Przejdź do zawartości

Wisła (miasto)

Z Wikipodróży
Wisła (miasto)

Wisła
Wisła Plac Bogumiła Hoffa
Herb
Informacje
Państwo Polska
Region województwo śląskie
Powierzchnia 110,17 km²
Wysokość 430 m n.p.m.
Ludność 11 335
Nr kierunkowy (+48) 33
Kod pocztowy 43-406
Strona internetowa
Zamek Prezydenta RP w Wiśle. Zamek dolny (obecnie hotel)
Stacja Narciarska Nowa Osada
Wisła na mapie powiatu
Jednostki pomocniczne miasta Wisła
Pomnik Juliana Ochorowicza w Wiśle
Dom Zdrojowy na placu Hoffa w Wiśle, siedziba Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Jana Śniegonia
DW942 pod skocznią w Wiśle-Malince
Ewangelicki kościół pw. św. Piotra i Pawła w Wiśle
Kościół Znalezienia Krzyża Świętego w Wiśle-Łabajowie, ul. Kopydło
Wisła widok z wiaduktu w Głębcach
Widok ze szlaku prowadzącego z Wisły Głębce na Stożek
Zamek Prezydenta RP w Wiśle

Wisła – miasto i gmina w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w Beskidzie Śląskim. Ośrodek wypoczynkowy, turystyczny, sportowy. Na terenie miasta swoje źródła ma największa polska rzeka o tej samej nazwie – Wisła. Ośrodek luteranizmu w Polsce.

Informacje

[edytuj]

Współrzędne geograficzne: 49°38′50″N 18°52′03″E

Do 1954 r. miejscowość była siedzibą gminy Wisła. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego województwa bielskiego. Historycznie leży na Śląsku Cieszyńskim.

Według danych z 31 marca 2011 r. miasto miało 11 335 mieszkańców, powierzchnia miasta wynosiła 110,17 km², w tym użytki rolne 19% i użytki leśne: 74%. Gęstość zaludnienia wynosiła 102 osoby/km². Ze względu na swoją powierzchnię, Wisła jest miejscowością o największym obszarze na Śląsku Cieszyńskim (blisko 5% powierzchni regionu). Miasto stanowi 15,1% powierzchni powiatu cieszyńskiego.

Od 25 stycznia 1991 r. miasto podzielone jest na 7 jednostek pomocniczych – osiedli:

Wisła położona jest w głębi Beskidu Śląskiego, na północy sąsiaduje z gminą Brenna i Ustroniem, na północnym-wschodzie ze Szczyrkiem, na wschodzie z gminą Lipowa, Radziechowy-Wieprz i Milówka, na południu z gminą Istebna, na zachodzie z Czechami.

Centrum Wisły położone jest na wysokości 430 m n.p.m. Otaczające je grzbiety wzgórz przewyższają doliny o 300 do 600 m.

Najwyższe wzniesienia: Barania Góra (1220 m n.p.m.) i Stożek Wielki (978 m n.p.m.).

Ze źródeł na Baraniej Górze wypływają potoki Czarna i Biała Wisełka, które po połączeniu się i przyjęciu wód potoku Malinka tworzą Wisłę – największą rzekę Polski. W 1843 r. źródła Wisły zwiedził Wincenty Pol – geograf i poeta w jednej osobie. Wycieczki tego typu stały się jeszcze bardziej popularne w drugiej połowie XIX w.

Historia

[edytuj]

Od II połowy XIX w. Wisłę i okolice odwiedzali podróżnicy i potem letnicy. Przyczynił się do tego pochodzący z Radomia Bogumił Hoff. Ten współpracownik Oskara Kolberga, badacz kultury ludowej, odwiedził wieś w 1882 r. i zachwycony jej urokiem zaczął propagować jej walory w prasie i wśród przyjaciół. W 1885 r. wybudował pierwszą willę wypoczynkową „Warszawa”.

Potem do Wisły zawitał warszawski uczony, wynalazca, filozof i psycholog – dr hab. Julian Ochorowicz. Wybudował tam murowany pensjonat „Ochorowiczówka” istniejący do dnia dzisiejszego przy ul. Ochorowicza (na Dzielnicach). Prowadził tam praktykę psychologiczną. Potem wybudował kilka kolejnych drewnianych pensjonatów, np.: „Maja" i „Sokół" oraz „Placówka”. Mieszkał tu z przerwami do 1913 r., prowadząc m.in. swoje eksperymenty parapsychologiczne. W latach 1909 – 1912 mieszkała tu również Stanisława Tomczykówna – słynne „medium” Ochorowicza.

W lipcu 1896 r. do Juliana Ochorowicza prowadzącego praktykę psychologiczną, przybyła – na jeden dzień – Maria Konopnicka, która zatrzymała się wówczas nie rzucając podejrzeń w Jaworzu szukając niby pokoju na dłuższy pobyt. Prymitywne warunki, które tam panowały zniechęciły ją jednak, bo w liście do córki z 17 lipca pisała: „pierwsza rzecz, mimo wszystko, do Wisły, bo tania. I prawda, tania zupełnie, ale pokoiki zupełnie pod dachem, bez podbitek, tak że żywica od gorąca topnieje na belkach”.

Kilka lat później, zauroczona beskidzkim krajobrazem, Maria Konopnicka w 1902 r. zaakceptowała projekt ofiarowania jej przez naród polski domu właśnie w Wiśle. Jednak nie doszło do tego, bo willa „Ochorowiczówka”, którą planowano zakupić dla poetki, nie spełniła przyjętych wymagań.

W czerwcu i lipcu 1900 r. przebywał w Wiśle Bolesław Prus, który mieszkał w drewnianej willi, nazwanej na pamiątkę tego wydarzenia „Placówką”.

Jesienią 1901 r. mieszkał tu Władysław Reymont, który w willi „Placówce” lub „Jaskółce”) pisał fragmenty swoich "Chłopów".

Gospodarka

[edytuj]

W XIX w. postępował upadek gospodarki pasterskiej w Beskidach. Wiązało się to m.in. z uruchomieniem pod koniec XVIII w. hut na terenie Śląska Cieszyńskiego (w Ustroniu i Trzyńcu), które potrzebowały do swej produkcji wielkich ilości drewna. Książę Albert Sasko-Cieszyński zapoczątkował nowy okres gospodarki leśnej w Beskidzie Śląskim. Rozpoczął ograniczanie dotychczasowych swobód góralskich. Stopniowo usuwano górali ze śródleśnych łąk a sprowadzona z Saksonii służba leśna rozpoczęła proces zalesiania, co w konsekwencji doprowadziło do całkowitego upadku pasterstwa. Dotrwało ono tylko w formie szczątkowej do połowy XX w.

Zwiedzanie

[edytuj]

Wisła to miasto turystyczno–wypoczynkowe, w którym turyści mają zapewnione liczne atrakcje przy każdej pogodzie i o każdej porze roku – wystarczy wspomnieć o 150 km szlaków turystycznych, trasach dla rowerzystów, ponad 30 wyciągach narciarskich i wielu trasach zjazdowych. Ponad 11 000 miejsc noclegowych w hotelach, pensjonatach, kwaterach prywatnych i gospodarstwach agroturystycznych to gwarancja różnorodności oferty.

65% mieszkańców Wisły to ewangelicy, zatem ważny jest kościół ewangelicko–augsburski pw. Apostołów Piotra i Pawła (ul. 1 Maja 49), pochodzącego z lat 1833–1838. W kruchcie pod wieżą, wybudowaną w latach 60. XIX w., zebrano kolekcję starodruków protestanckich.

Niedaleko głównego wiślańskiego placu imienia Bogumiła Hoffa odkrywcy walorów turystycznych tej miejscowości istnieje budynek dawnej karczmy z 1794 r., który stanowi siedzibę Muzeum Beskidzkiego im. Andrzeja Podżorskiego (ul. Steltera 1, tel. 33 8552250. Wiślańskie muzeum ma cztery działy: etnograficzny, fotografii, historyczny i sztuki. Stałą wystawę stanowią eksponaty obrazujące podstawowe dziedziny życia, kultury i twórczości górali Beskidu Śląskiego, takie jak: pasterstwo, tkactwo, obróbka drewna, ciesielstwo, kowalstwo oraz obróbka wełny i lnu. Tuż obok znajduje się Galeria „U Niedźwiedzia” (ul. Stellera 2, tel. 33 8552250). Obecnie budynek galerii jest częścią Enklawy Budownictwa Drewnianego i siedzibą Stowarzyszenia „Grupy Twórców Wiślanie” Można w niej zobaczyć i kupić dzieła wiślańskich artystów.

W ośrodku „Zimowit” znajduje się Muzeum Narciarstwa (ul. Wodna 3, tel. 338551519 www.zimowit.eu) w którym zgromadzono kolekcję sprzętu narciarskiego, m.in. nart z końca XIX w., są tutaj przechowywane również narty Adama Małysza, na których zdobył mistrzostwo Polski. Kolejna pamiątkę związaną z naszym narodowym skoczkiem zobaczyć można w hollu Domu Zdrojowego przy pl. Hoffa 3. Figura Adama Małysza z białej czekolady o wysokości 2,5 m i masie 180 kg jest dziełem Stowarzyszenia Cukierników RP, którzy wykonali ją w 2001 r. W 2007 r. figura przeszła gruntowną renowację przeprowadzoną przez firmę E. Wedel, w trakcie której dodano również czwartą kryształową kulę.

Z kolei przy ul. 1 Maja 48a znajduje się Galeria „Sportowe Trofea Adama Małysza” (ul. 1 Maja 48a, tel. 517567660), gdzie są prezentowane puchary, medale, kryształowe kule, sprzęt sportowy oraz wiele innych pamiątek związanych ze sportową karierą Adama Małysza.

W obiekcie „Agawa” w centrum Wisły znajduje się Muzeum Spadochroniarstwa (ul. Przylesie 1a, tel. 33 8551353, wstęp bezpłatny, godziny otwarcia po uzgodnieniu telefonicznym). Można tu znaleźć pamiątki związane z polskim cywilnym i wojskowym spadochroniarstwem począwszy od II RP po czasy współczesne, m.in.: mundury, wyposażenie, odznaki rozpoznawcze, dokumenty, zdjęcia, a także bogatą kolekcję orłów i oznak rozpoznawczych noszonych przez wszystkie formacje mundurowe od czasów II wojny światowej.

Zameczek Habsburgów

Również w centrum Wisły, niedaleko dworca PKS znajduje się Zameczek Habsburgów (ul. Lipowa 4a, tel. 33 8553560) – drewniany, tyrolski budynek na Przysłopiu pod Baranią Górą zbudowany w latach 1897–1898 jako pałacyk myśliwski służący rodzinie cesarskiej w trakcie polowań na głuszce. Zameczek w latach 1925–1979 pełnił funkcję schroniska górskiego. W 1986 r. budynek przeniesiono do Centrum Wisły, gdzie znajduje się do dzisiaj i jest siedzibą Oddziału PTTK „Wisła” z Punktem Informacji Turystycznej. Można tu również zobaczyć stałą wystawę „Głuszec w Lasach Beskidu Śląskiego” oraz odpocząć w restauracji „Inna Epoka”.

Idąc dalej ulicą Lipową, dochodzimy do kościoła rzymskokatolickiego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (ul. Lipowa 7). Z uwagi na coraz większą liczbę turystów w 1970 r. przeprowadzono rozbudowę kościoła.

Na amatorów górskich wędrówek czeka 150 km oznakowanych szlaków turystycznych i tras spacerowych. Warto wybrać się np. na Baranią Górę, drugi co do wysokości szczyt polskiej części Śląska Cieszyńskiego. Znajduje się tam wieża widokowa, z której rozciąga się wspaniała panorama Beskidów, a przy dobrej widoczności można również zobaczyć Tatry.

Wzdłuż Czarnej i Białej Wisełki biegnie ścieżka dydaktyczno–przyrodnicza, prowadząca na Baranią Górę. Warto również poznać rezerwat Barania Góra, utworzony w celu zachowania w stanie naturalnym obszaru źródliskowego rzeki Wisły i górskiego lasu mieszanego i zobaczyć „Rezerwat Wisła”, chroniący pstrąga potokowego i jego naturalne środowisko.

Wisła Czarne

Jedną z największych atrakcji Wisły jest Rezydencja Prezydenta RP „Zamek” (ul. Zameczek 1, tel. 33 8546500, www.zamekwisla.pl). W 1907 r. na Zadnim Groniu na polecenie arcyksięcia cieszyńskiego Fryderyka wybudowano modrzewiowy pałacyk myśliwski Habsburgów, a powyżej niego w 1909 r. drewniany kościółek. Po upadku monarchii austro–węgierskiej zameczek Habsburgów opustoszał. W 1927 r. z inicjatywy Wojewody Śląskiego Michała Grażyńskiego został wyremontowany z zamiarem przekazania do dyspozycji prezydentowi RP Ignacemu Mościckiemu. Jednakże tuż po zakończeniu remontu, w nocy z 23 na 24 grudnia, pałacyk doszczętnie spłonął. W latach 1929–1930 wybudowano nowy obiekt według projektu Adolfa Szyszko–Bohusza i w miejscu spalonego budynku stanął Zamek Dolny, a 200 m powyżej – Zamek Górny. Prezydent Ignacy Mościcki po raz pierwszy odwiedził zamek w Wiśle w styczniu 1931 r. i od tego czasu chętnie zapraszał do Wisły znakomitych gości, m.in. księcia Kentu i śpiewaka operowego Jana Kiepurę. W latach okupacji hitlerowskiej zamek został zamieniony w ośrodek reprezentacyjny i wypoczynkowy dla oficerów i urzędników III Rzeszy. W 1945 r. zamek na powrót stał się rezydencją głowy państwa polskiego, potem – w latach 80. XX w. był ośrodkiem wypoczynkowym dla górników obecnej kopalni „Pniówek”, a następnie został przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego na powrót przejęty w użytkowanie prezydentów RP. Z jego inicjatywy przeprowadzono kapitalny remont, odtworzono wszystkie wnętrza reprezentacyjne zamku, odrestaurowano barwne polichromie autorstwa Andrzeja Pronaszki i odnowiono wszystkie zachowane meble i elementy oświetlenia.

Rezydencja Prezydenta

Aktualnie na Rezydencję Prezydentów RP Zamek w Wiśle – Narodowy Zespół Zabytkowy składają się: Zamek Górny – historyczna rezydencja Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, drewniana zabytkowa kaplica z 1909 r. pw. św. Jadwigi Śląskiej i Zamek Dolny z Gajówką udostępniony turystom jako obiekt noclegowy.

Jezioro Czerniańskie

Jezioro Czerniańskie to sztuczny zbiornik wodny powstały w latach 1968–1973, w celu zapewnienia wody pitnej dla masowo powstających ośrodków wczasowych. To w tym jeziorze łączą się potoki Białej i Czarnej Wisełki. Tama o wysokości 30 m oprócz swoich funkcji użytkowych stanowi również atrakcję turystyczną, pełniąc rolę spacerowego deptaka.

Wisła Głębce

Z kolei w Wiśle Głębce ciekawostkę stanowi znajdujący się u wylotu Doliny Łabajów siedmioprzęsłowy wiadukt kolejowy o długości 122 m i wysokości do 25 m, który powstał w latach 1931–1933 i jest nadal użytkowany.

Wisła Malinka

Atrakcją, którą koniecznie należy tu zobaczyć, jest Skocznia narciarska im. Adama Małysza. Skocznia powstała w 1933 r. i była kilka razy modernizowana. Za sprawą naszego mistrza skoków narciarskich Adama Małysza i ówczesnego prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego w 2004 r. rozpoczęto jej kolejną modernizację do wielkości HS-134 m i punktu konstrukcyjnego K-120. „Nowa” skocznia została oddana do użytku 27 września 2008 r. i nadano jej imię Adama Małysza. Uroczystość ta została połączona z pierwszymi zawodami na skoczni – Letnimi Mistrzostwami Polski w Skokach Narciarskich i Kombinacji Norweskiej. Skocznia - baza treningowa dla młodych skoczków - jest symbolem podziękowania dla Adama Małysza za jego sportowe osiągnięcia.

Informacje praktyczne

[edytuj]
  • Numer alarmowy grupy Beskidzkiej GOPR, 33 8296900, 601100300 lub 33 985
  • Punkt Informacji Turystycznej „i” (Wiślańskie Centrum Informacji Turystycznej), pl. Hoffa 3, tel. 33 8553456, wisla@slaskie.travel
  • Punkt Informacji Turystycznej „i” (Oddział PTTK w Wiśle), ul. Lipowa 4a, tel. 33 8553560, pttkwisla@slaskie.travel
  • Centrum Rezerwacji Noclegów „Wistour”, ul. Wodna, tel. 664035984

Sport i rekreacja

[edytuj]

Turyści przybywający do Wisły mogą wędrować po szlakach pieszych o długości kilkadziesiąt kilometrów, mogą korzystać zimą z 21 wyciągów narciarskich (w tym 6 krzesełkowych) i z 20 km narciarskich tras zjazdowych. Sportowcy, np. kadra polskich piłkarzy, wykorzystują Ośrodek Przygotowań Olimpijskich oraz miejscowe skocznie.

Narciarstwo

[edytuj]

Ośrodek skoków narciarskich. Na jej obszarze znajdują się dwie skocznie:

Podczas IX Zimowego Europejskiego Festiwalu Młodzieży "Śląsk-Beskidy 2009" (15–20 lutego 2009 r.) odbywały się zawody w biegach narciarskich i biathlonie, tu też odbyła się ceremonia zamknięcia.

W Wiśle i jej bliskich okolicach znajduje się 5 większych ośrodków narciarskich:

Piesze szlaki turystyczne

[edytuj]

i inne

i inne

i inne odcinki szlaku „niebieskiego”

Trasy rowerowe

[edytuj]

Przez miasto przechodzą następujące trasy rowerowe:

Inne atrakcje

[edytuj]
  • Xtraining, ul. Sztwiertni 1, tel. 33 8553393, 662681680, www.xtraining.pl
  • BC Cross, ul. Fiedorowska 5, tel. 33 8553620, 516168045, www.bccross.pl
  • Abstractive, ul. Spacerowa 6, tel. 338552072, 511654260, www.abstractive.pl
  • DT Sport, ul. Wyzwolenia 106, tel. 602796743, www.dtsport.pl
  • Skizy, ul. Malinka 8, tel. 504285599, www.skizy.pl
  • Orfroad: Bukowa Dolina, ul. Bukowa 16b, tel. 607983743, www.offroad-wisla.pl
  • Parki linowy Przygoda Park, ul. Kolejowa, tel. 602120429, 509547094,

www.przygodapark.com;

  • Park linowy Pasieki, kontakt: BC Cross, ul. Fiedorowska 5, tel. 33 8553620, 516168045 www.bccross.pl

Imprezy cykliczne

[edytuj]

Wśród imprez wiślańskich, których nie można przegapić będąc wtedy w Wiśle należy wymienić:

  • Tydzień Kultury Beskidzkiej,
  • FIS Grand Prix w skokach narciarskich,
  • Dni Wisły,
  • Dożynki i Święto Miodu,
  • Piknik Country „Wiślaczek Country”,
  • Letni Festiwal Tańca Piotra Galińskiego,
  • Koncert Orkiestr Dętych,
  • Lato z Filharmonią,
  • Międzynarodowy Konkurs Muzyki i Pieśni im. Stanisława Hadyny,
  • Konkurs na „Najlepsze Beskidzkie Krepliki”,
  • Wisła za połowę i inne.

Zakwaterowanie

[edytuj]
  • Hotel „Gołębiewski”****, al. ks. bp. Bursche 3, tel. 33 8554500, www.golebiewski.pl
  • Hotel „Stok”****, ul. Jawornik 52A, tel 33 8564100, www.hotelstok.pl
  • Hotel „Gawra”***, ul. Górnośląska 44, tel. 33 8552392, www.hotelgawra.pl
  • Agroturystyka „Maria i Natasza”, ul. Wyzwolenia 46, tel. 33 8552884, www.mariainatasza.pl
  • Ośrodek „Karina”, ul. Bukowa 16b, tel. 33 8552470, www.karina.wisla.pl
  • Apartamenty Szuflandia, Wańkowska 15 A, tel. 536 200 215,www.szuflandia.wisla.pl

Wyżywienie

[edytuj]
  • „Gorolsko Izba”, ul. Wyzwolenia 33, tel. 33 8552918, www.gorolskoizba.wisla.pl
  • Karczma „Chata Olimpijczyka Jasia i Helenki”, al. ks. bp. Bursche 33, tel. 33 85517: www.olimpijczyk.wisla.pl
  • „Stara Karczma”, ul. Stellera 2A, tel. 33 8552105, www.starakarczma.jurgast.pl


Geographical Coordinates
Źródło: „https://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Wisła_(miasto)&oldid=108012”