Dzierżązna (województwo łódzkie)

Dzierżązna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim w powiecie zgierskim, w gminie Zgierz, siedziba sołectwa Dzierżązna.
Współrzędne geograficzne: 51°55′56.6″N 19°25′10.3″E

Historia

Pierwsze informacje o wsi pochodzą z 1678 r., kiedy w wyniku działów w posiadanie wsi wszedł Stanisław Szypowski herbu Szreniawa. W I połowie XIX w. majątek dzierżawili kolejno Konstanty Żabokrzecki, a następnie Cyprian Ostrowski syn dziedzica Modlnej, do której to parafii należała Dzierżązna.

Z folwarku około 1930 r. wydzielono 30 – morgową działkę, której właścicielem stał się łódzki adwokat – Bolesław Słomnicki, który wybudował na niej dom wzorowany na pałacyku Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Właścicielami zaś folwarku przed II wojną światową byli (po połowie): adwokat łódzki Bolesław Duszyński i Felicja Pawełczyńska.

Po wybuchu II wojny światowej zostali oni przez hitlerowców we wrześniu 1939 r. wywłaszczeni i wysiedleni, zarządcami majątku zostali trzej hitlerowcy, a następnie, w końcu 1942 r. urządzono w scalonym folwarku filię obozu dla dzieci i młodzieży (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt) z ul. Przemysłowej w Łodzi. Na roli pracowały tam młodociane więźniarki w wieku 14-16 lat. Miały się one tam przyuczyć do pracy w rolnictwie w niemieckich gospodarstwach, do których miały być wywiezione po ukończeniu 16. roku życia. Zadaniem filii było także zapewnienie dostaw żywności do macierzystego obozu. Warunki bytowania młodocianych więźniarek w filii były nieco lepsze niż łódzkim obozie. Nie odnotowano tu szczególnych przypadków znęcania się nad więźniarkami oraz ich śmierci.

Zabytki

Według rejestru zabytków prowadzonego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa na liście zabytków znajduje się jeden obiekt – park dworski, początek XX w., nr rej.: A/290 z 20 grudnia 1983 r.

Natomiast szczególną uwagę należałoby poświęcić interesującemu obiektowi, zabytkowi techniki, nie wpisanemu do rejestru zabytków, choć niewątpliwie na to zasługuje – kuźni.

Kuźnia w Dzierżąznej

Jedna z nielicznych tradycyjnych kuźni w Łódzkiem, a w dodatku jest jedyną udostępnioną turystom. Zwiedzający mogą tu poznać tajniki pracy kowala, wziąć udział w pokazie wykuwania podków, poznać technikę ich produkcji.
W przeszłości istniała w Dzierżąznej kuźnia przydworska, natomiast w 1931 r. własny warsztat otworzył Jan Kociszewski, mistrz kowalski. W 1975 r. kuźnię przejął jego syn Grzegorz. Ze względu na małe zapotrzebowanie na takie usługi, kuźnia została czasowo zamknięta. Właściciel kontynuując rodzinną tradycję, otworzył ją jednak ponownie przed kilkoma laty, przede wszystkim z nastawieniem na edukację.
W kuźni można obejrzeć zestaw zabytkowych narzędzi kowalskich, jednak zdecydowanie największym walorem obiektu jest możliwość oglądania na żywo pracy kowala podczas wykuwania podkowy i słuchania gawęd dotyczących dawnego rzemiosła.
Stara kuźnia położona jest przy Agroturystycznym Szlaku Rowerowym prowadzącym przez gminę Zgierz i stanowi jedną z jego ważniejszych atrakcji. Innym obiektem związanym z techniką i leżącym na tym samym szlaku jest młyn w Ciosnach.

Zwiedzanie: Możliwe po ustaleniu z gospodarzem, Grzegorzem Kociszewskim tel. 669 607 346 Dzierżązna 24, Biała