Chrzypsko Wielkie

Chrzypsko Wielkie – duża wieś gminna w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie międzychodzkim, w gminie Chrzypsko Wielkie nad jeziorem Chrzypskim (304 ha) i rzeką Oszczynicą.

Gotycki kościół pw. św. Wojciecha w Chrzypsku Wielkim z lat 1600-1609

Informacje

Współrzędne geograficzne: 52°38'N, 16°14'E

W latach 1975-1998 wieś należała administracyjnie do ówczesnego województwa poznańskiego.

Wieś w 2010 r. zamieszkiwało 958 mieszkańców.

Herb wsi

Zabytki

• Gotycki kościół pw. św. Wojciecha budowany w latach 1600-1609.

Dojazd

Wieś leży przy dwóch drogach wojewódzkich: 133 oraz 186.

Turystyka

Niezwykle atrakcyjne położenie nad Jeziorem Chrzypskim (304 ha) - największym jeziorem Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego spowodowało, iż miejscowość stała się ważnym ośrodkiem turystycznym i wypoczynkowym. Teren otaczający jezioro jest niezwykle malowniczy, pagórkowaty. Brzegi dość wysokie, zasadniczo bezleśne. Nad jeziorem położone są trzy wioski: oprócz Chrzypska Wielkiego także Chrzypsko Małe oraz Łężeczki z dużym ośrodkiem sportowo-rekreacyjnym.

Powierzchnia zwierciadła wody Jeziora Chrzypskiego wynosi 300 ha i położone jest ono na wysokości prawie 50 m n.p.m. Średnia głębokość jeziora wynosi 6,1 m, a maksymalna 15,0 m. Jezioro ma kształt prostokątny wydłużony w kierunku z północy na południe. Maksymalna długość jeziora 2870 m, a szerokość 2220 m. W części południowej posiada 3 większe zatoki wydłużone w kierunku północnym, zachodnim i wschodnim. Na jeziorze znajdują się 3 wyspy, większa zadrzewiona i dwie mniejsze.

Szlaki turystyczne

Przez Chrzypsko Wielkie prowadzą 4 szlaki turystyczne, w tym 2 rowerowe i 2 piesze.

• Szlaki rowerowe
  • szlak rowerowy czarny R8 Wojewódzka Trasa "Szlak Stu Jezior" (SSJ) Międzychód – Jezioro Koleńskie – Kolno – Kamionna – Prusim (gm. Kwilcz) – Chalin - Góra (wieś w powiecie międzychodzkim) - Jezioro Wielkie – Sieraków – Lesionki - Ryżyn, Chrzypsko Wielkie – Łężeczki – Białokosz – Gnuszyn (46,1 km) – Szamotuły, gdzie łączy się z Transwielkopolską Trasą Rowerową – odcinkiem płn. TTR-N i prowadzi do Poznania,
  • szlak rowerowy czarny Trasa "Wokół Jeziora Chrzypskiego" (8 km)
• Szlaki piesze
  • szlak zielony Zielony szlak pieszy PTTK: Chrzypsko Wielkie – Punkt Widokowy Łężeczki – Jezioro Białokoskie – Lubosz (gm. Kwilcz) (17,7 km)
  • szlak czarny Czarny (II) szlak pieszy PTTK: Chrzypsko Wielkie – Łężeczki – Chrzypsko Małe – Lisznia (jezioro) – do szlaku żółtego.

Zwiedzając tereny Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego można zdobyć Regionalną Odznakę PTTK "Turysta Pojezierza Międzychodzko-Sierakowskiego". Odznaki przyznaje Zarząd Oddziału PTTK w Szamotułach.

Informacja turystyczna

Strona wsi w Internecie: http://www.chrzypsko.pl/

Gdzie dalej

• Niespełna 2 km na południe Łężeczki – średniej wielkości wieś nad Jeziorem Chrzypskim (304 ha) w Sierakowskim Parku Krajobrazowym.

Dwór, powstały ok. 1891 r. Przy szosie do Pniew znajduje się interesujący punkt widokowy, z którego ogląda się rozległą panoramę wschodniej części Sierakowskiego Parku Krajobrazowego, szczególnie Jeziora Chrzypskiego i jego otoczenia. A ponadto postawiono tam 1 stycznia 2001 r. a więc pierwszego dnia III tysiąclecia pierwszy w świecie monument – grzyb

• 6 km na południowy zachód Lutom na wschodnim brzegu największego i najdłuższego jeziora gminy - Jeziora Lutomskiego, 5 km od gminnego Sierakowa. Interesujące zabytki: dwór-willa zbudowany w 1905 r. dla ówczesnego właściciela wsi – Emila Rodatza, który przetrwał do dziś w pierwotnej formie zewnętrznej, lecz ze znacznie przebudowanymi wnętrzami. Także kościół w stylu późnobarokowym z wyposażeniem barokowym i późnoklasycystycznym. We wnętrzu ciekawe obrazy: św. Rocha z ok. 1860 r. (J. Kopczyńskiego) i Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVIII w. Przy ołtarzu głównym - baldachim wzorowany na barokowym baldachimie z katedry gnieźnieńskiej. W 2009 r. odkryto, że konstrukcja ta, uznawana dotąd za konfesję jest w rzeczywistości jedynym zachowanym w Polsce Castrum Doloris (obozem męki) z przełomu XVII i XVIII wieku.
• Lutomek w odległości 3 km na południowy zachód drogą 186 do Kwilcza. W 4 ćw. XIX w. zbudowany został dwór w folwarku Lutomek który w XIX w. i w 1 poł. XX w. stanowił własność Kwileckich z Kwilcza. Potem folwark oddany był w dzierżawę, a od początku XX w. do 1939 r. dzierżawcami majątku w Lutomku byli Kapelscy. Po II wojnie światowej już jako własność państwowa należał do Stada Ogierów w Sierakowie, następnie do PGR-u i Kombinatu w Kwilczu.
• W odległości 10 km na zachód Sieraków - miasto położone nad Wartą, na skraju Puszczy Noteckiej, pomiędzy dwoma jeziorami: Jaroszewskim i Lutomskim. Wiele w nim ciekawych zabytków:
  • Historyczne założenie urbanistyczne z okresu 1416–XX w.,
  • Zespół klasztorny bernardynów w tym kościół NMP Niepokalanie Poczętej – zwany Perłą Sierakowa i skrzydło klasztoru z 1819 r., obecnie plebania,
  • Kościół ewangelicki – gmina ewangelicka została założona w Sierakowie w 1750 r. Kościół konstrukcji szachulcowej wzniesiono w latach 1783-1785, co prawda w 2010 r. zawaliła się wieża. Był on jednym z dwóch zachowanych w Wielkopolsce oryginalnych (nieprzebudowanych) kościołów ewangelickich konstrukcji szachulcowej.
  • Synagoga - budowla z końca XIX w.
  • Pozostałość Zamku Opalińskich – odrestaurowane lewe skrzydło istniejącego od XIV w. zamku, w którym w czerwcu 1995 r. zostało otwarte muzeum.
  • Zespół zabudowań stada ogierów z 1. poł. XIX–XX w.,
  • Dawny szpital św. Ducha - obecnie dom mieszkalny,
  • Dom z 1. poł. XIX w. (ul. 8 Stycznia 7).

• Śródka miejscowość niespełna 2 km na zachód.
  • W 1933 r. profesor Józef Kostrzewski odkrył w okolicach Śródki 12 grobów, pochodzących z epoki brązu. W czasie badań, które przeprowadzono w odkrytych grobach znaleziono sporo fragmentów naczyń.
  • Wzniesiona w latach 1858-1861 rezydencja Seydlitzów w Śródce – pałac – jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych budowli odwołujących się do tradycji średniowiecza w Wielkopolsce. Opracowanie elewacji i dekoracje oraz układ pomieszczeń wskazują iż projektował go wysokiej klasy architekt. Pałac w ostatnich latach stał się własnością prywatną i został odrestaurowany. Na terenie pałacu powstał hotel i restauracja gdzie turyści zachwycają się pięknem przyrody przyległego parku, o powierzchni 2,7 ha w którym można podziwiać m.in. dęby o obwodzie pnia dochodzących nawet do 510 cm oraz podziwia się okoliczne jeziora.