Azerbejdżan

Azerbejdżan
Flaga
Lokalizacja
Informacje
Stolica	Baku
Ustrój	republika
Waluta	manat (AZN)
Strefa czasowa	UTC +4 – zima UTC +5 – lato
Powierzchnia	86 600 km²
Liczba ludności	10 145 212
Język urzędowy	azerbejdżański (azerski)
Religia dominująca	islam (szyicki)
Kod telefoniczny	+994
Napięcie elektryczne	220V/50Hz (gniazdka europejskie)
Kod samochodowy	AZ
Ruch samochodowy	prawostronny
Domena internetowa	.az

Azerbejdżan

Azerbejdżan - państwo położone na pograniczu Europy i Azji. Na północnym zachodzie graniczy z Gruzją, na północy z Rosją, na zachodzie z Armenią, a od południa jego sąsiadem jest Iran. Po stronie wschodniej granicę wyznacza Morze Kaspijskie.

Będąca częścią Azerbejdżanu Autonomiczna Republika Nachiczewańska zwana jest „Małą Ziemią” i oddzielona od „Dużej Ziemi” Armenią, z którą graniczy na północnym wschodzie. Od południa otacza ją Iran. Z kolei na zachodzie jest kilkukilometrowy odcinek granicy z Turcją.

Charakterystyka

Klimat

Ten mały kraj nie ma jednolitego klimatu: na zachodzie jest on bardziej kontynentalny, a nad morzem wilgotny; na południu podzwrotnikowy, na północy zaś umiarkowany.

Polityka

System państwowy stara się naśladować demokracje europejskie, lecz w istocie na dziś dzień przypomina dość autorytarne rządy. Istnieje 125-osobowy jednoizbowy parlament Milli Məclis, gabinet ministrów z premierem na czele, ale i tak najważniejsze jest zdanie prezydenta i jego rozporządzenia.

Prezydentem kraju jest Ilham Alijew, który „odziedziczył” władzę po ojcu – Hajdarze Alijewie w 2003 roku. Klanowo patrząc, Alijewowie pochodzą z Nachiczewania, co doprowadziło do uprzywilejowania tamtejszej ludności i objęcia przez nich ważnych stanowisk w państwie. Obaj są widoczni na bilbordach w całym kraju, są także cytowani w niezliczonych miejscach.

Azerbejdżan jest z Armenią w stanie wojny o Górski Karabach, ale od kilkunastu lat trwa zawieszenie broni. Ta sytuacja doprowadziła do wielkiego uchodźstwa – setki tysięcy Azerów znajduje się w „tymczasowych” obozach (wagonach kolejowych, akademikach itd.). Grupa Mińska OBWE stara się znaleźć drogę wyjścia z tej patowej sytuacji, ale wciąż bezskutecznie.

Przygotowania

Przewodniki

• Azerbaijan with excursions to Georgia – Mark Elliott. Przewodnik w języku angielskim wydawnictwa Trailblazer, część 9. poświęcona jest Gruzji i na 32 stronach przedstawia najważniejsze miejsca i trasy. ISBN 1-873756-79-8.
• Guide to Azerbaijan – Marek Lech. „Europa” Publishing House, Baku 2007. Przewodnik po angielsku, ale polskiego autora. Dołączona płyta CD ze zdjęciami atrakcji turystycznych oraz miejsc noclegowych.
• Georgia, Armenia & Azerbaijan – Richard Plunkett, Tom Masters. Przewodnik Lonely Planet jest w języku angielskim i zawiera informacje o trzech krajach Zakaukazia, w Azerbejdżanie niemile widziany, gdyż osobne miejsce autorzy wydzielili w nim zbuntowanej republice autonomicznej Górskiego Karabachu. ISBN 978-1740591386.

Mapy

Jest jedna azerbejdżańska mapa w skali 1:500 000 w dwóch wariantach: drogowym i fizycznym (lepsza jest ta pierwsza: Avtomobil Yolları). W tę mapę jest w miarę łatwo zaopatrzyć się w stolicy. Oprócz tego można dostać Caucasus: Georgia, Armenia, Azerbaijan 1:100 000 – freytag&berndt.

Mapy górskie niestety nie istnieją.

Wybór czasu podróży

Latem panują ponad 30-stopniowe upały, więc o ile nie planuje się górskich wędrówek, to lepiej unikać okresu od czerwca do sierpnia. Zima jest krótka, śnieg w stolicy i na południe od niej spada w styczniu i leży najwyżej tydzień. Ta pora roku bardziej przypomina polską jesień.

Najlepszymi porami na odwiedzenie Azerbejdżanu są wiosna i jesień.

Wizy

Polacy potrzebują wizę, aby wjechać na terytorium Azerbejdżanu. Można się o nią starać w Ambasadzie w Warszawie. Do niedawna można ją było otrzymać po przylocie na Międzynarodowe Lotnisko im. Hajdara Alijewa w Baku, ale niestety nie ma już takiej możliwości. Koszt wyrobienia 30-dniowej wizy wynosi 60 EUR, potrzebne są też 2 zdjęcia en face. Wizy tranzytowe wydawane są obecnie na zaledwie 6 godzin. Koszt wyrobienia wizy przez portal https://evisa.gov.az 23 USD w trybie zwykłym, czas oczekiwania max. 3 dni robocze.

Przepisy celne

Przy wywozie dywanów, przedmiotów antykwarycznych, dzieł sztuki i wyrobów jubilerskich konieczne jest przedstawienie ich certyfikatów (wystawia je Ministerstwo Kultury, pomocy w uzyskaniu certyfikatu udzielają wyspecjalizowane salony sprzedaży) oraz rachunków. Dozwolony jest wywóz do 0,6 kg czarnego kawioru (w jednym oryginalnym opakowaniu – w praktyce dostępne są opakowania o wadze najwyżej 0,5 kg). Źródło: MSZ

Wymiana waluty

Dolary, euro, ruble i może ciut trudniej funty można wymienić na manaty w wielu kantorach i bankach. Nie pobiera się prowizji.

Kursy wymiany (4 listopada 2008 r.):
1 EUR = 1,01 AZN
1 USD = 0,81 AZN

1 AZN = 3,51 PLN

Ekwipunek

Jeśli nie jest się przyzwyczajonym do toalet azjatyckich, warto cały czas nosić ze sobą papier toaletowy.

Rozmówki

Zobacz rozmówki azerbejdżańskie.

Dojazd

Samolotem

Nie ma bezpośrednich połączeń lotniczych z Polską. Najtańsze loty oferują przewoźnicy z byłego ZSRR: AirBaltic z przesiadką w Rydze, Aerofłot z przesiadką w Moskwie oraz AeroSvit z przesiadką w Kijowie.

Naturalnie można skorzystać też z usług takich linii jak: Lufthansa (przez Frankfurt), Turk Hava Yollari (przez Stambuł), Austrian Airlines (przez Wiedeń) czy bmi (przez Londyn).

Pociągiem

Połączenia kolejowe można wziąć pod uwagę tylko z Gruzją. Codziennie jest pociąg z Tbilisi do Baku. Oczywiście jeżdżą też pociągi z Rosji i Ukrainy, lecz obywatele polscy nie mogą przekraczać północnej granicy Azerbejdżanu z Rosją (patrz Przejścia graniczne). Nocny pociąg wyjeżdża z Baku o 22.00 i przybywa do Tbilisi około godz. 12.00, zależnie od czasu trwania kontroli granicznej. Cena biletu I klasy (kupe) to 25 manatów (10.06.2009).

Bilety w Azerbejdżanie można kupować w dniu wyjazdu lub do 2 dni przed wyjazdem, zakup biletów z większym wyprzedzeniem jest niemożliwy. Tabor kolejowy w stanie zadowalającym – czysty, lecz mocno wiekowy. Główny dworzec kolejowy w Baku jest przebudowywany, czynne obiekty dworca są w fatalnym stanie (toalety!). Do kas biletowych nie obowiązuje jedna kolejka, a o dojście do okienka kasowego należy śmiało walczyć łokciami z miejscowymi.

Samochodem

Do Azerbejdżanu można dojechać samochodem, jadąc przez Bałkany, Turcję i Gruzję. Można również wybrać szlak przez Ukrainę i Rosję z przeprawą promem z Odessy lub Soczi do Poti lub Batumi w Gruzji ze względu na utrudnienia w ruchu granicznym dla obywateli spoza WNP (patrz Przejścia graniczne).

Autobusem

Regularnie kursują autobusy z poniższych 4 miejscowości:

• Stambuł (oraz inne tureckie miasta po drodze) – 48 godz., ok. 60 USD, liczba kursów zależy od sezonu,
• Tbilisi – 14 godz., 10 USD, codziennie poza niedzielą,
• Teheran – 24 godz., 15 USD, codziennie poza piątkiem,
• Tebriz – 20 godz., 15 USD, codziennie poza piątkiem.

Nie uwzględniono niedostępnych dla Polaków połączeń z Rosją (patrz Przejścia graniczne).

Statkiem

Istnieją w zasadzie tylko 2 możliwości przypłynięcia do Azerbejdżanu:

• z Aktau w Kazachstanie (ok. 18 godz., mniej więcej raz w tygodniu),
• z Turkmenbaszy w Turkmenistanie (ok. 15 godz., właściwie codziennie).

Ceny wahają się w zależności od typu kabiny od 50 do 100 USD. Nie ma ścisłego rozkładu, według którego promy te by pływały – wszystko zależy od tego, czy statek jest wystarczająco załadowany.

Przejścia graniczne

• Krasnyj Most – główne przejście drogowe i kolejowe z Gruzją
• Balakən – drogowe z Gruzją
• Astara – drogowe z Iranem
• Samur – drogowe z Rosją (zamknięte dla obywateli spoza WNP)

Miasta

• Baku (Bakı)
• Gandża (Gəncə)
• Sumgait (Sumqayıt)
• Şəki
• Lenkoran (Lənkəran)
• Quba
• Şamaxı
• Şuşa
• Stepanakert (Xankəndi)
• Laçın

Ciekawe miejsca

• Wulkany błotne niedaleko miejscowości Qobustan, ok. 50 km na południe od stolicy
• Petroglify w tymże Qobustanie
• Pałac Chana w Şəki
• Kościół albański w Kiszu, koło Şəki
• Stare miasto (İçəri Şəhər) w Baku
• Yanar Dağ – płonące wzgórze na Półwyspie Abszerońskim
• wioska Xınalıq w górach Kaukazu, niedaleko Quby
• wioska Lahıç słynąca z wyrobu zdobionych miedzianych naczyń

Transport

Drogi są nie najlepszej jakości, wiele z nich wymaga natychmiastowych generalnych remontów. Zdarzają się dobrze wyasfaltowane – zazwyczaj to znak, że prezydent niedawno odwiedzał te strony. Praktycznie nie ma autostrad, najlepsza droga prowadzi z Baku na podmiejskie lotnisko.

Rozpowszechnione jest korzystanie z mikrobusów (marszrutek), które łączą ze sobą bodaj wszystkie miejscowości w kraju. Gdyby żaden busik nie był dostępny, można liczyć na taksówki – trasę i cenę należy uzgodnić przed ruszeniem w trasę. W odległych od centrum regionach, kierowcy mogą wciąż podawać ceny w szirwanach, tj. mogą mieć na myśli podwójną opłatę, gdyż 1 szirwan to obecne 2 manaty.

Pociągi zwykle jeżdżą nocą, docierając na miejsce we wczesnych godzinach porannych. Stacje kolejowe poza Baku są umieszczone z dala od centrów miast i, by do nich dojechać, trzeba skorzystać z taxi.

Wyjazd

Swoją podróż można przedłużyć o zobaczenie Gruzji, do której Polacy nie potrzebują wizy. Z Baku do Tbilisi regularnie kursują samoloty, pociągi i autobusy.

Inną możliwością jest wybranie się na południe, do Iranu, gdzie mieszka ponad 20 milionów Azerów. Nieformalną ich stolicą jest Tebriz. Konieczne jest jednak wystaranie się wcześniej o irańską wizę, gdyż na lotnisku w Teheranie można na podstawie biletu wyjazdowego uzyskać jedynie zgodę na 7-dniowy pobyt, którego nie można przedłużyć.

Oprócz powyższych 2 opcji, jest jeszcze nieco bardziej skomplikowana – popłynięcie promem do Turkmenbaszy, portu morskiego w Turkmenistanie i zwiedzenie Aszchabadu. (potrzebna wiza turkmeńska i zaproszenie za 60 €).

Język

Azerbejdżański (zwany też azerskim, lecz nie jest to politycznie poprawne określenie) jest językiem urzędowym. Na ulicach Baku słyszy się jednak dość często rosyjski, a obcokrajowcy, których przyciągnęła tu ropa naftowa, naturalnie posługują się angielskim, który staje się coraz lepiej znany, szczególnie wśród młodzieży.

Na prowincji znajomość innych języków sprowadza się do lokalnych języków kaukaskich: lezgińskiego, awarskiego itp. na północy oraz tałyskiego (powiązanego z perskim) na południu. Im bliżej granicy z Rosją, tym łatwiej porozumieć się w języku tego kraju.

Zakupy

Popularne pomysły na zakupy w Azerbejdżanie to kawior (szukać na bazarach, najlepiej oryginalnie zapakowanych puszek) i koniak (godny polecenia jest ten pochodzący z Tovuzu). W inne pamiątki można się zaopatrzyć na bakijskim deptaku Targowyj, tuż przy Placu Fontann.

Gastronomia

Kuchnia azerbejdżańska opiera się głównie o ryż i mięso. Pilaw (az. aş, ros. płow) jest bodaj najważniejszym daniem, prawdziwym królem na tutejszym stole. Trudno sobie wyobrazić wesele czy stypę bez tej potrawy. Jest kilka różnych wariacji: mleczny, owocowy, ziołowy, mięsny, orzechowy itd.

Znane są także „gołąbki” zwane dolma – mogą mieć postać faszerowanych papryk i pomidorów lub być zawijane w liście winorośli. Na południu Azerbejdżanu specjalnością jest ləvəngi, tj. kurczak lub ryba z farszem orzechowo-granatowym. Z kolei północ, szczególnie region Szeki słynie z piti – zupy gotowanej w glinianym naczyniu, składającej się z baraniny, grochu, ziemniaków i cebuli.

Jedzenie tureckie – w tym kebaby i dönery – jest traktowane jak swoje. Zupa z soczewicy (mercimek çorbası) i ayran, który popija się do obiadu, to posiłki zupełnie na miejscu. Liczba tureckich barów i restauracyjek w całym Azerbejdżanie jest naprawdę duża. Poza specjałami lokalnymi, dostępne są kuchnie innych nacji. Na szczególną uwagę zasługuje kuchnia gruzińska ze swoim chaczapuri lub chinkali. W Baku bez trudu można znaleźć restauracje ukraińskie, hinduskie czy też chińskie.

Noclegi

W przypadku pobytu w Baku warte polecenia jest wynajęcie mieszkania za pośrednictwem biura „Bakurent”, które oferuje również usługi dodatkowe (transfer, zakup biletów), obsługa miedzy innymi w języku angielskim i rosyjskim.

Nauka

Na azerbejdżańskich uczelniach (głównie bakijskich) uczy się wielu studentów z Turcji, Chin i in. Trudno ocenić poziom zdobytej tu edukacji, gdyż proces nauczania – jak każda dziedzina życia w tym kraju – jest ogarnięty okropną korupcją, przez co zdobyte dyplomy i tytuły są mało wiarygodne.

Praca

Bogate złoża ropy naftowej w Morzu Kaspijskim wywołały gorączkę wydobywczą. Wielu ludzi z krajów rozwiniętych zdobywa zatrudnienie w Azerbejdżanie przede wszystkim w przemyśle naftowym, jego gałęziach i obsłudze obcokrajowców, którzy się tutaj pojawili. Boom budowlany, który towarzyszy temu zjawisku, pozwala na szybkie znalezienie pracy na licznych budowach, jednak często jest „na czarno” i bez podstawowych choćby świadczeń.

Sami Azerowie borykają się ze znalezieniem pracy. Najczęściej płacą sowite łapówki, by ją dostać, chyba że mają wysoko postawionego „wujka”... Średnia miesięczna zadowalająca ich płaca kształtuje się na poziomie kilkuset manatów. Stanowiska w sektorze publicznym są nisko płatne – ok. 100 AZN. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja emerytów i rencistów.

Bezpieczeństwo

Mimo przeciągającego się w nieskończoność konfliktu zbrojnego z Armenią o Górski Karabach, Azerbejdżan jest chyba najbardziej bezpiecznym państwem na Zakaukaziu. W Azerbejdżanie praktycznie nie ma drobnej przestępczości i nie trzeba się niczego bać, spacerując w nocy po ulicach miast.

Największym zagrożeniem w Azerbejdżanie jest ruch uliczny. Obowiązuje zasada, że w Azerbejdżanie pieszy nie ma żadnych praw, a na drodze kierowcę interesuje jedynie to, co jest przed nim, więc nie zajmuje go zbytnio zaglądanie do lusterka wstecznego.

Kontakt

Telefon

Rozmowy telefoniczne w granicach jednego miasta są za darmo. Automaty bez trudu można odnaleźć również na peryferiach.

W kraju funkcjonują 3 sieci telefonii komórkowej:

• Azercell (SimSim – numery zaczynające się od 050 i 051),
• Bakcell (CinKart – numery: 055),
• Nar Mobile (numery: 070).

Pierwsza z nich jest najstarsza i najlepiej rozbudowana – łącznie z obsługą linii metra w Baku. Ostatnia jest najmłodsza i nie obejmuje swoim zasięgiem wszystkich regionów.

Poczta

Brak jest praktycznie pocztówek. Nieliczne, oferowane w handlu, przedstawiają zimowe krajobrazy lub widoki zalesionych wzgórz.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Azerbejdżanie

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Baku Azerbejdżan, AZ-1000, Baku, ul. Kiczik Gala 2, Iczeri Szeher (Stare Miasto)

Telefon: +994 12 492 01 14

Fax: +994 12 492 02 14

Strona www: https://baku.msz.gov.pl/pl/

E-mail: baku.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

Ambasada Azerbejdżanu w Warszawie

ul. Zwycięzców 12, 03-941 Warszawa

Telefon: +48 22 616 21 88

Fax: +48 22 616 19 49

Strona www: http://warsaw.mfa.gov.az/pl

E-mail: warsaw@mission.mfa.gov.az

---