Nowy Jork

Nowy Jork
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Stany Zjednoczone
Region	Nowy Jork
Powierzchnia	1214 km² km²
Ludność	8 804 190
Nr kierunkowy	212, 718, 917, 347, 646
Kod pocztowy	10000–10499, 11004–11005, 11100–11499, 11600–11699
Strona internetowa

Dzielnice Nowego Jorku: 1: Manhattan 2: Brooklyn 3: Queens 4: Bronx 5: Staten Island

Nowy Jork – największe miasto w Stanach Zjednoczonych i jedno z największych na świecie – 13. pod względem zamieszkującej go ludności. Graniczy ze stanem New Jersey.

Charakterystyka

Turystycznie jest warte odwiedzenia z wielu powodów. Nadal uważane za „światową stolicę”, i nie da się ukryć, że właśnie to miasto jest jednym z głównych źródeł amerykańskiej kultury.

Miasto składa się z pięciu dzielnic, przy czym najbardziej atrakcyjną jest oczywiście słynny Manhattan. Poza tym Nowy Jork to również Brooklyn, Queens, Bronx, oraz wyspa Staten Island. Brooklyn [aka. Kings County] oraz Queens są częścią wyspy Long Island, natomiast Bronx jest jedyną dzielnicą położoną na stałym lądzie.

Dzielnica Manhattan dzieli się na trzy części: Lower Manhattan, Midtown, oraz Upper Manhattan. Lower Manhattan, czyli innymi słowy Downtown, to dzielnica niezwykle atrakcyjna ze względu na swój koloryt oraz architekturę. Krańce wyspy zwieńcza pasmo wysokich budynków, w których mieszczą się głównie biurowce. Później architektura „obniża się”. Pasmo najwyższych budynków zbliżonych koło siebie jeden koło drugiego to Midtown Manhattan, i to właśnie ta część Nowego Jorku jest jakby wizytówką tego miasta.

Kiedy odwiedzić?

Miasto ma klimat subtropikalny, z dużą ilością słonecznych dni. Lato jest wyjątkowo ciepłe, ze średnią temperaturą lipca na poziomie 28 °C, jednak mury budynków nagrzewają się i podnoszą temperaturę o dwa, trzy stopnie. Zimy, ze średnią temperaturą w okolicy zera, nie wydają się być zimne, lecz chłód ze względu na wysoką wilgotność powietrza jest dokuczliwy. Dodatkowo co parę tygodni przechodzą silne opady śniegu, paraliżujące życie miasta.

Najlepszym terminem do zwiedzania Nowego Jorku jest okres wiosenny – poczynając od maja. W maju kwietniki na ulicach i rabaty w Central Parku obsadzone są tulipanami i innymi wiosennymi kwiatami dodając uroku spacerom. Przez lipiec i sierpień, w pogodne dni panuje dokuczliwy upał, a temperatura przekracza czasami 40°, co w połączeniu z dużą wilgotnością powietrza jest jeszcze bardziej odczuwalne i czyni zwiedzanie uciążliwym. Dogodny okres zwiedzania kończy się z końcem sierpnia. W tym czasie i we wrześniu następuje okres burz i huraganów. Jego szczyt przypada na połowę września. Październik, pogodowo spokojniejszy, zdecydowanie chłodniejszy, też jest dobrym terminem na odwiedzenie miasta, a jesienne spacery po nie przepełnionym ludźmi Central Parku mają swój urok.

Transport

MetroCard

Miejskie przedsiębiorstwo komunikacji The New York City Transit Authority sprzedaje karty ‘MetroCard’ do użytku w autobusach i pociągach, które ono obsługuje. Pomimo tego, możliwa jest opłata za przejazd autobusem w formie wyliczonych monet, jednak bramki metra (Subway) przyjmują jak na razie tylko karty MetroCard. Karty MetroCard można kupić przez Internet, na stacjach metra, jak również kioskach i niektórych sklepach spożywczych (punkty sprzedaży kart metra wyświetlają afisze z logiem MetroCard). Informacja o cenach, rodzajach i ograniczeniach kart MetroCard jest dostępna na oficjalnej stronie WWW [1].

W niedalekiej przyszłości planowana jest opcja opłaty za przejazd metrem akceptowaną w systemie kartą bankową lub kredytową.

Metrem

Nowojorskie metro

Metro jest jednym z najpopularniejszych sposobów podróży po Nowym Jorku ze względu na czas i koszt. Pomimo nie zawsze najczystszego wyglądu i zapachu, nowojorskie metro – jedno z niewielu na świecie operujących 24h na dobę, pozwala na podróż tą samą linią lub zmianę na inne za jedną i taką samą cenę, bez względu na dystans lub dzielnice. Generalnie mówiąc, metro w Nowym Jorku jest bezpieczne, ale przestrzegamy przed samotną podróżą w późnych godzinach nocnych oraz oczekiwanie na opustoszałych stacjach (wyznaczone sekcje pozwalają na bezpieczniejsze oczekiwanie i zajęcie miejsca tuż obok konduktora metra).

Linie nowojorskiego metra oznaczone są literami lub cyframi. Pomimo różnych kolorów linii, nie mają one specyficznych zasad.

Mapy metra – darmowa, interaktywna mapa nowojorskiego metra jest dostępna na stronie WWW [2], podręczna, rozkładana mapa jest również dostępna w budkach obsługujących każdą stację – trzeba się o nią zapytać obsługującego. Mapy całego systemu metra są również rozwieszone na stacjach i w poczekalniach – jednak często zniszczone lub porysowane przez wandali.

Autobusem

Jeden z nowojorskich autobusów

New York City Transit buses to drugi najbardziej popularny, publiczny transport w mieście i na przedmieściach Nowego Jorku. Linie autobusowe oznaczone są literami i cyframi (np.: M7, Q11, QBx1, QM24 etc.) Litery oznaczają dzielnicę lub dzielnice w których dany autobus operuje (M=Manhattan; Bx=Bronx; B=Brooklyn; Q=Queens; S=Staten Island). Warto wiedzieć, że pomiędzy godzinami 22:00-05:00 obowiązuje zasada „Request a Stop” (przystanek na żądanie). Kierowca autobusu może wówczas zatrzymywać się i wysadzać pasażerów w dowolnym miejscu (niekoniecznie na przystanku autobusowym), pod warunkiem zachowania bezpieczeństwa. Jednorazowa opłata za przejazd lokalnym autobusem wynosi US$ 2,25 (US$ 1,10 dla emerytów i niepełnosprawnych), niezależnie od dystansu jaki chcemy pokonać. Bilet na autobus expresowy kosztuje natomiast US$ 5,50 (US$ 2,75 dla emerytów i niepełnosprawnych). Opłaty mogą być dokonywane za pomocą karty MetroCard albo odliczoną gotówką.

Promem

Jedyny darmowy prom to Staten Island Ferry, który kursuje co 15 minut pomiędzy Dolnym Manhattanem (Battery Park) a wyspą Staten Island. Znany po pomarańczowym wykończeniu, Staten Island prom przepływa nieopodal Statuy Wolności, leżącej pomiędzy dwoma wyspami. Jeździć nim mogą piesi, jak również rowerzyści z rowerami.

Poza Staten Island Ferry są również płatne promy kursujące pomiędzy Manhattanem i kilkoma punktami na wybrzeżu sąsiadującego stanu New Jersey. Wykończone na żółto – tak jak powszechnie znane nowojorskie taksówki, New York Water Taxi to sieć promów łączących porty na Manhattanie, Brooklynie, Queensie i New Jersey.

Koleją linową

Kolej linowa Roosevelt Island Tramway i most Queensboro

Do roku 2006 nowojorska Roosevelt Island Tramway była jedyną koleją miejskiej komunikacji w całej Ameryce Północnej. Łączy ona wyspę Manhattan i sąsiadującą od strony wschodniej Roosevelt Island. Od otwarcia w 1976 roku do dnia dzisiejszego ponad 20 milionów pasażerów podróżowało Roosevelt Island Tramway. Kursujący 115 razy dziennie (od 6 rano do 2:30 w nocy), każdy z dwóch wagonów mieści 125 pasażerów. Kolejka rozwija prędkość 26 km/h i pokonuje dystans 940 metrów w 4,5 minuty. W najwyższym punkcie osiąga wysokość 76 metrów nad lustrem rzeki East River. Linia biegnie równolegle do mostu Queensboro, skąd można widzieć wymijające się w połowie drogi wagoniki.

Taksówką

Nowojorskie żółte taksówki

Znana chyba na całym świecie ikona Nowego Jorku to żółta taksówka. Każda autentyczna taksówka nowojorska ma zamocowany na przodzie maski oficjalny medalion a wewnątrz, przedziałek z grubego plastiku dzieli kierowcę od pasażerów. Na dachu taksówki są dwa oznaczenia świetlne. Jeśli numer taksówki jest włączony, oznacza to, że taksówka jest wolna i przyjmuje pasażerów; jeśli off-duty światło jest włączone, lub wszystkie światła są wyłączone, oznacza, że taksówka jest zajęta, lub nie bierze pasażerów. Czasami jednak, pomimo wyłączonych obydwu świateł, lub włączonego światła off-duty taksówkarz zatrzyma się po czekającego pasażera – oznacza to, że taksówkarz kończy zmianę, ale jedzie w kierunku w którym czeka pasażer, co daje mu ostatnią szansę na ostatni zarobek. Napiwek, generalnie to 10-20% zapłaconej taryfy. W dodatku do tego, pasażer jest odpowiedzialny za opłaty dodatkowe, jak na przykład przejazd przez mosty czy tunele. Od roku 2009 wszystkie nowojorskie taksówki zobowiązane są do przyjmowania płatności kartami kredytowymi [American Express, MasterCard, VISA, Discover] i bankowymi [z logiem Visa lub MasterCard], bez względu na wysokość taryfy (nie ma wyznaczonego minimum).

Rowerem

Rower jest szybkim sposobem poruszania się po Manhattanie, nawet szybszym niż metro lub taksówka (kurierzy rozwożący ekspresowe przesyłki po Manhattanie wybierają właśnie rowery jako najskuteczniejszą formę komunikacji). Jednak, nie jest to metoda dla początkujących rowerzystów, bo tak aleje, jak i ulice są długie i rzadko mają wytyczone bezpieczne ścieżki rowerowe. Często widzi się rowerzystów manewrujących pomiędzy stojącymi na czerwonym świetle taksówkami, lub jadących pomiędzy przekraczającymi ulicę pieszymi. Pomimo tego, codziennie około 100 tys. nowojorczyków podróżuje do pracy na dwu- kołach. Co roku odnotowane są dalsze ulepszenia dróg, jak również dodawane są we wszystkich pięciu dzielnicach miasta ścieżki przeznaczone wyłącznie dla rowerzystów. Jednym z ważniejszych, osiągnięć w przyszłych latach będzie ukończenie zielonej ścieżki – asfaltowej alejki całkowicie okrążającej wyspę Manhattan. Mapy istniejących i planowanych dróg i ścieżek rowerowych w mieście są dostępne bezpłatnie w sklepach rowerowych.

Warto zobaczyć

Statua Wolności

• Statua Wolności (Statue of Liberty)[3] – znajdujący się na Wyspie Wolności (Liberty Island) u ujścia rzeki Hudson posąg jest od ponad stu lat symbolem wolnej Ameryki. Jest jednym z największych na świecie (prawie 93 metry wysokości), został podarowany Stanom Zjednoczonym Ameryki Północnej przez Francję z okazji setnej rocznicy deklaracji niepodległości. Statuę zbudował francuski rzeźbiarz Frédéric Auguste Bartholdi w Paryżu (w latach 1874–1884), a następnie w Nowym Jorku zmontowano ją na portowej wyspie. Odsłonięcia pomnika dokonał prezydent Cleveland 28 października 1886 roku. Konstrukcja monumentu umożliwia wspięcie się aż do korony wieńczącej głowę posągu. Niestety, wąskie schody prowadzące do pochodni są zamknięte dla publiczności. Na wejście do wnętrza pomnika czasami trzeba czekać nawet godzinę. Stojąc w kolejce, można jednak podziwiać drapacze chmur Dolnego Manhattanu. Został uznany za narodowy pomnik USA w 1924 roku, a w 1984 zabytek wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Most Brookliński i Manhattan

• Most Brookliński (Brooklyn Bridge)[4] – jest jednym z najstarszych wiszących mostów w USA, który w chwili otwarcia w 1883 r. był największym na świecie takim obiektem i pierwszym w którego konstrukcji użyto stalowych lin. Jego konstruktorowi Johnowi Augustowi Roeblingowi w wypadku w czasie prac zmiażdżyło stopę i trzy tygodnie później zmarł on na gangrenę. Dzieło dokończył jego syn, który także o mało co nie zginął podczas prac podwodnych. W dniu otwarcia przez most przeszło 150 300 osób, natomiast obecnie przejeżdża po nim 144 tysiące samochodów dziennie. Most ma 1834 metry długości i łączy dzielnice Manhattan z Brooklynem, umożliwiając przejście nad rzeką East River. Długość przęsła głównego, znajdującego się nad wodą wynosi 486 metrów, spina ono dwa pylony wyrastające 84 metry nad wodę. Dwa przęsła boczne łączące pylony z brzegiem mają po 284,5 metra długości. Głębokość fundamentów pod wodą po stronie Brooklynu wynosi 13,5 metra, zaś po stronie Manhattanu – 24 metry. Most położony jest 41 metrów nad wodą, ma około 25 metrów szerokości, a całkowita waga wynosi 14 680 ton.

• Metropolitan Museum of Art – najstarsze, a zarazem największe muzeum Stanów Zjednoczonych. Ciągle rozbudowywane, a zbiory nadal są powiększane. Istnieje dzięki prywatnym darowiznom. Ogromna kolekcja dzieł sztuki: malarstwa – dzieła wszystkich najbardziej znanych twórców, rzeźby, uzbrojenia, instrumentów muzycznych oraz przedmiotów użytkowych. Muzeum zasługuje na wielodniowe zwiedzanie, gdyż po pierwszych 5 – 6 godzinach możliwości odbioru zgromadzonych eksponatów są ograniczone. Na dachu budynku muzeum taras widokowy z widokiem na południową część Central Parku i środkowy Manhattan. [5]

• Park Centralny (Central Park) [6].
• Times Square [7].
• Lincoln Center [8].
• Rockefeller Plaza [9].
• „Top of the Rock” [10].
• Siedziba ONZ (The United Nations).
• Empire State Building [11] – choć nie jest to już od dawna najwyższy budynek świata, to jednak, ze względu na swoje centralne położenie i widok na cały dolny i środkowy Manhattan, nadal jest godny polecenia. W szczycie sezonu turystycznego trzeba odstać w kolejkach czasem i dwie godziny. Wstęp, niestety płatny, stojąc w kolejkach istnieje możliwość zrobienia sobie pamiątkowego zdjęcia (odbiór przy wyjściu). Szczególnie atrakcyjne jest znalezienie się na szczycie budynku nocą i obserwowanie rozświetlonego miasta oraz sprawdzanie jak często lądują samoloty na lotnisku JFK. W czasie burz i silnych wiatrów zwiedzanie jest niemożliwe. Przy wejściu do budynku znajduje się restauracja, do jej głównej części schodzimy po schodach do piwnicy. W klimatycznym, zatłoczonym, wnętrzu klientami głównie są nowojorczycy. W menu między innymi legendarne Buffalo wings – czyli pieczone skrzydełka z kurczaka w specyficznym sosie.
• Miejsce byłego World Trade Center (WTC Site) [12].

Miejsce pamięci ofiar zamachu z 11 września.

• Centrum Finansowe NYSE (New York Stock Exchange) [13].
• Miejska biblioteka publiczna (New York Public Library) [14].
• Stacja kolejowa Grand Central (Grand Central Terminal) [15].
• Katedra św. Patryka (St. Patrick’s Cathedral) [16]
• Chrysler Building
• Muzeum Solomona R. Guggenheima (Solomon R. Guggenheim Museum – New York) [17]

Najbliższe okolice

• Long Island
• Westchester
• Yonkers
• West New York
• Jersey City
• Hoboken

Zakupy

Księgarnia Strand

• Strand Bookstore [18] – jedna z największych na świecie księgarni, mieści się na na rogu 12 Ulicy i ulicy Broadway. Sklep powstał w 1927 roku. Obecnie mieści się na czterech piętrach, na których można znaleźć imponujący wybór książek nowych i używanych z najróżniejszej tematyki. Strand ma także niewielki oddział w kiosku niedaleko Central Parku (na rogu 60 Ulicy i 5 Alei, naprzeciwko hotelu Pierre), gdzie można kupić używane książki w bardzo atrakcyjnych cenach.
• Earwax sklep muzyczny mieszczący się na 218 Bedford Avenue (Brooklyn). Oferuje duży wybór płyt winylowych, nowych i używanych.

Imprezy

17 marca – Parada dnia św. Patryka, powszechnie znana jako „parada Irlandczyków” [19].

Marzec/kwiecień – Parada Wielkanocna. Pomimo że dominującymi na paradzie są króliczki i wielkie kapelusze z wielkimi kwiatami, to odbywa się ona zawsze w Niedzielę Wielkanocną; często nazywana ‘paradą kapeluszy’.

Marzec/kwiecień – międzynarodowy pokaz samochodów (New York International Auto Show) [20].

Maj – największy rajd rowerowy w całym kraju, obejmuje wszystkie dzielnice miasta (dystans 42 mil; około 67.5km) (Great Five Boro Bike Tour) [21].

Czerwiec [druga sobota] – Puerto Rican Day Parade – parada członków społeczności Portorykańczyków oraz ich sympatyków. Odbywa się na Piątej Alei i paraliżuje centrum Manhattanu na wiele godzin. Uważana za największą nowojorską paradę, gromadzi do 100 tysięcy uczestników i do trzech milionów widzów. [22]

Czerwiec [ostatnia niedziela miesiąca] – nowojorska parada gejów, lesbijek, biseksualistów, transseksualistów i transwestytów; odpowiednik polskiej Parady Równości, maszerujący corocznie już od 1970 (Gay Pride Parade) [23].

Sierpień-wrzesień – Międzynarodowe mistrzostwa USA w tenisie (U.S. Open) [24].

Wrzesień – Nowojorski Festiwal Filmowy, organizowany od roku 1963 ten doroczny festiwal jest jednym z najważniejszych swego rodzaju w całym kraju (New York Film Festival) [25].

Październik [pierwsza niedziela miesiąca] – Parada Pułaskiego na 5. Alei, potocznie zwana „paradą polskości” nosi imię Polaka, generała Kazimierza Pułaskiego. Obchodzona w związku z ustanowionym przez Senat amerykański 11 października Dniem Pamięci Generała Pułaskiego, bohatera wojny o niepodległość USA. (Pulaski Day Parade) [26].

31 października – Parada z okazji święta Halloween (Village Halloween Parade) [27].

Listopad [czwarty czwartek miesiąca] – parada maszerująca Broadwayem w poranek Święta Dziękczynienia (Macy’s Thanksgiving Day Parade) [28].

Grudzień – nowojorski pokaz łodzi i jachtów w halach Jacob K. Javits Convention Center (New York National Boat Show) [29].

31 grudnia – obniżanie kryształowej kuli i odliczanie do Nowego Roku na Times Square jest jednym z najbardziej znanych wydarzeń na świecie (New Year’s Eve) [30]

Noclegi

W mieście funkcjonują hotele wszystkich znanych sieci. Te które znajdują się w centrum Nowego Jorku, czyli na Manhattanie, są najdroższe. Hotele położone w innych dzielnicach np. Queens czy Bronx są tańsze, a jeżeli położone są blisko stacji metra są dobrą alternatywą dla tych z Manhattanu

Umiarkowanie

• The Roosevelt Hotel – 45 E 45th St, pomiędzy Madison Ave oraz Vanderbilt Ave. Rewelacyjnie położony hotel na Manhattanie, blisko Grand Central Terminal, jedną przecznicę od Fifth Ave, 15 minut pieszo od Times Square oraz Broadway. Atutem jest piękny hol recepcji, minusem – małe pokoje ze zmęczonym umeblowaniem i internetem za 15 USD. Ceny pokoi od 250 USD, za dwuosobowy pokój, ale w częstych promocjach od 175 USD, oczywiście bez śniadania. Te zjemy w lokalach położonych blisko wejścia do hotelu. Śniadanie można też dokupić w hotelu.

Ekskluzywnie

• The Plaza [31] – Grand Army Plaza, róg W 59 St, przy samym Central Parku, na przeciw sklepu Appla. Jest to chyba najbardziej znany nowojorski hotel. Był scenerią i naturalną dekoracją w niezliczonych filmach. Niestety ceny noclegu w dwuosobowym pokoju zniechęcają, wynoszą od 600 do 900 USD. Ale można polować na promocję, jednak na cenę poniżej 400 USD nie ma co liczyć. Apartamenty, oczywiście są droższe. Bonusem, kiedy tu zamieszkamy, jest możliwość spotkania osobistości z pierwszych stron gazet, które w tym hotelu mają wynajęte apartamenty na stałe.

Kontakt

Telefon

Telefony publiczne (payphones) są gęsto rozsiane na ulicach całego miasta i za opłatę przyjmują 25-centowe monety quarters. Numery telefoniczne w USA posiadają 10 cyfr, np.: (123) 456–7890, gdzie „123” to numer kierunkowy (miasto Nowy Jork używa ich 5: 212, 718, 917, 347 i 646). Ważne jest pamiętanie wykręcenia cyfry „1” przed wybraniem numeru.

Internet

Bezpłatny dostęp do internetu (punkty hot spots) dostępny jest w wielu rejonach miasta (szczególnie na Manhattanie). Lokalizacje hot spotów można odnaleźć na stronach internetowych openwifinyc, NYC Wireless, i WiFi Free Spot. Wiele parków i bibliotek publicznych oferuje również bezpłatne punkty hot spots. Firma Apple udostępnia bezpłatny dostęp do internetu na komputerach Apple w swoich sklepach. Kafejki internetowe Internet Cafe, jak i sklepy usług wysyłkowo-kopiarskich FedEx Kinko sprzedają dostęp do szybkiego internetu za niewielką opłatą.

Większość hoteli oferuje dobrej jakości Wi-Fi w czasie pobytu. Można też nabyć karty pre-paid z dostępem do Internetu (niektóre z usługą hot spot) o różnej wielkości przesyłu danych w technologii 4G LTE od 2 GB do 50 GB (no limit cena 50 $).

Wyjazd

---