Powiat łódzki wschodni

Powiat łódzki wschodni – powiat w Polsce w województwie łódzkim, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Siedzibą władz jest miasto Łódź.
W 2002 r. z części obszaru wydzielono powiat brzeziński.
Powierzchnia powiatu obecnie wynosi 499,76 km² co stanowi 2,74% powierzchni województwa łódzkiego. Powiat położony jest na wschód i południe od Łodzi, w obrębie Wzniesień Łódzkich i Wysoczyzny Bełchatowskiej. Główne ośrodki regionu to Koluszki, Rzgów i Tuszyn, do powiatu należą także gminy wiejskie Andrespol, Brójce i Nowosolna.
Komunikację z regionem umożliwiają, trasa A1 łącząca północ z południem kraju oraz linia kolejowa Łódź - Warszawa.

Wg danych GUS w dniu 30 czerwca 2012 powiat zamieszkuje 68 997 mieszkańców, gęstość zaludnienia wynosi 138 mieszkańców/km². W skład powiatu wchodzą (od 1 stycznia 2002):

gminy miejsko-wiejskie: Koluszki, Rzgów, Tuszyn,
gminy wiejskie: Andrespol, Brójce, Nowosolna,
miasta: Koluszki, Rzgów, Tuszyn.

Wg danych GUS w dniu 30 czerwca 2012 w powiecie łódzkim-wschodnim mieszkało ogółem 68 997 osób, w tym mężczyzn 33 196 i kobiet 35 801; w miastach ogółem 24 296 osób, w tym mężczyzn 11 518 i kobiet 12 778; na wsiach ogółem 44 701 w tym mężczyzn 21 678 i kobiet 23023.

gm.w. Andrespol 12 921 6 135 6 786; – – –; 12 921 6 135 6 786
gm.w. Brójce 6 138 3 038 3 100; – – –; 6 138 3 038 3 100
gm. m-w. Koluszki 23 658 11 264 12 394; 13 536 6 394 7 142; 10 122 4 870 5 252
gm.w. Nowosolna 4 404 2 158 2 246; – – –; 4 404 2 158 2 246
gm. m-w. Rzgów 9 766 4 736 5 030; 3 431 1 656 1 775; 6 335 3 080 3 255
gm. m-w. Tuszyn 12 110 5 865 6 245; 7 329 3 468 3 861; 4 781 2 397 2 384.

Liczby oznaczają: ogółem, mężczyźni, kobiety; w miastach ogółem, mężczyźni, kobiety; na wsiach ogółem, mężczyźni, kobiety.

Jednym z największych walorów obszaru są duże kompleksy leśne. Ich obecność przyczyniła się do powstania w okresie międzywojennym licznych letnisk w otoczeniu Łodzi.
Przez powiat przepływają rzeki Mroga, Ner i Wolbórka, a na jego terenie znajduje się Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich.
Rezerwat przyrody Molenda o pow. 143 ha, utworzony w 1959 r. celem zachowania fragmentu pierwotnego lasu mieszanego dawnej Puszczy Łódzkiej z okazałymi, ponad 150-letnimi jodłami, występującymi na północnej granicy swojego naturalnego zasięgu.
Rezerwat przyrody „Wiączyń” w gminie Nowosolna chroni las bukowy. Obiekt jest częścią Lasu Wiączyńskiego będącego pozostałością dawnej Puszczy Łódzkiej.
W lesie, w pobliżu miejscowości Wiączyń Dolny znajduje się cmentarz wojenny z czasów I wojny światowej, na nim groby poległych w tzw. „bitwie pod Łodzią” żołnierzy wojski niemieckich i rosyjskich. Nekropolia położona jest na dawnych gruntach łódzkiego przemysłowca Karola Wilhelma Scheiblera, a opiekę nad nią dziś sprawuje Stowarzyszenie Eksploracyjno-Historyczne „Grupa Łódź”.
Na terenie powiatu są liczne miejsca związane z miejscami bitew 1914 r., w tym cmentarze, pojedyncze mogiły, szańce i okopy. Wraz z powiatem brzezińskim realizowany jest projekt Muzeum w Przestrzeni – wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego. Projekt nawiązuje do wydarzeń I wojny światowej, a jego celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego z tego okresu, a także udostępnienie go turystom.