkcjonowała do końca XX w.
W 2001 r. podjęto decyzję o jej likwidacji. Wtedy grupa młodych entuzjastów kolejnictwa postanowiła utworzyć Fundację Polskich Kolei Wąskotorowych, uratować kolej przed likwidacją i utrzymać pasażerski ruch turystyczny w miesiącach wakacyjnych. Dzięki poparciu inicjatywy przez Starostwo Powiatowe w Rawie Mazowieckiej, (które przejęło linię i tabor od PKP) udało im się, i od 2002 r. Fundacja jest pełnoprawnym operatorem Kolei Wąskotorowej Rogów – Rawa Mazowiecka – Biała Rawska. W 2003 r. przywrócili kursowanie turystycznych pociągów pasażerskich na zamówienie grup zorganizowanych, a jako nowość, uruchomili regularne kursy dostępne dla turystów indywidualnych. Praktycznie kolej jeździ od końca kwietnia do października każdego roku, po różnych odcinkach liczącej 50 km trasy kolei.
Ci sami entuzjaści w tworzonym społecznie skansenie kolei wąskotorowych w Rogowie na stacji kolei utworzyli muzealną kolekcję taboru wąskotorowego, liczącą ponad 50 obiektów, największą w Polsce pod względem liczby pojazdów i jedną z większych w Europie.
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa (NID) na listę zabytków wpisane są od 1996 r. obiekty (nr rej.: 1000 A z 31.12.1996):
- układ torowy na odcinku Rogów – Rawa Mazowiecka – Biała Rawska
- most stalowy na rzece Rawce, 1928
- budynek Zarządu Kolei w Rogowie, 1924
- budynek dworcowy w Rawie Mazowieckiej, 1922
- budynek elektrowni, 1915
Ponadto do rejestru zabytków ruchomych, z dniem 15 października 2004 r. wpisane zostały następujące pojazdy:
- parowóz wąskotorowy Px48-1911
- 3 wagony wąskotorowe kryte – Kddxz
- wagon wąskotorowy węglarka – Wddxh
Zwiedzanie: W sezonie letnim (V-X) kursują pociągi turystyczne. Aktualny rozkład na stronie internetowej Rogowskiej Kolei, ul. Dworcowa 37, Rogów Tel. 46 874 80 23, email:info@kolejrogowska.pl www.kolejrogowska.pl Trasa kolejki wiedzie przez malownicze, pagórkowate tereny Mazowsza z przystankami w:
- Rogów – dwie stacje: mniejsza Rogów Osobowy Wąskotorowy, oraz większa (największa na całej linii) Rogów Towarowy Wąskotorowy z zabytkowymi budynkami oraz bardzo bogatą ekspozycją zabytkowego taboru. Oprócz kolejki we wsi znajduje się jedno z najcenniejszych w Europie Arboretów.
- Jeżów (stacja kolejowa)
- Białynin (przystanek kolejowy)
- Głuchów (stacja kolejowa)
- Złota (przystanek kolejowy)
- Zawady (przystanek kolejowy)
- Boguszyce (przystanek kolejowy) – w których stoi drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa, jeden z najcenniejszych zabytków drewnianej architektury sakralnej w Polsce z lat 1550-1558
- Rawa Mazowiecka – w mieście znajduje się stacja Rawa Mazowiecka, oraz przystanek Zamkowa Wola; miasto powiatowe
- Podskarbice Szlacheckie (przystanek kolejowy)
- Regnów (przystanek kolejowy)
- Annosław (przystanek kolejowy)
- Pągów (przystanek kolejowy)
- Biała Rawska – ostatnia stacja Kolei Rogowskiej (Biała Rawska Wąskotorowa), jeden ze starszych ośrodków osadniczych na ziemi mazowieckiej.
Ilustracje w zasobach commons: Category:Rogowska Kolej Dojazdowa, Category:Rogów railway museum.
 |