Gostyń
| Gostyń | |
 Budynek ratusza w Gostyniu
| |
| Herb | |
| |
| Informacje | |
| Państwo | Polska |
| Region | województwo wielkopolskie |
| Powierzchnia | 13,82 km² |
| Wysokość | 90 m n.p.m. |
| Ludność | 21 231 |
| Nr kierunkowy | (+48) 65 |
| Kod pocztowy | 63-800 |
| Strona internetowa | |
Gostyń – miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Gostyń, nad rzeką Kanią, położone około 60 km na południe od Poznania.
Informacje[edytuj]
W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa leszczyńskiego.
Współrzędne geograficzne: 51°52'45"N, 17°00'45"E
Miasto ma powierzchnię 13,82 km², co stanowi 1% powierzchni powiatu i 8% powierzchni gminy oraz zajmuje pod względem obszaru 495. miejsce w kraju. Liczy 21 231 mieszkańców, gęstość zaludnienia wynosi 1914 osób na km².
Historia[edytuj]
Pierwsza wzmianka o miejscowości Gostyń pojawiła się w źródłach w 1275 r. Jako miasto pod zlatynizowaną nazwą Gostina wymieniona jest w dokumencie w języku łacińskim wydanym przez księcia polskiego Przemysła II w Zbąszyniu w 1278 r. Wtedy właściciel osady, Mikołaj Przedpełkowic z rodu Łodziów, otrzymał od Przemysła II zgodę na lokowanie na jej miejscu miasta.
W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol."Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego") miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Gostyn. Prusacy używali nazwy Gostyn. W 1887 r. utworzono powiat Gostyń (Landkreis Gostyn).
W latach 1793-1807 Gostyń należał do zaboru pruskiego, następnie do Księstwa Warszawskiego, a od 1815 r. do Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Prowincji Poznańskiej.
W pierwszej połowie XIX w. Gostyń zasłynął jako ważny w Wielkopolsce ośrodek pracy organicznej: aktywnie działały tu polskie towarzystwa i organizacjie (np.:Kasyno Gostyńskie (1835-1846) czy Lokalny Komitet Ligi Polskiej (1848-1850)).
W 1887 r. utworzono powiat gostyński. Stolica powiatu wzbogaciła się o szereg nowych gmachów urzędowych. Do rozwoju miasta przyczyniło się uruchomienie gazowni i połączenia kolejowego z Lesznem i Jarocinem.
II wojna światowa[edytuj]
21 października 1939 r. Niemcy dopuścili się bestialskiego mordu na 30 wytypowanych mieszkańcach w ramach Operacji Tannenberg mającej na celu eksterminację przywódczej warstwy narodu polskiego. 4 grudnia 1939 r. z okolic Gostynia zorganizowali pierwsze masowe wysiedlenia Polaków z Wielkopolski.
Zabytki[edytuj]
- Bazylika na Świętej Górze - jest najwspanialszym zabytkiem ziemi gostyńskiej. Historia tego miejsca sięga XV w., kiedy na Świętej Górze zbudowana została drewniana kaplica. W 1512 r. wzniesiono szachulcowy kościół pw. Nawiedzenia NMP. Obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem ofiarowany został kościołowi w 1542 r. Stał się on głównym przedmiotem kultu i pielgrzymek. Za sprawą Adama Konarzewskiego, czciciela św. Filipa Neri, w 1668 r. rozpoczęła działalność pierwsza na polskiej ziemi Kongregacja Oratorium. Wkrótce zbudowany został drewniany klasztor. Obiekt barokowy, zbudowany został - na wzór bazyliki Santa Maria della Salute w Wenecji - w latach 1675-1698 według projektu włoskiego architekta Baltazara Longheny. Przy budowie współpracowali architekci włoscy Jan i Jerzy Catenazzi. Fundatorami kościoła z przeznaczeniem dla zakonu filipinów była rodzina Konarzewskich. Kopuła z latarnią dobudowana została w latach 1726-1728 przez Pompeo Ferrariego przy współpracy Jana Adama Stiera. Wnętrze kopuły pokryte jest piękną polichromią Jerzego Wilhelma Neunhertza z 1746 r. Również według projektu Ferrariego zbudowano w latach 1732-1736 budynki klasztorne.
- Kościół pw. św. Małgorzaty. Najstarszy zabytek Gostynia. Świątynia istniała prawdopodobnie już w końcu XIII w., w dokumentach parafia wymieniona została w 1310 r. Obiekt zbudowany w latach 1418 – 1436, będący początkowo świątynią jednonawową, została w drugiej połowie XV w. powiększony przez dobudowanie naw bocznych oraz prezbiterium. Dalsza rozbudowa nastąpiła w XVI w. - dobudowano wówczas: wieżę, kruchtę i kaplicę św. Anny. Kościół obecnie jest okazałą budowlą późnogotycką, trójnawową, z węższym prezbiterium. Dziedziniec przykościelny otoczony jest murem z bramą z XVIII w. Wyposażenie kościoła jest bogate i różnorodne. Pośrodku ołtarza głównego pochodzącego z ok. 1640 r. znajduje się cenny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, dzieło szkoły flamandzkiej z ok. 1683 r. Przy bocznych ścianach prezbiterium stalle - po prawej późnogotyckie z 1514 r., po lewej późnorenesansowe z XVII w.
- Kościół pw. św. Ducha. Powstał w latach 1907-1909 w stylu neorenesansowym jako świątynia protestancka. Po II wojnie światowej zaadaptowany na parafialny kościół rzymskokatolicki. W jednonawowym wnętrzu na uwagę zasługuje nowoczesny ołtarz główny.
- Ratusz miejski - Obecny kształt nadano mu w latach 1910-1912, był wielokrotnie przebudowywany. Na frontowej ścianie znajduje się tablica pamięci ofiar terroru hitlerowskiego z napisem "Stąd wyszli na szaniec śmierci, by nam dać zwycięstwo, bohaterowie nasi najdrożsi. 21.X.1939 r." Ratusz jest siedzibą Urzędu Miejskiego w Gostyniu. Obok ratusza w perspektywie ul. Zamkowej - widok na Górę Zamkową, z której można podziwiać miasto.
- Siedziba Starostwa Powiatowego i Urzędu Miejskiego - Wybudowany w 2. połowie XIX w. z przeznaczeniem na siedzibę starostwa. Wygląd obecny pochodzi z okresu przebudowy w latach 1910-1912. Ściany wykonane z nietynkowanych, czerwonych cegieł ceramicznych ozdobione są detalami tynkarskimi. W dwudziestoleciu międzywojennym budynek nie zmienił swej roli. Obecnie jest siedzibą władz powiatowych i gminnych.
- Cmentarz żydowski w Gostyniu.
Dojazd[edytuj]
- Droga krajowa nr 12: Dorohusk – Lublin – Puławy – Radom – Kalisz – Jarocin – Gostyń – Leszno – Głogów – Żagań – Łęknica
- Droga wojewódzka nr 434: Łubowo – Kostrzyn – Kórnik – Śrem – Dolsk – Gostyń – Rawicz
- linia kolejowa: Leszno – Gostyń – Jarocin.
Muzea[edytuj]
- Muzeum w Gostyniu – mieści się przy ul. Kościelnej 5. Działy etnograficzny i historyczny zawierają eksponaty dotyczące miasta i okolic,
- Prywatne Muzeum Automobilizmu Jana Pedy – muzeum mechanika samochodowego, uczestnika rajdów i miłośnika automobilizmu kolekcjonującego stare auta.
Ciekawostki[edytuj]
- W Gostyniu znajduje się Tor Kartingowy Automobilklubu Leszczyńskiego, gdzie w sezonie letnim rozgrywane są zawody kartingowe na szczeblu krajowym - Mistrzostwa Polski. Jeździł na nim Robert Kubica.
- W 2013 r. oddano do użytku największy w Polsce silos cukrowniczy o wysokości 75 m który może pomieścić 80 000 ton cukru.
- W Gostyniu komunikacja miejska jest bezpłatna.
|