Dania
| Dania | |
| |
| Lokalizacja | |
| |
| Flaga | |
| |
| Główne informacje | |
| Stolica | Kopenhaga |
| Ustrój polityczny | monarchia parlamentarna |
| Waluta | korona duńska (DKK) |
| Powierzchnia | 43 094 |
| Liczba ludności | 5 500 510 |
| Język | duński |
| Religia | luteranizm |
| Numer kierunkowy | +45 |
| Domena internetowa | .dk |
| Strefa czasowa | UTC +1 zima, +2 – lato |
| Strefa czasowa | UTC +1 zima, +2 – lato |
Dania (duń. Danmark) – państwo w Europie Północnej, graniczące od południa z Niemcami, a przez cieśninę Sund sąsiaduje ze Szwecją.
Charakterystyka[edytuj]
Geografia[edytuj]
Powierzchnia Danii jest nizinna, o rzeźbie lodowcowej, ukształtowanej w plejstocenie; zachodnia część Jutlandii – równinna (obszary sandrowe) z pasmem nadmorskich wzniesień wydmowych i licznymi przybrzeżnymi jeziorami (największe Ringkobing Fjord, Nissum Fjord). Na terenie kraju znajduje się wiele jezior.
Północna część Półwyspu Jutlandzkiego (wyspa Nordjylland) jest oddzielona cieśniną Limfjorden. Wschodnia Jutlandia oraz wyspy mają młodą rzeźbę polodowcową, wzgórza moren czołowych przekraczają 100 m wys., a na najwyższym wzniesieniu Jutlandii – Yding Skovhoj – 173 m.
Linia brzegowa wybrzeży wschodnich dobrze rozwinięta, zachodnich i północno-zachodnich – powyżej półwysep Djursland – wyrównana, wzdłuż południowo-wschodnich wybrzeży Danii ciągnie się pas piaszczystych płycizn przybrzeżnych, tzw. wattów, zalewanych 2 razy dziennie przypływami.
Rzeki są krótkie i zasobne w wodę, ale nie mają znaczenia gospodarczego. Najdłuższa – Gudena (158 km). Gleby Danii są w większości nieurodzajne i wymagają zabiegów agrotechnicznych oraz melioracji. W krajobrazie dominują obszary użytkowane rolniczo.
Roślinność[edytuj]
Naturalna roślinność zachowana tylko w rezerwatach. W zachodniej Jutlandii występują rozległe wrzosowiska i torfowiska. Złoża torfu są eksploatowane na opał. Lasy zajmują ok. 11% powierzchni Danii, są to lasy głównie wtórne – dębowe lub dębowo-brzozowe, a na wyspach – bukowe. Różnymi formami ochrony objęto 1/3 terytorium kraju, a 5% pow. kraju stanowią rezerwaty; dąży się do zwiększenia wykorzystania materiałów pochodzących z odzysku i większej ekologizacji rolnictwa.
Klimat[edytuj]
Klimat jest umiarkowany ciepły, morski. Średnia temperatura w lutym od 0°C do –1°C, w lipcu 15–17°C. Roczna suma opadów od ok. 600 mm na wschodzie do ok. 800 mm na południowym zachodzie; częste są wiatry z kierunków zachodnich, dni bezwietrznych jest niewiele.
Historia[edytuj]
Na obszarze Półwyspu Jutlandzkiego zamieszkiwali Germanowie, a następnie Anglowie, Jutowie i Sasi. W V i VI wieku napłynęli z południa Skandynawii Duńczycy, którzy stanowili szczep północnego odłamu ludów germańskich, znanych później jako Normanowie. Nazwa kraju – Danmark (Las Danów) pochodzi od nazwy plemiennej Danów i występujących tu rozległych obszarów leśnych. W IX–X wieku miały miejsce zjednoczenie państwa duńskiego oraz jego chrystianizacja. Przodkowie Duńczyków stworzyli potężne państwo. Objęli swoimi wpływami całe Morze Bałtyckie, walczyli nawet na Łotwie. W 1066 roku zdobyli Anglię i tworzyli wspólne królestwo. Stąd w Hamlecie słowa: „Źle się dzieje w państwie duńskim”. Teraz są małym państwem z pięcioma milionami obywateli. Potęgą lądową Dania przestała być na skutek wojen ze Szwecją, a morską przez konflikt z Napoleonem.
Polityka[edytuj]
Dania jest monarchią konstytucyjną – głową państwa jest królowa Małgorzata II. Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy parlament noszący nazwę Folketing (179 deputowanych) wybierany na 4-letnią kadencję.
Dania jest najstarszą europejską monarchią z zachowaną ciągłością dziedzicznej władzy monarszej. Obecnie na tronie duńskim zasiada królowa Małgorzata II, córka Fryderyka IX i królowej Ingrid, z dynastii oldenburskiej, linii Sonderburg-Glücksburg, zamężna z księciem Henrykiem. Następcą tronu jest starszy syn królowej, książę Fryderyk. Dania jest monarchią konstytucyjną od 5 czerwca 1849 roku.
Gospodarka[edytuj]
Dania to kraj rozwinięty, głównie przemysłowo-rolniczo. Dania, opierająca swoją produkcję przemysłowych w większości na surowcach importowanych, jest obecnie (m.in. dzięki wysokiej wydajności i niskim kosztom produkcji) eksporterem artykułów przemysłowych. Dania jest ważnym światowym producentem statków kontenerowych.
Dania eksportuje maszyny i wyroby przemysłowe oraz artykuły rolno-spożywcze, m.in. mięso i wyroby mięsne, produkty mleczne, jaja, ryby, materiały i produkty chemiczne. Głównymi partnerami handlowymi Danii są kraje Unii Europejskiej, zwł. Niemcy, Szwecja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone i Norwegia.
Przemysł[edytuj]
W Danii eksploatuje się ropę naftową i gaz ziemny z bogatych złóż na szelfie Morza Północnego, poza tym węgiel brunatny oraz surowce ceramiczne i budowlane. Dobrze rozwinięte są także tradycyjne duńskie przemysły: spożywczy (zwłaszcza mięsny, rybny i owocowo-warzywny), piwowarski (Carlsberg, Tuborg), stoczniowy, specjalizujący się m.in. w produkcji statków motorowych i kontenerowców, oraz ceramiczny (gł. na wyspie Bornholm) i szklany, poza tym hutnictwo żelaza i aluminium oraz przemysł papierniczy. Wysoką jakość mają duńskie meble, odzież i zabawki (m.in. klocki lego). Największymi ośrodkami przemysłowymi są duże miasta portowe – Kopenhaga, Aalborg i Aarhus.
Rolnictwo[edytuj]
Rolnictwo Danii cechuje nowoczesność, duża wydajność i mechanizacja. Powszechny jest ruch spółdzielczy. Produkcja jest z nadwyżką 3-krotną i w dużej mierze w związku z tym towary rolne są eksportowane. Dania ma jeden z największych w świecie odsetków gruntów ornych i sadów – 63% powierzchni kraju. Uprawia się: jęczmień, pszenicę, żyto i owies, buraki cukrowe, ziemniaki. Rozwinięta jest hodowla: bydła, trzody chlewnej, i drobiu. Duże znaczenie ma rybołówstwo morskie. Największymi portami rybackimi są: Esbjerg, Skagen, Thyboron.
Produkcja ogrodnicza koncentruje się wokół dużych miast – na Fionii, Zelandii. Lasy pokrywają 11% powierzchni kraju, a pozyskiwanie drewna zaspokaja 1/3 zapotrzebowania kraju.
Transport[edytuj]
Długość linii kolejowych wynosi 2,7 tys. km. Długość dróg kołowych 72,3 tys. km. System połączeń kolejowych i drogowych został scalony po otwarciu połączeń tunelowo-mostowych przez cieśninę Wielki Bełt (1998) i Sund do Szwecji (2000).
W transporcie ważną rolę odgrywa żegluga morska. Nośność floty handlowej sięga 9,5 mln DWT (2005), przeważają masowce, kontenerowce i tankowce. Głównymi portami są Kopenhaga, Esbjerg, Arhus. Rozwinięta jest żegluga promowa między wyspami i Jutlandią oraz między Danią i Szwecją, Niemcami, Norwegią.
Duże znaczenie w transporcie pasażerskim i towarowym ma lotnictwo – największym węzłem komunikacyjnym jest Kopenhaga.
Telekomunikacja[edytuj]
Dania ma bardzo dobrze rozwiniętą sieć telefoniczną, na 1000 mieszkańców przypadało 2002 – 689 aparatów telefonicznych telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu jest 5,2 mln telefonów komórkowych.
Dojazd[edytuj]
Samochodem[edytuj]
Samolotem[edytuj]
Głównym portem lotniczym jest stolica kraju Kopenhaga i lotnisko Kastrup. Większe lotniska znajdują się także w Aarhus i Aalborg.
Statkiem[edytuj]
Podział administracyjny[edytuj]
Znaczna część kraju (około 70%) położona jest na Półwyspie Jutlandzkim, natomiast reszta znajduje się na 443 wyspach, z czego tylko 76 jest zaludnionych. Do Danii należy również Grenlandia oraz Wyspy Owcze. Zabudowa kraju zaskakuje prostotą i wygodą. Malownicze wioski, piękne, złote pola uprawne, zabytkowe miasteczka, w które wkomponowano nowoczesność nie burząc tradycji pielęgnowanej od wielu lat.
.svg)
W Danii obowiązuje podział administracyjny na 5 regionów:
Grenlandia i Wyspy Owcze wchodzą również w skład Królestwa Danii w ramach tzw. Rigsfællesskabet. Grenlandia jest największą wyspą świata z powierzchnią ponad 2 mln km².
Jako ciekawostkę warto dodać, że Dania składa się z 406 wysp, z których część jest niezamieszkana.
Miasta[edytuj]
- Kopenhaga
- Aalborg
- Aarhus
- Esbjerg
- Helsingør
- Horsens
- Nuuk – stolica i największe miasto Grenlandii
- Odense
Według danych oficjalnych pochodzących ze stycznia 2017 roku Dania posiadała 75 miast o ludności przekraczającej 10 tys. mieszkańców (62 największe miasta, w latach 2012-2017 nie traciły mieszkańców). Dla porównania, 80 lat wcześniej takich miast istniało 48: 1 z ludnością ponad 500 tys., 1 z ludnością 100÷500 tys., 3 z ludnością 50÷100 tys., 7 z ludnością 20÷50 tys. i 36 z ludnością 10÷20 tys.
Alfabetyczna lista miast
Poniższa lista przedstawia miasta Danii oraz w jej terytoriach autonomicznych: na Wyspach Owczych i Grenlandii. Ludność wg danych na I 2017 r.[2] Dania
Allinge-Sandvig - 1517 osób Assens - 6231 osób Augustenborg - 3245 osób Birkerød - 20 541 osób Bogense - 3815 osób Brande - 7207 osób Brønderslev - 12 541 osób Christiansfeld - 2935 osób Dragør - 12 132 osoby Ebeltoft - 7430 osób Elzynor (Helsingør) - 47 032 osoby Esbjerg - 72 261 osób Espergærde - 11 458 osób Faxe - 4017 osób Farum - 19 967 osób Fredensborg - 8519 osób Fredericia - 40 461 osób Frederiksberg - 105 037 osób Frederikshavn - 23 501 osób Frederikssund - 16 186 osób Frederiksværk - 12 368 osób Faaborg - 7097 osób Grenaa - 14 856 osób Greve Strand - 42 701 osób Grindsted - 9719 osób Gråsten - 4220 osób Gudhjem - 701 osób Haderslev - 21 955 osób Hadsund - 4857 osób Haslev - 11 748 osób Hedensted - 11 789 osób Herning - 49 229 osób Hillerød - 32 270 osób Hirtshals - 5880 osób Hjørring - 25 764 osoby Hobro - 11 917 osób Holbæk - 28 134 osoby Holstebro - 35 867 osób Horsens - 58 480 osób Hvidovre - 52 964 osoby Høje Taastrup - 50 246 osób Hørsholm - 24 977 osób Ikast - 15 462 osoby Ishøj - 20 712 osób Jelling - 3443 osoby Jyllinge - 10 207 osób Kastrup - 43 010 osób Kalundborg - 16 490 osób Kerteminde - 5903 osoby Koldynga (Kolding) - 60 300 osób Kopenhaga (København) - 602 481 osób Kongens Lyngby - 55 240 osób Korsør - 14 702 osoby Køge - 36 864 osoby Lemvig - 6936 osób Lillerød - 16 793 osoby Lystrup - 10 436 osób Løgstør - 4104 osoby Løgumkloster - 3598 osób Løkken - 1576 osób Mariager - 2490 osób Maribo - 5735 osób Marstal - 2232 osoby Middelfart - 15 202 osoby Nakskov - 12 758 osób Nexø - 3654 osoby Nibe - 5233 osoby Nivå - 8024 osoby Nordby - 2707 osób Nyborg - 17 192 osoby Nykøbing Falster - 16 904 osoby Nykøbing Mors - 9135 osób Nykøbing Sjælland - 5229 osób Næstved - 43 234 osoby Nørresundby - 22 600 osób Odder - 11 872 osoby Odense - 176 683 osoby Padborg - 4389 osób Præstø - 3864 osoby Randers - 62 563 osoby Ribe - 8251 osób Ringe - 5851 osób Ringkøbing - 9985 osób Ringsted - 22 490 osób Roskilde - 50 393 osoby Rudkøbing - 4586 osób Rødby - 2085 osób Rønne - 13 723 osoby Rørvig - 1032 osoby Sakskøbing - 4545 osób Silkeborg - 44 333 osoby Skagen - 8088 osób Skanderborg - 18 849 osób Skive - 20 683 osoby Skjern - 7876 osób Skælskør - 6491 osób Slagelse - 33 433 osoby Smørumnedre - 9699 osób Solrød Strand - 15 941 osób Sorø - 7927 osób Stenløse - 21 635 osób Store Heddinge - 3420 osób Struer - 10 375 osób Stubbekøbing - 2304 osoby Svaneke - 1044 osoby Svendborg - 27 281 osób Sæby - 8841 osób Sønderborg - 27 826 osób Thisted - 13 363 osoby Thyborøn - 2069 osób Tranbjerg - 9109 osób Tønder - 7693 osoby Taarbæk - 55 240 osób Taastrup - 34 154 osoby Varde - 13 951 osób Vejle - 55 876 osób Viborg - 40 371 osób Vojens - 7627 osób Vordingborg - 12 014 osób Værløse - 13 127 osób Ærøskøbing - 939 osób Aabenraa - 16 153 osoby Aalborg - 113 417 osób Århus - 269 022 osoby
Wyspy Owcze
Fuglafjørður Klaksvik Runavík Thorshavn Tvoroyri Vestmanna
Grenlandia
Aasiaat Ittoqqortoormiit Kangaatsiaq Maniitsoq Qaanaaq Qaqortoq Qasigiannguit Qeqertarsuaq Nanortalik Narsaq Nuuk Paamiut Sisimiut Tasiilaq Upernavik Uummannaq
Ciekawe miejsca[edytuj]
Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO[edytuj]
- Fiord Ilulissat na Grenlandii
- Jelling – kurhany, kamienie runiczne i kościół
- Katedra w Roskilde
- Zamek Kronborg
Język[edytuj]
Językiem urzędowym jest duński. Język duński jest niepodobny do żadnego innego. Ciekawostką jest, że duńskie słowo „tak” oznacza po polsku „dziękuję”. Duńczycy mają także magiczne słowo „hygge”, które oznacza miłą i przytulną atmosferę (jest ono trudne do przetłumaczenia na język polski).
Zakupy[edytuj]
Gastronomia[edytuj]
Noclegi[edytuj]
Bezpieczeństwo[edytuj]
Jest to kraj bezpieczny, gdzie wielką wagę przywiązuje się do ochrony środowiska naturalnego. Duńczycy sortują śmieci, a około 60 proc. odpadów podlega powtórnemu przetworzeniu. Od kilku lat zamiast elektrowni buduje się tu farmy wiatrowe (w 2002 r. w Danii utworzona została największa farma wiatrowa na świecie).
Przedstawicielstwa dyplomatyczne[edytuj]
Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Danii[edytuj]
Ambasada RP w Kopenhadze
Adres: Richelieus Allé 12, DK-2900 Hellerup
Telefon: +45 39 46 77 00
Fax: +45 39 46 77 66
Strona www: https://kopenhaga.msz.gov.pl/pl/
E-mail: copenhagen.info@msz.gov.pl
Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce[edytuj]
Ambasada Danii w Polsce
ul. Marszałkowska 142, 00-061 Warszawa
Telefon: +48 22 565 29 00
Fax: +48 22 565 29 70
Strona www: http://polen.um.dk
E-mail: wawamb@um.dk
